Złamanie kostki bocznej stawu skokowego – jak leczyć i jaka rehabilitacja?

Co to jest złamanie kostki bocznej?

Złamanie kostki bocznej, czyli złamanie końca dalszego kości strzałkowej jest jednym z częstszych złamań przy urazie skrętnym stawu skokowego. W parze ze złamaniem kostek może dojść do uszkodzenia więzadeł stabilizujących staw skokowy. Złamania goleni można podzielić na trzy rodzaje:

• złamanie kostki bocznej,
• złamanie dwukostkowe, czyli kostki bocznej i przyśrodkowej,
• złamanie trójkostkowe, czyli złamanie kostki bocznej, przyśrodkowej i tylnej krawędzi kości piszczelowej.

Do złamania kostek może dojść podczas chodzenia, biegania, skakania lub tańczenia. Staw skokowy jest najbardziej zagrożony w momencie niekontrolowanego skręcenia stawu skokowego z oparciem ciężaru ciała na skrzywionej kończynie dolnej. Nierówne podłoże po którym się poruszamy, nieodpowiednie obuwie lub niekontrolowane upadki są dodatkowymi przyczynami zwiększającymi ryzyko skręcenia, a nawet złamania kostek stawu skokowego.

Przeczytaj też: Złamany palec – objawy, przyczyny, leczenie

Objawy złamania kostki bocznej stawu skokowego?

Prawidłowo postawiona diagnoza związana ze złamaniem kostki bocznej stawu skokowego, złamania trójkostkowego lub dwukostkowego opiera się na badaniu fizykalnym (palpacyjnym) pacjenta oraz ocenie zdjęcia rentgenowskiego. Pacjenci ze złamaniem kostki bocznej lub złamaniem kostki przyśrodkowej, tylnej będą się uskarżać na silny ból kostki podczas chodzenia, stąpania na stopie lub podczas samego badania palpacyjnego stawu skokowego.

Dodatkowymi objawami złamania kostki bocznej będą zaczerwienie, ucieplenie oraz obrzęk kontuzjowanego miejsca. Czasami może dojść do powstania krwiaka lub zasinienia stawu – w zależności od czasu jaki upłynął od momentu urazu. Złamanie kostki bocznej i przyśrodkowej należy różnicować z silnym stłuczeniem lub skręceniem kostki. Skręcenie stawu skokowego może dawać podobne objawy jak złamanie, dlatego ważne jest zlecenie badań radiologicznych pozwalających na postawienie prawidłowej diagnozy.

Zobacz też: Ból kostki – przyczyny bólu w kostce, sposoby leczenia i rehabilitacji

Diagnostyka obrazowa jest bardzo ważna w urazach kostki bocznej. Mając zdjęcie RTG można ocenić stan kości oraz stawów. W przypadku złamania dwukostkowego lub trójkostkowego należy ocenić całą goleń – kość strzałkową oraz kość piszczelową, która również może ulec złamaniu. Niezbędne do stwierdzenia czy doszło do silnego stłuczenia, skręcenia stawu skokowego lub złamania kostki bocznej lub przyśrodkowej jest zdjęcie RTG. W przypadku złamania będzie widoczne odłamanie struktur kostnych, w przypadku skręcania nie będzie widocznych zmian w kośćcu natomiast w badaniu palpacyjnym, stwierdzać się będzie uszkodzenie torebki stawowej oraz więzadeł stawu skokowego. Często zdarza się, że w wyniku skręcenia stawu skokowego dochodzi do złamania dwukostkowego lub trójkostkowego.

Jak leczyć złamanie kostki bocznej

Mając przeprowadzoną diagnostykę obrazową oraz przeprowadzając badanie palpacyjne należy podjąć odpowiednie leczenie złamania kostki bocznej. Zdjęcie RTG pozwala określić zakres urazu.

Określa się, czy doszło do złamania jednej kostki, złamania dwukostkowego, złamania trójkostkowego. Następnie określa się czy doszło do przemieszczenia odłamów kostnych, i jeśli to możliwe ocenia się uszkodzenie więzadeł stabilizujących staw skokowy.

W przypadku złamania kostki bocznej bez przemieszczenia, bez uszkodzenia więzozrostu zaleca się unieruchomienie w opatrunku gipsowym na 6 tygodni. Zaleca się kontrolę w poradni ortopedycznej, w celu określenia stopnia zrostu po okresie unieruchomienia i decyzji o dalszym unieruchomieniu lub pozbyciu się gipsu. Należy pamiętać o profilaktyce przeciwzakrzepowej.

Złamanie kostki bocznej z przemieszczeniem

Złamanie kostki z przemieszczeniem lub uszkodzeniem więzozrostu wymaga leczenia operacyjnego. Złamanie kostki bocznej najczęściej zespala się płytką metalową, chyba że przemieszczenie jest niewielkie i wystarczy zespolenie drutami Kirschnera lub popręgiem. Złamaną kostkę przyśrodkową również można zespolić płytką, drutami Kirschnera lub śrubami Herberta. Złamanie kostki bocznej również najczęściej stabilizuje się śrubą. Przy stwierdzonym uszkodzeniu więzozrostu należy wykonać jego stabilizacja wykonując odpowiednie szycie. Jak długo trzeba będzie nosić gips? Należy zastosować unieruchomienie w opatrunku gipsowym na 6 tygodni. Zaleca się kontrolę w poradni ortopedycznej oraz profilaktykę przeciwzakrzepową.

Leczeniem silnego stłuczenia kostki bocznej jest zastosowanie zimnych okładów, maści przeciwbólowych oraz ułożenie przeciwobrzękowe. Leczenie skręcenie opiera się również na zastosowaniu zimnych okładów z lodu, maści przeciwbólowych, elewacji kończyny, można podczas poruszania zastosować bandaż elastyczny stabilizujący staw skokowy.

Rehabilitacja po złamaniu kostki bocznej

W pierwszych dniach po operacji kostki bocznej zaleca się układać stopę w pozycji przeciwobrzękowej. Jest też dobry czas, aby rozpocząć ćwiczenia czynne palców stop. W okresie unieruchomienia należy poruszać się przy pomocy kul. Następnie należy podjąć rehabilitację pod okiem doświadczonego fizjoterapeuty. Decyzję o rodzaju ćwiczeń i rodzaju zabiegów fizykoterapeutycznych podejmuje lekarz. Istotą rehabilitacji jest przywrócenie ruchomości i sprawności stawu skokowo-goleniowego.

Pierwszym etapem rehabilitacji po zdjęciu gipsu jest łagodzenie bólu kostki i przywrócenie pełnego biernego zakresu ruchu w stawie skokowo-goleniowym. Na tym etapie wykonuje się ćwiczenia izometryczne, ruchy okrężne stawu skokowego oraz zaleca się pacjentom wykonywanie czynnego zakresu ruchu stopą w odciążeniu. Zaleca się stosowanie pola magnetycznego – jest to zabieg fizykoterapeutyczny pomocny w przyspieszeniu zrostu kostnego.

Faza druga rehabilitacji stawu skokowego opiera się na ćwiczeniach poprawiających czynny zakres ruchu i siłę mięśniową. Wykonuje się ćwiczenia polegające na zgarnianiu ręcznika palcami stopy, unoszeniu palców/pięty w pozycji siedzącej, ćwiczenia z platformą balansową w pozycji siedzącej. Kolejnym etapem poprawiającym siłę mięśniową stawu skokowego są ćwiczenia progresywne z zastosowaniem oporu z taśmą rozciągliwą (theraband), rozciąganie mięśnia płaszczkowatego oraz ścięgna Achillesa z podparciem o

Trzecia faza rehabilitacji po złamaniu kostki bocznej stawu skokowego opiera się na wzmacnianiu określonych grup mięśniowych z naciskiem na poprawę stabilności dynamicznej. Polega na wprowadzeniu ćwiczeń typu wspięcia na palce z równoczesnym uniesieniem pięty w pozycji stojącej, stanie na jednej nodze, ćwiczenia na platformie balansowej w pozycji stojącej, a także ćwiczenia kroku.