Złamanie kości stępu

Złamania kości stępu – złamania kości stopy

Stopa ludzka jest niezwykle złożoną konstrukcją; składa się z 26 kości oraz wielu elementów łączących i stabilizujących; stawów, torebek stawowych oraz więzadeł. Anatomicznie stopa składa się z trzech części: stępu, śródstopia oraz paliczków. Jest to skomplikowana konstrukcja dzięki której możemy zwinnie się poruszać. Stęp jest stawem łączącym podudzie ze stopą. Składa się z siedmiu kości: skokowej, piętowej, sześciennej, łódkowatej oraz trzech klinowatych.

Z powodu swojej skomplikowanej budowy nietrudno o jego uraz. Dość często zdarza się, że na skutek upadku, bądź silnego uderzenia, jedna z kości stepu pęka i dochodzi do złamania. Rozpoznanie nie jest trudne, gdyż urazy stopy manifestują się natychmiast utrudnieniem poruszania. Konieczna jest wtedy szybka i właściwa interwencja lekarska, gdyż niewłaściwe leczenie takiego urazu może prowadzić do wielu uciążliwych powikłań w narządzie ruchu.

Przeczytaj też: Złamany palec – objawy, przyczyny, leczenie

Złamania kości stępu – przyczyny

Kości stępu mogą ulec złamaniu w różnych jej częściach, w związku z tym wyróżnia się następujące rodzaje złamań:

• złamanie kości piętowej – są najczęstszymi złamaniami kości stepu, uszkodzeniu ulega guz piętowy lub miejsce na wysokości stawu skokowo-piętowego. Przyczyną tych złamań zazwyczaj są urazy na skutek uderzenia podczas wypadku komunikacyjnego bądź upadku z wysokości: z rusztowania, drabiny. Zdarza się, że przyczynia się do tego wzrost napięcia mięśni łydki. Urazowi kości piętowej mogą towarzyszyć inne urazy, najczęściej w obrębie kręgosłupa, stawów biodrowych lub kolanowych. Często dochodzi również do uszkodzenia tkanek miękkich, skóry oraz pęknięcie naczyń krwionośnych – wtedy siniak pojawia się na spodzie stopy. Trzeba pamiętać, że kończyna dolna w okolicy stopy jest słabo ukrwiona i każda rana goi się tu wolno. Zwłaszcza pacjenci chorujący na cukrzycę lub chorobę naczyń obwodowych kończyny dolnej oraz palacze narażeni są po urazach stopy na miejscowe powikłania,
• złamanie kości skokowej – kość skokowa znajduje się między kością piętową, łódkowatą, a obiema kośćmi podudzia i ma charakterystyczny kształt przypominający żółwia. Dużą powierzchnię kości skokowej stanowi chrząstka stawowa, więc zaopatrzenie tej kości w krew jest utrudnione. Z tego powodu każdy uraz tej kości obarczony jest dużym ryzykiem przedłużającego się zrostu, jego braku lub martwicą fragmentu kości skokowej. Złamania kości skokowej powstają najczęściej w wyniku wypadków komunikacyjnych, upadków z wysokości oraz podczas uprawiania sportów; szczególnie jazdy na snowboardzie, rowerze lub motorze. Złamania mogą wystąpić w różnych częściach kości skokowej. Często tym złamaniom współtowarzyszy zwichnięcie stawów otaczających kość,
• złamania dalszych nasad goleni – dochodzi do nich bardzo często, przy okazji zwichnięć stawu skokowo-goleniowego. Zazwyczaj złamania występują w obrębie kostki bocznej, a ich przyczyną jest niefortunny ruch stopą.

Złamania kości stępu – objawy

Objawami złamania kości stępu mogą być:

• ból stopy,
• obrzęk okolicy urazu,
• zasinienie stopy oraz palców,
• zasilenie bólu przy próbie poruszania palców,
• utrudnione chodzenie,
• deformacja kształtu okolicy złamanej kości (zwłaszcza widoczne w przypadku urazu kości piętowej).

Złamania kości stępu – leczenie

Postępowanie z pacjentem ze złamaniem kości musi odbywać się w trybie pilnym. Pacjenta jak najszybciej trzeba dotransportować do szpitala. W czasie transportu wskazane jest ułożenie chorego i stosowanie łagodnego wyciągu złamanej kończyny, co zmniejsza dolegliwości bólowe. Konieczne jest unieruchomienie chorej stopy, najlepiej poprzez uniemożliwienie ruchów w stawie skokowym. Ortopeda powinien wykonać badanie manualne chorej stopy i zlecić zdjęcie RTG w różnych projekcjach, które pozwoli określić umiejscowienie i przebieg linii złamania oraz obecność odłamów kostnych. Często dla potwierdzenia lekarz decyduje się na wykonanie dostawowo tomografii komputerowej. Warto wykonać USG jeśli jest podejrzenie urazu tkanek miękkich. Dopiero na podstawie tych badań można zastosować odpowiednie leczenie.

Złamania proste kości stępu mogą być leczone zachowawczo, ale wiąże się to jednak z dużym ryzykiem wystąpienia powikłań w postaci przemieszczenia kości oraz braku zrostu. W przypadku pacjentów ze złamaniami bez przemieszczenia stosuje się unieruchomienie w ortezie lub opatrunku gipsowym z zaleceniem oszczędzania kończyny przez miesiąc. W trakcie leczenie zaleca się regularne wykonywanie kontrolnego zdjęcia RTG potwierdzającego postępujący zrost kości. W złamaniach z przemieszczeniem stosuje się leczenie operacyjne ze stabilizacją odłamów kostnych łącznikami metalowymi (drutami lub mikropłytkami).

Leczenie operacyjne kości stepu jest absolutnie konieczne w przypadku pacjentów z ryzykiem powikłań. Po leczeniu operacyjnym kończyna dolna jest unieruchomiona w opatrunku gipsowym na okres 6 – 8 miesięcy, z zakazem obciążania jej przez co najmniej 3 miesiące. Repozycja złamania daje najlepsze wyniki leczenia złamań w obrębie stopy, aczkolwiek całkowity wynik leczenia zależy od stopnia ciężkości urazu pierwotnego, leczenia oraz rehabilitacji.