Złamanie Collesa – przyczyny, objawy, leczenie, rehabilitacja złamania typu Collesa

Złamanie Collesa – przyczyna to upadek na rękę

Złamanie nasady dalszej kości promieniowej typu Collesa to jeden z najczęściej występujących urazów w układzie narządu ruchu. Dochodzi do niego zwykle na skutek upadku na część dłoniową ręki lub, inaczej mówiąc, w wyniku upadku na rękę ustawioną w zgięciu grzbietowym.

Jest to najczęstsze złamanie końca dalszego kości promieniowej, które przebiega w odwrotnym mechanizmie ustawienia ręki niż złamanie typu Smitha. Uraz nadgarstka może zdarzyć się każdemu, ale dotyczy zwykle kobiet w okresie pomenopauzalnym, kiedy to stwierdza się zmiany osteoporotyczne kości po 60.–65. roku życia.

Przy złamaniu typu Collesa należy zbadać bezzwłocznie funkcjonowanie nerwów i naczyń krwionośnych uszkodzonej kończyny, zwłaszcza nerwu pośrodkowego i łokciowego. Niezwykle istotne jest także sprawdzenie przepływu tętnicy promieniowej.

Przeczytaj też: Złamany palec – objawy, przyczyny, leczenie

W przypadku, kiedy ręka jest już unieruchomiona opatrunkiem gipsowym, a zauważymy zasinienie palców (paznokci) czy zaczerwienienie całej dłoni połączone z bólem kończyny, wówczas należy bezzwłocznie udać się do lekarza.

Istnieje wtedy bezpośrednie zagrożenie utraty jej funkcji ze względu na niedokrwienie. Pamiętać należy, iż nie ma to nic wspólnego ze źle założonym opatrunkiem gipsowym. Czasem po urazie i założeniu unieruchomienia kończyna ma prawo jeszcze obrzękać.

Obserwacja ręki po usztywnieniu jest niezwykle istotna, gdyż zbagatelizowanie faktu niedokrwienia i zbyt późne udanie się do lekarza czy na SOR może skutkować poważnymi konsekwencjami.

Czytaj również: Ostrogi piętowe, przyczyny, objawy, leczenie

Złamanie nasady dalszej kości promieniowej – objawy

Do najczęściej zgłaszanych objawów złamania Collesa zalicza się obrzęk i ból nadgarstka (w obrębie stawu nadgarstkowego). Pacjent zgłasza ograniczenie ruchomości ręki oraz zniekształcony obraz stawu z powodu przesunięcia odłamów kostnych kości promieniowej (wówczas mówimy o wygięciu kątowym lub zniekształceniu typu „widelec”).

W obrazie klinicznym obserwuje się również przemieszczenie grzbietowe odłamów czy skrócenie wysokości promieniowej. Dochodzi do masywnego ubytku tkanki kostnej (złamania zgnieceniowe). Występują złamania wewnątrzstawowe, towarzyszące złamania kości łokciowej, a także uraz kości nadgarstka.

Złamanie Collesa – leczenie

W przypadku radiologicznego stwierdzenia przemieszczenia odłamów kostnych stosuje się repozycję w znieczuleniu, czyli blokadzie miejscowej (nastawienie). Niezwykle ważna jest powtórna kontrola RTG po wykonanej repozycji, która jest wykonywana również po upływie tygodnia od urazu.

Kolejną procedurą jest unieruchomienie złamania opatrunkiem gipsowym (np. łuską gipsową Collesa).

Następnym etapem jest rozpoczęcie rehabilitacyjnego leczenia złamania Collesa (fizjoterapii) i wdrożenie wybranych procedur usprawniających jeszcze w momencie noszenia opatrunku gipsowego. Jest to o tyle istotne, iż wczesne rozpoczęcie rehabilitacji opartej na takich ćwiczeniach minimalizuje osłabienie mięśni w okresie unieruchomienia i przyspiesza proces rekonwalescencji.

Złamanie typu Collesa – operacja

Leczenie operacyjne złamania Collesa wdraża się przede wszystkim w momencie niepowodzenia repozycji złamania, czyli najprościej rzecz ujmując, kiedy nie da się nastawić odłamów.

Kolejnym wskazaniem do leczenia chirurgicznego jest bardziej skomplikowane uszkodzenie, kiedy to oprócz nasady dalszej kości promieniowej mamy współistniejący uraz w nadgarstku (np. złamanie kości nadgarstka, złamanie kości łódeczkowatej).

W przypadku złamania otwartego, charakteryzującego się powikłanym przebiegiem (śródstawowe, wieloodłamowe) także korzysta się z leczenia operacyjnego. Jeśli dojdzie do większej niestabilności złamania stosuje się stabilizację przezskórną drutami (Kirschnera) lub zespolenie zewnętrzne.

W urazach typowo zmiażdżeniowych, kiedy kość promieniowa jest mocno uszkodzona, stosuje się stabilizację wewnętrzną za pomocą kątowo stabilnych płytek oraz przeszczep kostny.

Czytaj również: Kostniak zatok – co to jest? Przyczyny, objawy i leczenie kostniaka zatokowego

Złamanie nadgarstka – rehabilitacja złamania Collesa

Zabiegi fizjoterapeutyczne muszą być dobrane do rodzaju leczenia (zachowawczego lub chirurgicznego). W przypadku, kiedy kończyna górna znajduje się w usztywnieniu, głównym jej celem jest niepoduszczenie do zaników i obniżenia siły mięśniowej.

Niezwykle istotnym elementem leczenia są oporowe ćwiczenia zdrowej kończyny, które wpływają na mięśnie kończyny w opatrunku, wykorzystując zjawisko skrzyżowanego przenoszenia napięcia.

Kolejnym ważnym punktem jest zapobieganie ograniczeniu ruchomości. Aby przywrócić pełny zakres ruchu w stawie, można zastosować mobilizację stawów nadgarstka oraz przedramienia. Najczęściej stosowaną metodą jest trakcja polegająca na odciągnięciu od siebie powierzchni stawowych oraz przygotowanie do podjęcia pracy nad grą stawową poprzez wzajemny ślizg powierzchni stawowych.

R ehabilitacja nadgarstka po zdjęciu gipsu, kiedy uzyskamy już pełną ruchomość w stawie, odbywa się przez ćwiczenia czynne z oporem dla mięśni agonistów i antagonistów (mięśni uczestniczących w wykonywanym ruchu oraz mięśni przeciwnych do danego ruchu),

W ćwiczeniach po złamaniu nadgarstka możemy zastosować także różnego rodzaju przyrządy, takie jak piłka, laska, ekspandery, poduszki sensoryczne czy taśmę Thera Band.

Zabiegi fizykoterapeutyczne stosowane w przypadku złamania nasady dalszej kości promieniowej, działające wspomagająco na efekty leczenia to: pole magnetyczne niskiej częstotliwości, masaż wirowy, krioterapia, jonoforeza wapniowa oraz ultradźwięki.

Jeśli nie ma przeciwwskazań pooperacyjnych, rehabilitację rozpoczynamy bezzwłocznie. Odpowiednio prowadzona fizjoterapia w przypadku złamania nadgarstka pomoże w szybkim dojściu kończyny do sprawności.

Złamanie nasady dalszej kości promieniowej – powikłania

Złamania te co prawda łatwo się zrastają, ale niestety często w niewłaściwy sposób, co może prowadzić do upośledzenia sprawności ręki i aż w 40 proc. przypadków do powikłań. Do najczęściej występujących zaliczamy zespół Sudecka (30 proc.) i przewlekłe dolegliwości bólowe w późniejszym okresie.

W czasie noszenia opatrunku gipsowego pacjent musi być poinformowany o zagrożeniu wystąpienia nieprzyjemnych konsekwencji, w szczególności przykurczu ischemicznego Volkmanna czy choroby Sudecka.

Na profilaktykę tych zespołów składa się: stała kontrola ukrwienia i unerwienia kończyny, jej elewacja (uniesienie), ćwiczenia mięśni oraz farmakoterapia przeciwbólowa, przeciwobrzękowa i przeciwzapalna.

Należy zwrócić szczególną uwagę pacjentowi na konieczność natychmiastowego udania się do lekarza w przypadku wystąpienia bólu, zasinienia, niedokrwienia lub uczucia ucisku w opatrunku gipsowym. Zbyt długa zwłoka w tym wypadku może mieć niezwykle poważne konsekwencje zdrowotne.