Zespół Costena – jakie są przyczyny i objawy zespołu Costena?

Co to jest zespół Costena?

Pod nazwą zespół Costena, pochodzącą od nazwiska autora pierwszego opisu tego schorzenia, kryje się cały zespół nieprawidłowości dotyczących stawu skroniowo-żuchwowego i upośledzających jego funkcję. Dotyka niemal dwukrotnie częściej kobiety, zwykle między 20. a 40. rokiem życia. Niestety, zespół Costena (zespół bolesnego stawu skroniowo-żuchwowego), należy do jednej z najrzadziej rozpoznawanych chorób, co oznacza, że jedynie niewielki odsetek osób cierpiących na to schorzenie, otrzymuje fachową poradę i odpowiednie leczenie.

Nieprawidłowe ułożenie struktur tworzących staw powoduje wzrost ciśnienia w obrębie szpary stawowej, napięcie okolicznych mięśni i tkanek miękkich oraz ucisk nerwów przebiegających w sąsiedztwie. Do objawów zespołu Costena należy samoistny ból twarzy w okolicach skroni i żuchwy, trudność z poruszaniem żuchwą – zwłaszcza podczas mówienia czy jedzenia, czy też nadwrażliwość uciskowa. Ból twarzy często promieniuje do żuchwy, ucha, nosa, oka, skroni czy potylicy. Dochodzi do usztywnienia struktur stawu, mogą występować różnego rodzaju „trzaski”, uczucie przeskakiwania w stawie, a także szumy uszne lub nawet upośledzenie słuchu. Warto spojrzeć na układ warg i zębów. Prawidłowo zęby górne i dolne nie powinny być względem siebie przesunięte, jeśli nagle pojawia się asymetria, może to świadczyć o nieprawidłowym położeniu żuchwy w przebiegu choroby stawu skroniowo-żuchwowego.

To też może Cię zainteresować: Trzaskające kolano – przyczyny, objawy, leczenie

Ból skroni i ból żuchwy – przyczyny zespołu Costena

Podobnie jak trudno jednoznacznie odpowiedzieć, dlaczego niektórzy z nas cierpią na zwyrodnienie stawów biodrowych czy kolan, tak też nie udało się zidentyfikować konkretnego czynnika powodującego zaburzenia funkcji stawu skroniowo-żuchwowego. Można natomiast wskazać szereg czynników, które predysponują do uszkodzenia struktur tegoż stawu. Są to między innymi:

• częste stany zapalne okolicznych tkanek, w tym zapalenie ucha, korzeni zębowych czy ślinianek,
• wcześniejsze urazy żuchwy, zwłaszcza wypadniecie ze stawu skroniowo-żuchwowego,
• niewłaściwe nawyki np. zgrzytanie zębami (bruksizm), podpieranie się brodą na rękach,
• ogólnoustrojowe choroby reumatyczne,
• osteoporoza i inne schorzenia kości,
• wyniszczenie i niedobory białkowe powodujące osłabienie tkanek miękkich.

Jak leczyć ból twarzy w zespole Costena?

Zespół Costena należy do schorzeń z pogranicza kilku dziedzin medycyny: otolaryngologi, neurologii, ortopedii i stomatologii. Należy pamiętać o nim zawsze przy diagnozowaniu bólu twarzy, głowy i żuchwy. Zwykle proces ustalania rozpoznania dokonuje się na drodze wykluczenia innych, znacznie bardziej powszechnych przyczyn dolegliwości. Dopiero ostateczna konsultacja laryngologiczna, wykonanie badań obrazowych, takich jak zdjęcie RTG, ultrasonografia, tomografia komputerowa czy rezonans magnetyczny, a także badanie palpacyjne pozwalają zdiagnozować zespól Costena.

Czytaj również: Pulsowanie w głowie – jakie są przyczyny uczucia pulsowania w głowie?

Leczenie zespołu Costena – podobnie jak w przypadku zmian zwyrodnieniowych innych stawów – opiera się o stosowanie leków przeciwbólowych, miorelaksacyjnych (także botoks), przeciwzapalnych, oraz metodach fizykalnych. W celu ustąpienia bólu żuchwy i twarzy można wykonywać ćwiczenia rozluźniające mięśnie otaczające staw, masaże, techniki relaksacyjne. Należy także zwalczać szkodliwe nawyki, jak zgrzytanie zębami. Pomocne bywają zabiegi stomatologiczne korygujące zgryz, rzadziej sięga się po metody chirurgiczne ( w przypadku poważnych zniekształceń w stawie).

Czytaj również: Pulsowanie w uchu – co to znaczy?

Jak wspomniano zespół Costena powinno się rozważać w każdym przypadku niezidentyfikowanego bólu w obrębie twarzy i żuchwy. Zwykle proces diagnostyczny pozwala najpierw wykluczyć inne przyczyny dolegliwości i na tej podstawie rozpoznać zespół Costena. Zwykle zatem bada się pacjenta pod kątem chorób zębów (próchnica, ropień, zapalenie tkanek przyzębia ), zapalenia dziąseł, urazów, wyklucza neuralgię nerwu twarzowego i trójdzielnego, migrenę, półpaśca, zapalenia naczyń, zapalenie okostnej, choroby układowe jak toczeń czy reumatoidalne zapalenie stawów, a także popularne schorzenia ślinianek, węzłów chłonnych i ucha środkowego i zewnętrznego.