Zapalenie błony maziowej

Funkcje błony maziowej

Błona maziowa stanowi wewnętrzną warstwę torebki stawowej. Wydzielana jest w niej gęsta i lepka maź stawowa, która wypełnia od wewnątrz jamę stawu. Funkcje błony maziowej to:

• ułatwianie ruchu w stawie,
• nawilżanie chrząstki stawowej,
• zmniejszanie tarcia w stawie,
• zapobieganie powstawaniu deformacji w stawie.

Zapalenie błony maziowej – przyczyny i objawy

Do przerostu błony maziowej może dochodzić poprzez uraz lub w przebiegu chorób reumatycznych, takich jak reumatoidalne zapalenie stawów, młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów, dna moczanowa, toczeń rumieniowaty i twardzina układowa, ale także w nowotworach czy gruźlicy.

Wymienione choroby lub urazy powodują zapalenie błony maziowej, co daje przerost i pogrubienie błony maziowej oraz zwiększenie jej aktywności wydzielniczej. Dochodzi do zwiększenia produkcji mazi, która ma nieprawidłowy skład chemiczny, co sprawia, że jej wartość obniża się, słabiej spełnia swoje funkcje.

Kiedy dochodzi do przerostu błony maziowej i zwiększenia ilości płynu stawowego, chorzy często określają ten stan jako „woda w kolanie”.

Zmiany zachodzące w błonie maziowej dzieli się, w zależności od czasu trwania zapalenia, na 3 grupy:

1. Okres wczesny: pogrubienie i obrzęk błony maziowej i zwiększenie ilości płynu;
2. Okres zaawansowany: znaczny przerost błony maziowej;
3. Okres późny: znaczny przerost błony maziowej z dużymi uwypukleniami, obecność zwapnień i zwłóknień, obecność ciał wolnych w płynie stawowym.

Zmianom tym towarzyszy ból oraz zmniejszenie zakresu ruchu w stawie, który objęty jest zapaleniem. Występuje również tkliwość i ocieplenie zajętej okolicy. Widoczny jest obrzęk stawu. Stan zapalny może powodować ogólne osłabienie oraz gorączkę.

Sprawdź również: Ból kolana – co robić, jakie badania?

Zapalenie błony maziowej – badanie

Badanie, które wykonuje się przy zapaleniu błony maziowej to badanie ultrasonograficzne (USG). Pozwala ono stwierdzić czy w stawie znajduje się prawidłowa ilość płynu stawowego, czy błona stawowa jest przerośnięta i przekrwiona. Wszystko to widoczne jest, kiedy dojdzie do jej dysfunkcji. Prawidłowa błona maziowa nie jest widoczna podczas badań obrazowych. Innym badaniem obrazowym, wykorzystywanym do oceny błony maziowej, jest rezonans magnetyczny (MRI).

Zapalenie błony maziowej – leczenie

U osób, które cierpią na zapalenie błony maziowej, początkowo stosuje się leczenie zachowawcze – farmakoterapię oraz fizykoterapię. Można podawać leki przeciwbólowe i przeciwzapalne doustnie lub miejscowo, ale także bezpośrednio do jamy stawu (steryd). Wykonuje się również zabiegi fizykoterapeutyczne, których zadaniem jest zmniejszenie stanu zapalnego, bólu, obrzęku (np. krioterapia, ultradźwięki).

Kiedy leczenie zachowawcze nie przynosi pożądanych efektów, należy rozważyć leczenie operacyjne. Zabieg wykonywany w przypadku zapalenia błony maziowej to synowektomia. Polega ona na usunięciu przerośniętej błony maziowej w stawie. Najczęściej wykonywane są zabiegi poprzez artroskopię, w czasie której artroskop wprowadzany jest do stawu przez niewielkie nacięcia w jego okolicy. Metoda ta należy do technik diagnostyczno-operacyjnych mało inwazyjnych.

Czytaj również: Artroskopia kolana – wskazania, przebieg zabiegu, rekonwalescencja, powikłania

Barwnikowe kosmkowo-guzkowe zapalenie błony maziowej stawów

Barwnikowe kosmkowo-guzkowe zapalenie błony maziowej stawów to rzadka choroba stawów o łagodnym przebiegu. Jest to nowotworopodobna zmiana narządu ruchu. W jej przebiegu dochodzi do zapalenia i rozrostu błony maziowej w stawach, kaletkach maziowych oraz pochewkach ścięgnistych. Najczęściej występuje w stawach kolanowych, rzadziej w skokowych i biodrowych.

W przebiegu choroby obserwuje się narastające powiększenie obrysów stawu i ograniczenie ruchomości. Chorobie towarzyszy ból. Płyn stawowy ma kolor krwisty lub brunatny. Wskazane jest wykonanie badania RTG, USG lub rezonansu magnetycznego.

Leczenie zapalenia błony maziowej to leczenie operacyjne, polegające na usunięciu przerośniętej błony maziowej (synowektomia). Może dojść do nawrotu choroby oraz zmian zwyrodnieniowych i zniekształceń w stawie. Nie stwierdza się przerzutów.

Zespół fałdu przyśrodkowego

Fałd błony maziowej przedziału przyśrodkowego kolana jest pozostałością po życiu płodowym. W warunkach fizjologicznych nie powoduje on żadnych dolegliwości. Dolegliwości bólowe rozpoczynają się kiedy fałd błony maziowej zostaje podrażniony, co wywołuje zapalenie. Fałd objęty stanem zapalnym włóknieje i traci elastyczność, zwiększa się też jego wymiar, co powoduje jego większe wklinowywanie i ocieranie np. o kość udową. Ból występuje po wewnętrznej stronie kolana i może zostać wywołany poprzez uderzenie w okolicę rzepki albo upadek na kolano.

Czynności, które nasilają ból, to:

• długotrwałe chodzenie,
• przebywanie w pozycji siedzącej,
• chodzenie po schodach,
• jazda na rowerze.

Aby zdiagnozować dane schorzenie, należy wykonać zdjęcie RTG obu kolan oraz rezonans magnetyczny. Kiedy zostanie rozpoznany zespół fałdu przyśrodkowego, należy wdrożyć odpowiednie leczenie, jakim jest leczenie farmakologiczne oraz rehabilitacja, które będą miały na celu zmniejszenie stanu zapalnego błony maziowej i obrzęku stawu. Należy również ograniczyć wykonywanie czynności, które nasilają ból.