Spondyloartropatia – przyczyny, objawy, leczenie spondyloartropatii zapalnej i młodzieńczej

Spondyloartropatie – zapalne choroby stawów

Spondyloartropatie to inne określenie chorób związanych z zapaleniem stawów, m.in. kręgosłupa. Spondyloartropatie mają podłoże autoimmunologiczne. Za wystąpienie poszczególnej spondyloartropatii odpowiedzialne są poszczególne antygeny. Jest to choroba przewlekła, której objawy można łagodzić farmakologicznie oraz stosując rehabilitację.

Ogólnie spondyloartropatie możemy podzielić na dwie grupy:

• spondyloartropatia osiowa – przeważają dolegliwości związane ze stawami kręgosłupa oraz tkanek okołokręgosłupowych;
• spondyloartropatia obwodowa – związana z niesymetrycznym zapaleniem stawów kończyn dolnych, stawu krzyżowo-biodrowego, a także stanami zapalnymi ścięgien i palców.

Wśród spondyloartropatii wyróżniamy też:

• spondyloartropatie zapalne – zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa, łuszczycowe zapalenie stawów, reaktywne zapalenie stawów, zapalenie stawów związane z nieswoistym zapaleniem jelit, zapalenie stawów w przebiegu ostrego zapalenia przedniego odcinka błony naczyniowej oka;
• spondyloartropatie młodzieńcze.

Spondyloartropatia zapalna – zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa

Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa jako spondyloartropatia zapalna dotyczy głównie stawu krzyżowo-biodrowego, drobnych stawów kręgosłupa, a także więzadeł i pierścieni włóknistych.

Zesztywaniające zapalenie stawów kręgosłupa jest chorobą przewlekłą, rozwijającą się z wiekiem. W wyniku postępującego stanu zapalnego dochodzi do usztywnienia stawów. ZZSK częściej występuje u mężczyzn niż u kobiet.

Choroba rozpoczyna się niewinnie. Stopniowo rozwija się stan zapalny objawiający się bólem kręgosłupa w okolicy lędźwiowo-krzyżowej, który może promieniować do okolicy pachwin, pośladków, a nawet stawów kolanowych.

U niektórych pacjentów dochodzi do zapalenie ścięgna Achillesa, stawów skokowych oraz kolanowych. Pacjenci zgłaszają też stany przemęczenia, podgorączkowe, a niekiedy utratę masy ciała.

Leczenie spondyloartropatii zapalnej w tym przypadku polega na zastosowaniu odpowiedniej rehabilitacji oraz leków zwalczających stany zapalne oraz hamujących rozwój przewlekłego stanu zapalnego.

Stosuje się: niesteroidowe leki przeciwzapalne, leki przeciwbólowe, glikokortykosteroidy, syntetyczne leki modyfikujące przebieg choroby oraz inhibitory TNF.

Spondyloartropatia zapalna – łuszczycowe zapalenie stawów

Ta spondyloartropatia zapalna dotyczy głównie pacjentów chorujących na łuszczycę. ŁZS występuje równie często u kobiet, jak i mężczyzn. Etiologia choroby nie jest do końca poznana, ale podejrzewa się, że ważną rolę odgrywają w tym wypadku genetyczne uwarunkowania schorzenia.

Objawami jest zapalenie jednego lub większej liczby stawów obwodowych, przy czym dość często u pacjentów występują stany zapalne kości nadgarstka.

Jedną z postaci ŁZS jest zajęcie stawów i pochewek ścięgnistych palców. Łuszczycowe zapalenie stawów często daje objawy zapalenia ścięgna Achillesa. Może też lokalizować się w obrębie innych więzadeł, przyczepów ścięgna czy innych torebek stawowych.

Postać osiowa łuszczycowego zapalenia stawów obejmuje usztywnienie odcinka szyjnego, piersiowego oraz lędźwiowego. Ta postać spondyloartropatii osiowej często zajmuje niesymetryczne stawy kręgosłupa.

W leczeniu ŁZS stosuje się również zabiegi rehabilitacyjne: zarówno zabiegi ruchowe, jak i fizykoterapię. W leczeniu farmakologicznym zastosowanie znajdują niesteroidowe leki przeciwzapalne, glikokortykosteroidy, leki modyfikujące przebieg choroby.

Spondyloartropatia zapalna – reaktywne zapalenie stawów

Jest to spondyloartropatia obejmująca głównie stawy kończyny dolnej, a także przyczepów ścięgnistych. Oprócz stanów zapalnych stawów, reumatoidalne zapalenie stawów przyczynia się u pacjentów do powstania zakażeń układu pokarmowego oraz narządów płciowych.

Objawami choroby są bóle stawów – pojedynczego lub kilku – w zależności od zaawansowania i agresji choroby. Najczęściej występuje ból stawu kolanowego, skokowego, stawów stopy lub palców.

Ta spondyloartropatia zapalna wywołuje bóle pleców, odcinka lędźwiowo-krzyżowego oraz pośladków. Doprowadza również do zesztywnienia stawów kręgosłupa. Podobnie do innych spondyloartropatii powoduje zapalenie ścięgna Achillesa – szczególnie jego przyczepu, a także przyczepu rozcięgna podeszwowego do kości piętowej.

Leczenie reumatoidalnego zapalenia stawów obejmuje zabiegi rehabilitacyjne – kinezyterapię i fizykoterapię. Leczenie farmakologiczne opiera się na zastosowaniu niesteroidowych leków przeciwzapalnych, glikokortykosteroidów, sulfasalazyny, metotreksatu, a także leków biologicznych.

Spondyloartropatia młodzieńcza – zapalenie stawów u młodzieży

Spondyloartropatia młodzieńcza to powyższe przewlekłe choroby zapalne, ale występujące o osób poniżej 16. roku życia. Do grupy spondyloartropatii młodzieńczych zaliczamy przede wszystkim:

• zapalenie stawów przebiegające wraz z zapaleniem przyczepów ścięgien,
• młodzieńcze zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa,
• młodzieńcze łuszczycowe zapalenie stawów,
• młodzieńcze reaktywne zapalenie stawów.

Przyczyny młodzieńczych spondyloartropatii nie są do końca poznane. Choroba rozwija się powoli, ale sukcesywnie. Pierwszymi objawami są obrzęk, zaczerwienienie i ból stawów. Dochodzi do ograniczenia ich ruchomości. Choroba często atakuje asymetrycznie stawy.

Leczenie obejmuje zabiegi rehabilitacyjne, takie jak w pozostałych spondyloartropatiach – kinezyterapię i fizykoterapię.

Leczenie farmakologiczne opiera się na stosowaniu leków przeciwzapalnych, glikokortykosteroidów, leków modyfikujących przebieg choroby – sulfasalazyny, metotreksatu i leków biologicznych.

Bibliografia:

• Interna Szczeklika – podręcznik chorób wewnętrznych. Wydawnictwo MP, Kraków 2012.
• Gaździk T. (red.), Ortopedia Duttona. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2014.
• Zimmermann-Górska I. (red.), Reumatologia kliniczna. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008.