Rwa barkowa (ramienna) – przyczyny, objawy, badania, leczenie, ćwiczenia, powikłania brachialgii

Rwa barkowa – co to jest i jak długo trwa?

Brachialgia, rwa ramienna czyli rwa barkowa – jest to zespół objawów korzeniowych charakteryzujący się bólami karku promieniującymi do ramienia, przedramienia, a nawet dłoni, klatki piersiowej i pleców. Ból karku może pogłębiać się w trakcie ruchu głowy, przy kichaniu i kasłaniu, w sytuacjach stresowych, podczas wykonywania ciężkich prac fizycznych i przebywania zbyt długo w pozycji siedzącej (np. przy prowadzeniu samochodu, pracy przy komputerze).

Przyczyną rwy barkowej (lewostronnej lub prawostronnej) może być choroba zwyrodnieniowa stawów kręgosłupa, dyskopatia, zwyrodnienie krążka międzykręgowego, neuralgia jednego z nerwów w skutek jego uwięźnięcia i inne procesy degeneracyjne postępujące w obrębie kręgosłupa szyjnego. Rzadziej przyczyną są zmiany hormonalne czy toczący się proces nowotworowy.

Aby zdiagnozować problem, należy skonsultować się z lekarzem ortopedą lub neurologiem, który wykona testy prowokacji kompresji i bólu odcinka szyjnego. W razie potrzeby zleci wykonanie badań dodatkowych, takich jak zdjęcie rentgenowskie lub rezonans magnetyczny odcinka szyjnego kręgosłupa.

Pacjenci pytają często, jak długo trwa rwa barkowa. Niekiedy mamy do czynienia z sytuacją, kiedy po około 3 lub 4 tygodniach dolegliwości bólowe samoograniczają się.

To też może Cię zainteresować: Guzek na szyi – co może oznaczać?

Brachialgia – rwa ramienna – jakie są przyczyny?

Wśród możliwych przyczyn neuralgii barkowej wyróżnia się np. chorobę zwyrodnieniową stawów kręgosłupa – długotrwały proces niszczenia chrząstki stawowej trzonów kręgów. Jej degeneracja może powodować tworzenie się osteofitów (narośli kostnych) i wpływać na ograniczenie ruchomości kręgosłupa.

Inne przyczyny rwy ramiennej podano niżej.

• Zwyrodnienie krążka międzykręgowego – proces ten charakteryzuje się utratą wody i zaburzeniami biochemicznymi zachodzącymi w obrębie krążka. Skutkiem może być jego pęknięcie, powstawanie zwapnień i przemieszczenie (przepuklina).
• Dyskopatia (przepuklina) – przemieszczenie się krążka międzykręgowego na skutek zbyt agresywnego ruchu w obrębie kręgosłupa szyjnego, wielokrotnego wykonywania powtarzalnych ruchów lub z powodu toczącego się procesu degeneracji krążka. Uwypuklony dysk może uciskać na korzeń nerwowy, co daje objawy bólowe.
• Neuralgia – nerwoból spowodowany uwięźnięciem nerwu, bezpośrednim uciskiem na nerw (przez guzy, blizny, tętniaki) lub zmianami zapalnymi toczącymi się w okolicy przebiegu nerwu.
• Zespół górnego otworu klatki piersiowej (tzw. TOS) – wynika z ucisku struktur nerwowych czy naczyniowych na poziomie mięśni szyi i w obrębie zwężenia w otworze górnym klatki piersiowej. Z powodu ucisku na nerwy splotu ramiennego objawy mogą sugerować rwę barkową.
• Zmiany hormonalne – mogą powodować zaburzenia w regulacji hormonalnej i wpływać na zmiany w strukturze kostnej (jak np. przy osteoporozie).

Czytaj również: Blokada kręgosłupa – co to jest, działanie, wskazania, przeciwwskazania i skutki uboczne

Przyczyną rwy barkowej może być też nowotwór. Tworzący się guz lub naciek zapalny może uciskać na korzeń nerwowy, dając objawy bólowe charakterystyczne dla rwy.

Rwa barkowa – objawy

Początkowo pojawia się ciągłe i uciążliwe napięcie szyi i karku, obejmujące mięśnie okalające łopatkę. Jeśli nie skłoni to pacjenta do pójścia do lekarza, może pojawić się ból w barku lub przednio-górnej części klatki piersiowej, a następnie, w zależności od miejsca uszkodzenia kręgosłupa, promieniować wzdłuż bocznej, tylnej bądź przyśrodkowej strony ramienia do łokcia, nadgarstka i dłoni aż po koniuszki palców.

Ból ma charakter piekący, palący, może objawiać się drętwotą skóry i mrowieniem. Zazwyczaj jest ciągły. Najczęściej pojawia się od razu po przebudzeniu. Zwiększa się przy pogłębionych ruchach głowy, nagłym kichnięciu czy kaszlnięciu. Może się również pojawiać w sytuacjach wzmożonego stresu i wytężonej pracy fizycznej. Często w trakcie dnia pacjent zajęty jest wieloma sprawami, które zacierają odczuwanie dolegliwości. W nocy zaś, po wyciszeniu organizmu, ból przejmuje kontrolę i potrafi być na tyle uciążliwy, że nie pozwala zasnąć.

Rwa barkowa jest zaburzeniem neurologicznym. Nieleczona może prowadzić do osłabienia mięśniowego, a nawet atrofii mięśniowej (zaniku mięśnia). Pierwszym objawem jest zmniejszona siła uścisku dłoni lub problem z utrzymaniem w ręce kubka, garnka czy długopisu.

Następnie pojawiają się zaburzenia czucia w różnych rejonach skóry kończyny górnej. Pacjent w trakcie dotyku, drapania czy uszczypnięcia miejsca odnerwionego będzie miał inne, najczęściej osłabione wrażenia czuciowe – w porównaniu z wykonaniem tej samej czynności z użyciem przeciwnej ręki.

Takie zmiany świadczą o toczącym się procesie zaniku nerwu, a co za tym idzie, mięśnia. Jeżeli pacjent wcześniej ból barku zrzucał na karb innych dolegliwości, teraz powinien niezwłocznie udać się do specjalisty.

Rwa ramienna – badania na rozpoznanie

Aby postawić rozpoznanie rwy ramiennej, lekarz powinien przeprowadzić rzetelny wywiad z pacjentem. Istotne staje się też określenie nasilenia oraz rodzaju, a także jego lokalizacji. Należy ustalić ponadto, co wywołuje ból. Należy też ustalić kwestię, w jakich sytuacjach objawy ulegają złagodzeniu.

W stawianiu diagnozy chorego barku pomagają przede wszystkim badania obrazowe. Należy wymienić tu najczulsze z nich, czyli badanie rezonansu magnetycznego (MRI). W ocenie przewodnictwa nerwowego pomoże EMG (elektromiografia). Lekarz powinien ustalić, który z korzeni nerwowych uległ podrażnieniu. Po wykonaniu potrzebnych badań diagnostycznych lekarz może zalecić konsultację z fizjoterapeutą, który po wykonaniu testów klinicznych rozpocznie rehabilitację.

Rwa barkowa – leczenie neuralgii barkowej

Ostry stan bólowy w rwie barkowej czasami przemija samoistnie, po około 3–4 tygodniach. W tym czasie należy unikać sytuacji wywołujących zaostrzenie bólu, nadmiernych i szybkich ruchów szyi, długotrwałego przebywania w pozycji siedzącej (np. podczas jazdy samochodem czy pracy przed komputerem).

Ustąpienie bólu nie oznacza jednak, że problemu nie ma. Ostre stany bólowe zawsze są oznaką, że w organizmie dzieje się coś złego. Dlatego sugerowana jest wizyta u lekarza specjalisty ortopedy lub neurologa, który pokieruje dalszym leczeniem i zaleci potrzebną rehabilitację.

W początkowej, ostrej fazie zalecany jest odpoczynek i leki, czasami równocześnie z poleceniem noszenia kołnierza ortopedycznego. Pacjent przyjmuje leki przeciwbólowe, przeciwzapalne i zmniejszające napięcie mięśniowe.

W przypadku rwy barkowej, zastrzyki stosowane w leczeniu to iniekcje nadtwardówkowe. Działają one przeciwzapalnie i wykonywane są w warunkach ambulatoryjnych. Lek podawany jest w miejsce występowania ucisku na nerw.

Operację rwy barkowej wykonuje się w sytuacjach występowania niedowładów kończyn.

Rwa barkowa – ćwiczenia

W leczeniu rwy ramiennej wykorzystuje się również terapię manualną. Najczęściej stosowane metody to: McKenziego, Cyriax, PNF czy terapia holistyczna wg Rakowskiego.

Dobór i forma leczenia jest uzależniona od wiedzy i doświadczenia fizjoterapeuty. Dodatkowo rehabilitant pokaże, w jaki sposób ćwiczyć w domu i jak korygować postawę, aby w przyszłości unikać podobnych incydentów. Ćwiczenia na rwę barkową są ważnym elementem wspomagającym terapię. Ważne jest też odpowiednie ułożenie ciała podczas snu.

Niezbędna jest dobra współpraca pacjenta, który musi informować rehabilitanta o odczuciach po wykonanej terapii.

Rwa barkowa – masaż, fizjoterapia, jak spać?

Przy leczeniu rwy barkowej niezbędna jest profilaktyka nawrotu objawów bólowych. W ciągu dnia pacjent powinien kontrolować prawidłowe (zalecone przez fizjoterapeutę) ustawienie ciała, w szczególności głowy i szyi, unikać ciężkich prac fizycznych i długiego przebywania bez ruchu w jednej pozycji. Do spania warto mieć specjalistyczną poduszkę ortopedyczną, która w prawidłowy sposób podpiera głowę i szyję w trakcie snu.

Pacjenci cierpiących z powodu rwy barkowej mogą korzystać z fizjoterapii. W trakcie terapii fizjoterapeuta może stosować niżej wymienione zabiegi:

• masaż – masaż klasyczny, mający na celu rozluźnienie napiętych mięśni karku i szyi oraz masaż tkanek głębokich, który spowoduje uwolnienie zrostów międzymięśniowych i mięśniowo-powięziowych. Terapia punktów spustowych zmniejsza ich aktywność i nadwrażliwość, rozluźnia mięśnie i daje ukojenie.
• fizykoterapia – ciepłolecznictwo, laser, krioterapia, prądy diadynamiczne, magnetoterapia.
• kinesiotaping – tzw. plastrowanie. Polega ono na nalepieniu specjalistycznych plastrów na dysfunkcyjną okolicę ciała. Uśmierza to ból i koryguje ustawienie segmentów ciała.

W razie długotrwałego nieustępowania objawów bólowych oraz pogłębiającego się zaburzenia czucia i niedowładu kończyny, lekarz może zdecydować się na interwencję chirurgiczną.

Jakie są powikłania rwy barkowej?

Nieleczona rwa ramienna może doprowadzić do osłabienia mięśni, a nawet ich zaniku. Chory zaczyna mieć problemy z utrzymywaniem przedmiotów (długopisu, kubka). Mogą pojawiać się również zaburzenia czucia w nodze.

Inne powikłania nieleczonej rwy barkowej to:

• osłabienie wrażeń czuciowych,
• mniejsza siła mięśniowa podczas uścisku ręki,
• zanik nerwu, a w konsekwencji mięśni.

Wymienione nieprawidłowości powinny skłonić do jak najszybszej wizyty u specjalisty.

Rwa barkowa – opinia eksperta