Przeciążenie kręgosłupa – przyczyny, objawy, ćwiczenia na przeciążony kręgosłup

Przeciążenie kręgosłupa – zespół przeciążeniowo-bólowy

Przeciążeniem kręgosłupa określa się stan nadmiernego napięcia mięśni pleców. Pacjenci często określają zespół przeciążeniowy pleców mianem bólu kręgosłupa. Ból może obejmować kręgosłup lędźwiowy, kręgosłup szyjny czy kręgosłup piersiowy.

Kręgosłup jest strukturą kostną stanowiącą podstawowy element szkieletu osiowego człowieka. Jest podporą całego ciała. Przyczepionych jest do niego wiele mięśni, struktur kostnych oraz więzadeł.

Wewnątrz kręgosłupa, który można przyrównać do kostnej rury, przebiega rdzeń kręgowy, od którego wychodzi wiele ważnych nerwów rdzeniowych, obwodowych. Kręgosłup można porównać do rusztowania, na którym umieszczone są mięśnie i kości chroniące narządy wewnętrzne.

Dzięki krążkom międzykręgowym kręgosłup stanowi istotny element amortyzujący wstrząsy podczas chodzenia. Ważny jest również dla utrzymywania równowagi ciała. Kiedy kręgosłup jest przeciążony, winne są zwykle nieprawidłowe nawyki, przede wszystkim zła higiena pracy oraz brak ruchu.

Ból pleców rozwija się powoli, początkowo objawy przeciążenia kręgosłupa nie są nasilone. Zaniechanie leczenia prowadzi jednak do zaostrzenia stanu, a w konsekwencji do rozwoju przeciążenia chronicznego, uniemożliwiającego codzienne funkcjonowanie oraz pracę.

To też może Cię zainteresować: Ból pleców po prawej stronie

Jakie są przyczyny przeciążonego kręgosłupa?

Przeciążenie kręgosłupa jest w dużej mierze uzależnione od codziennego trybu życia. Silny ból pleców wywołuje ciężka praca, wymagająca długotrwałego stania, dźwigania dużych ciężarów lub niewygodnej pozycji. Dolegliwości może wywoływać także stres.

Również ciągłe pochylenie głowy do przodu lub brak poruszania szyją (ciągłe utrzymywanie głowy w jednym miejscu) powodują napięcie mięśni kręgosłupa, głównie w okolicy karku. Brak rozluźnienia mięśni pleców prowadzi do coraz większych napięć i bólu.

Przyczyną przeciążonego kręgosłupa, zwłaszcza przeciążenia kręgosłupa szyjnego, jest również nieprawidłowa pozycja podczas spania – spanie na boku lub na brzuchu z patologicznym ustawieniem głowy, powodującym napięcie mięśni szyi. Dodatkową przyczyną jest źle dobrany materac lub poduszka.

Choroba zwyrodnieniowa lub zmiany powstałe w wyniku urazów wypadkowych powodują zmiany w stawach międzykręgowych, prowadząc do przebudowy i usztywnienia kręgosłupa. Zmiany te prowadzą często do powstania ucisku na naczynia i na nerwy.

Zobacz też: Ból kręgosłupa lędźwiowego promieniujący do nóg

Ból pleców może dawać wówczas objawy towarzyszące na obwodzie. Pacjenci zgłaszają często zawroty i ból głowy od kręgosłupa czy ból szyi i szum w uchu. Nierzadko pojawia się ból nóg od kręgosłupa czy drętwienie rąk.

Problemem bywa także przeciążeniowy ból pleców od siedzenia. Długotrwałe przebywanie w pozycji siedzącej, zarówno w pracy, jak i w czasie wolnym, powoduje nienaturalne krzywienie kręgosłupa oraz prowadzi do rozwoju dolegliwości bólowych w kręgosłupie.

Często ludzie ciężko pracujący w pozycji stojącej lub pozycji siedzącej zapominają o ćwiczeniach pleców oraz ich rozluźnianiu. Brak czasu i chęci do aktywności powoduje pogłębianie się stanu napięciowego mięśni pleców.

Sprawdź również: Drętwienie lewej ręki i palców lewej ręki

Zawroty głowy, bóle nóg – objawy przeciążonego kręgosłupa

Przeciążenie kręgosłupa często obejmuje wszystkie odcinki, czyli szyjny, piersiowy i lędźwiowo-krzyżowy. Poniżej zostały wymienione objawy typowe dla poszczególnych odcinków kręgosłupa.

• Przeciążenie kręgosłupa szyjnego rozwija się stopniowo. Początkowo pojawiają się łagodne objawy dające sygnał ostrzegawczy. Nieleczony stan napięcia mięśni rozwija się dalej, prowadząc do wystąpienia przykrych dolegliwości. Pacjenci odczuwają łagodne bóle mięśni karku i obręczy barkowej, stopniowo przeradzające się w twarde i napięte „struny”. W zaawansowanym stadium napięcia mięśni często występują, obok bólu kręgosłupa szyjnego, objawy neurologiczne, takie jak światłowstręt, mroczki przed oczami, nudności i wymioty. Możliwe są także szumy uszne i zawroty głowy. Ostatecznie może dojść nawet do zaburzeń równowagi, zaburzenia widzenia, słuchu, smaku, a także drętwienia palców rąk.
• W przeciążeniu kręgosłupa piersiowego objawy są podobne do chorób internistycznych. Bóle często promieniują w okolicę serca, klatki piersiowej oraz jamy brzusznej. W pierwszej kolejności należy wykluczyć choroby internistyczne, następnie można rozpocząć poszukiwanie przyczyn bólu w kręgosłupie piersiowym. Charakterystyczny ból pochodzenia odkręgosłupowego jest ostry, kłujący.
• Przeciążenie kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego również może rozwijać objawy podobne do chorób wewnętrznych. Ból pleców na dole może być kojarzony z chorobami nerek, żołądka lub narządów płciowych. Innymi objawami są bóle promieniujące do jednej lub dwóch kończyn dolnych, a także mrowienie lub drętwienie kończyn dolnych. Początkowo występuje ból w lędźwiach, który stopniowo przechodzi na mięśnie pośladków, a w zaawansowanej postaci obejmuje kończyny dolne.

Ćwiczenia na kręgosłup szyjny – jak rozluźnić napięty kark i barki?

W leczeniu przeciążonego kręgosłupa najważniejszą rolę odgrywa ruch. Ćwiczenia na kręgosłup pacjenci mogą wykonywać samodzielnie w domu, poświęcając gimnastyce kilka, do kilkudziesięciu minut dziennie.

Do dyspozycji jest także szeroka gama zajęć w klubach fitness. Ważnym elementem pozwalającym na utrzymanie dobrej kondycji naszych pleców są masaże rozluźniające. W warunkach domowych lub podczas przerwy w pracy możemy wykonywać różnorodne ćwiczenia na rozluźnienie i wzmocnienie mięśni karku i szyi.

Mobilizująco-rozciągające ćwiczenia na przeciążone kręgi szyjne polegają na wykonywaniu skłonów głowy w osi przód–tył oraz z prawej na lewą stronę. Należy również wykonać okrężne ruchy głową. W tym celu najlepiej przyjąć pozycję w rozkroku, z rękami opartymi na udach.

Kolejnym ćwiczeniem, które pacjenci mogą wykonywać w warunkach domowych, jest wzmacnianie mięśni karku, ale też łagodzenie przeciążeniowego bólu szyi.

Zaleca się przyjąć pozycję siedzącą i kolejno przykładać ręce na tył głowy, na czoło oraz przyłożyć prawą dłoń do prawego ucha, a lewą do lewego. W każdej pozycji ręce stawiają opór, natomiast głowa stara się ten opór przezwyciężyć. Należy pamiętać o umiarze w doborze siły. Nie można przesadzać, ruchy głowy i dobierana siła nacisku powinny być odpowiednie i bezpieczne dla pacjenta.

Jakie ćwiczenia na kręgosłup piersiowy?

Ćwiczenia na plecy w odcinku piersiowym kręgosłupa obejmują wzmocnienie i rozciągnięcie mięśni przykręgosłupowych. Zaleca się wykonywać je systematycznie. Warto poprosić specjalistę, np. fizjoterapeutę, o instruktaż, aby nie zrobić sobie krzywdy i wykonywać trening poprawnie.

Ćwiczenia na przeciążony kręgosłup piersiowy warto rozpocząć od tzw. ławeczki. Należy oprzeć się na kolanach (pod kątem prostym w stosunku do podłoża) oraz rękami. Następnie unosimy raz jedną, raz drugą rękę ponad podłoże, za każdym razem śledząc ruch ręki. Należy pamiętać, że głowa stanowi przedłużenie kręgosłupa i nie można nią zbyt mocno poruszać na boki.

Kolejne ćwiczenie to koci grzbiet. Pozycją wyjściową jest również ławeczka. Należy schować głowę między ramionami przy jednoczesnym uwypukleniu kręgosłupa.

Po chwili należy zrobić odwrotny ruch, czyli wygiąć głowę do góry, wzrok kierować w sufit, natomiast kręgosłup piersiowy obniżyć w kierunku podłoża. Następnie możemy wygiąć w plecy na bok i przez ramię starać się dojrzeć swoje pośladki. Ćwiczenie to należy przeprowadzić zarówno na jedną, jak i na drugą stronę.

Aby rozciągnąć mięśnie kręgosłupa piersiowego, można także ułożyć się w pozycji ławeczki, a następnie wyciągnąć jak najdalej ręce przed siebie. Możemy się postarać, aby klatka piersiowa dotknęła podłoża.

Inną metodą jest przyjęcie pozycji siedzącej na piętach, splecenie rąk za plecami i unoszenie ich do momentu napotkania oporu. Należy pamiętać, że plecy powinny być wyprostowane.

Ćwiczenia na kręgosłup lędźwiowy – na ból w dole pleców

Ćwiczenia rozluźniające kręgosłup lędźwiowo-krzyżowy można zacząć od zwykłych krążeń biodrami w pozycji stojącej. Jeśli mamy taką możliwość, warto skorzystać z drążka. Należy zawiesić się rękami za drążek, a następnie wykonywać ruchy wahadłowe całego ciała. Pozwoli to na rozciągnięcie mięśni całego kręgosłupa.

Inne ćwiczenia w pozycji leżącej wymagają położenia się na plecach na twardym podłożu. Nogi należy zgiąć w kolanach, natomiast ręce ułożyć skrzyżowane na klatce piersiowej. Ćwiczenie polega na dociskaniu pośladków w podłoże, natomiast głowę wraz z obręczą barkową należy unieść i starać się przycisnąć brodę do klatki piersiowej.

Aby złagodzić przeciążeniowy ból w dole pleców, warto także w wyjściowej pozycji leżącej przyciągnąć kolana do klatki, pomagając sobie rękami ułożonymi poniżej kolan. Podobne ćwiczenie można wykonać z jedną nogą uchwyconą pod kolanem, podczas gdy druga leży wyprostowana. Zgięta noga jest przyciągana w stronę klatki piersiowej, a następnie wykonuje się jej prostowanie w stawie kolanowym. W tym ćwiczeniu należy pamiętać, aby kierować palce do zgięcia grzbietowego stopy.

Następne ćwiczenie na ból krzyża po przeciążeniu polega na przyjęciu postawy ławeczki. Należy wyciągnąć przed siebie lewą rękę, a do tyłu prawą nogę. Ważne w tym ćwiczeniu jest zachowanie jednej linii: nogi, kręgosłupa i kończyny górnej.

Ból mięśni kręgosłupa – profilaktyka bólu pleców z przeciążenia

Ważnym elementem zapobiegania bólom kręgosłupa jest zapewnienie odpowiedniej higieny pracy oraz nauki. Osoby wykonujące pracę siedzącą powinny mieć dostosowany do potrzeb fotel oraz biurko. Podczas pracy należy unikać garbienia się i patologicznych skrzywień kręgosłupa.

W czasie długotrwałego siedzenia należy wykonywać przynajmniej krótkie przerwy na przeciągnięcie się, wykonanie kilku głębokich skłonów do przodu oraz krótki spacer. W przypadku pracy stojącej, wymagającej dużego nakładu sił, trzeba pamiętać o przeciągnięciu kręgosłupa poprzez wykonywanie kilku skłonów i rozluźnienie mięśni pleców w okolicy lędźwiowej dzięki krążeniu bioder.

Spędzanie czasu jedynie na sofie przed telewizorem lub w fotelu z książką nie jest korzystne dla naszego kręgosłupa. Należy pamiętać, by w chwilach wolnych zapewnić naszym plecom relaksujący ruch, np. pływając rekreacyjnie w basenie, wykonując ćwiczenia rozluźniające mięśnie pleców, zapewniające ruch w stawach kręgosłupa, a także korzystając z masaży rozluźniających mięśnie pleców.

Odpoczynek nocny również wymaga odpowiedniego ułożenia. Najlepiej spać w pozycji leżącej, na plecach. W tych warunkach kręgosłup jest w najmniejszym stopniu obciążony, mięśnie pleców ulegają rozluźnieniu. Istotne w trakcie spania jest dobranie odpowiednio wygodnego materaca oraz poduszek, które w najlepszy sposób dopasują się do naszego kręgosłupa.