Płaskostopie podłużne – przyczyny, objawy i leczenie

Co to jest płaskostopie podłużne?

Płaską stopą określamy taką, która dotyka podłoża większą powierzchnią niż trzema, konkretnymi punktami; piętą oraz podstawą palucha i palca małego. Tworzą one dwa łuki stopy; poprzeczny oraz podłużny. Jeśli łuk rozpięty wzdłuż długości stopy pomiędzy piętą, a palcami jest spłaszczony, mówimy o płaskostopiu podłużnym. Wada tego typu:

• pogarsza elastyczność mięśni stopy,
• utrudnia chodzenie;
• powoduje zmiany zwyrodnieniowe i zniekształcające w stawach piętowo-skokowym i skokowo-łódkowym;
• powoduje koślawość pięty oraz odwiedzenie przodostopia.

Przeczytaj też: Złamany palec – objawy, przyczyny, leczenie

Jakie są przyczyny płaskostopia podłużnego?

Przyczyną płaskostopia , powszechnie określanego platfusem, jest niewydolność mięśni odpowiedzialnych za utrzymanie fizjologicznego łuku podłużnego stopy. Do ich osłabienia i rozciągnięcia mogą prowadzić:

• nadmierne i nieprawidłowe obciążenia (długotrwała praca stojąca, dźwiganie ciężarów, nadwaga i otyłość), niewłaściwe obuwie (za ciasne, za małe, na wysokich obcasach);
• chodzenie po równym i twardym podłożu, nieprawidłowe ustawianie stóp (na krawędziach, w dużym rozkroku);
• długotrwałe unieruchomienia stopy (po urazie);
• nieprawidłowa postawa ciała, specyficzna budowa stopy;
• przykurcz mięśnia trójgłowego, zaburzenia mięśniowe wskutek chorób neurologicznych;
• zaburzenia budowy kończyny dolnej (piszczel szpotawa, kolano koślawe, różne długości kończyn dolnych).

To też może Cię zainteresować: Ból pod stopą – jakie mogą być przyczyny?

Jakie są objawy płaskostopia?

Pierwszymi objawami płaskostopia są:

• ból stopy utrudniający stanie lub chodzenie;
• pochylenie stopy w kierunku wewnętrznym;
• nierówne ścieranie podeszew butów, zwłaszcza po wewnętrznej stronie;
• rogowacenie skóry na podeszwowej części stopy;
• nasilone pocenie stóp, pieczenie i nawracające odciski;
• obniżenie wytrzymałości na obciążenia;
• utrudnienie chodu.

Zaniedbanie leczenia płaskostopia podłużnego może spowodować skutki w postaci bólu łydek, stawów kolanowych oraz kręgosłupa nasilającego się po długim chodzeniu. Ignorowanie dolegliwości może doprowadzić do obrzęków stóp, stanów zapalnych tkanek miękkich w stopie oraz w ścięgnie Achillesa czy zmian zwyrodnieniowych prowadzących do deformacji stóp. Zdarza się, że u osób z płaskostopiem podłużnym dochodzi do niestabilności stawu skokowego.

Jak leczyć płaskostopie podłużne?

Przed podjęciem leczenia płaskostopia konieczne jest wykonanie odpowiednich badań stóp. Przy badaniu trzeba ocenić stopień spłaszczenia wszystkich łuków stopy zarówno w staniu i w leżeniu. Należy stwierdzić, czy płaskostopie ma charakter sztywny, czy elastyczny. Stopa powinna być dokładnie zbadana, zwłaszcza poszczególne kości stępu, paliczki i ruchy palucha oraz mięśnie łydki i ustawienie kolan. Ocenie podlega także chód pacjenta i możliwość stania na palcach. To wszystko wskaże nam sposób dalszego leczenia.

Płaskostopie wymaga leczenie zachowawczego, które obejmuje:

• ćwiczenia i masaże stopy;
• farmakoterapię – jeśli jest silny ból zaleca się miejscowe leki przeciwbólowe oraz przeciwzapalne w formie maści lub żelu;
• fizykoterapię: zabiegi rozluźniające, przeciwbólowe i przeciwzapalne oraz poprawiające ukrwienie i odżywianie tkanek miękkich;
• kinesiotaping – ułatwi korekcję wadliwego ułożenia stopy oraz poprawi stabilizację;
• stosowanie wkładek korekcyjnych lub specjalnego obuwia;
• Wyeliminowanie czynników ryzyka (odpowiednie i wygodne obuwie, dbanie o masę ciała, higiena stóp); częste chodzenie boso po podłożu o różnej nawierzchni.

Można rozważyć leczenie operacyjne, jeśli w stopie występują znaczne i utrwalone zniekształcenia, utrudniające chód, powodujące silne dolegliwości bólowe lub towarzyszące różnym schorzeniom neurologicznym. Stosuje się wtedy rekonstrukcję tkanek miękkich lub osteotomię.

Ćwiczenia na płaskostopie

Jednym z elementów leczenia płaskostopia – zarówno płaskostopia poprzecznego, jak i podłużnego, są odpowiednie ćwiczenia. Ich celem jest wzmocnienie osłabionych mięśni, utrzymanie pełnego zakresu ruchu stawu skokowego, rozciąganie przykurczonych mięśni łydki oraz poprawa stabilizacji i kontroli nerwowo0mięśniowej. Ćwiczenia pomagają ponadto wyrobić nawyk prawidłowego ustawienia oraz obciążania stopy.

Najprostsze ćwiczenia na płaskostopie to:

• naprzemienne stawanie na palcach i pietach;
• siedzenie prosto na krześle i wciskanie stopy w podłoże;
• przysiady z nieodrywaniem stóp od podłoża;
• rolowanie stopą wałka;
• drapanie podłogi palcami.

Wkładki na płaskostopie – jak wybrać najlepsze?

Mamy różne rodzaje wkładek na płaskostopie i inne wady stóp. Jedne są twarde, inne miękkie, niektóre korygują wadę, a inne tylko zmniejszają dyskomfort. Najlepiej wykonać w sklepie rehabilitacyjnym badanie podoskopowe stopy, żeby ocenić jak duża jest wada. Przy dużej deformacji należy wykonać wycisk stopy, a następnie zrobić na miarę twardą wkładkę ortopedyczną, która musi być odpowiednio wymodelowana do stopy pacjenta, i która koryguje ustawienie stopy (układ kości).

Wkładki ortopedyczne zalecane są zwłaszcza dzieciom, których kościec rośnie i się kształtuje. U dorosłych wkładka tego typu może jedynie zmniejszyć obciążenie i ból stopy. Należy pamiętać, że wkładka ortopedyczna powinna zostać włożona do odpowiedniego, dobranego do niej buta.

Jeśli wada jest natomiast niewielka, zaleca się gotowe miękkie wkładki profilaktyczne, które mają anatomiczny kształt i specjalne podniesienie po wewnętrznej stronie stopy. Nie tylko podpierają one stopę, ale dodatkowo poprawiają komfort chodu i ograniczają dolegliwości bólowe.