Konflikt udowo-panewkowy – co to jest, leczenie i rehabilitacja

Co to jest konflikt udowo-panewkowy?

Zmiany zwyrodnieniowe są powszechnym schorzeniem stawu biodrowego – dotyczą, aż 15% społeczeństwa, zarówno ludzi młodych, jak i osób w średnim wieku. Wczesna choroba zwyrodnieniowa biodra określana jest konfliktem udowo-panewkowym (FAI) – pomiędzy szyjką kości udową, a panewką stawu biodrowego. Brak prawidłowej diagnozy oraz skutecznego leczenie przyczynia się nie tylko do dużych ograniczeń ruchomości chorego stawu, ale również do rozwoju znacznych zmian zwyrodnieniowych, możliwego całkowitego zesztywnienia stawu oraz późniejszej konieczności przeprowadzenia endoprotezoplastyki.

Zmiany zwyrodnieniowe stawu biodrowego są kostnymi deformacjami pojawiającymi się zarówno na kości udowej, jak i na panewce. Ich rozwój doprowadza do dalszych uszkodzeń stawu biodrowego – nadmiernej rozbudowy obrąbka stawowego, który wypełnia panewkę oraz uszkodzenia chrząstki stawowej pokrywającej powierzchnie stawu. Wyróżniamy konflikt przedni oraz boczny, w zależności od tego jakie ruchy stawu biodrowego są bolesne i ograniczone na skutek schorzenia.

Jakie są przyczyny konfliktu udowo-panewkowego?

Do rozwinięcia się schorzenia dochodzi wskutek nieodpowiedniego nacisku kości udowej na fragment panewki, do czego przyczyniają się:

• wrodzone zaburzenia anatomiczne stawu biodrowego (zaburzenia wzrostowe, zaburzenia kulistości głowy, płaska panewka),
• schorzenia stawu biodrowego (jałowa martwica Perthesa, dysplazja, złuszczenie głowy kości udowej, osteofity),
• urazy (złamanie kości udowej, zwichnięcie stawu),
• nieodpowiednia i nadmierna aktywność fizyczna (zwłaszcza koszykówka, jazda na rowerze),
• nietypowa praca związana z przeciążaniem stawu.

Jakie są objawy konfliktu udowo-panewkowego?

Do objawów konfliktu udowo-panewkowego zaliczamy:

• ból biodra nasilający się podczas chodu lub aktywności fizycznej, który może promieniować do pachwiny,
• głęboki, silny i kłujący ból w pachwinie, odczuwany przy maksymalnym zakresie ruchów stawu biodrowego (ból w lewej pachwinie lub prawej),
• bóle rozruchowe przy wstawaniu z łóżka, po przeciążeniu, bóle nocne i spoczynkowe,
• ból w podczas chodzenia,
• ograniczenie ruchów stawu; zwłaszcza zgięcia oraz rotacji wewnętrznej,
• zesztywnienie stawu biodrowego.

Konfliktu udowo-panewkowy – diagnoza i badania

Diagnoza konfliktu udowego opiera się na dokładnym wywiadzie z pacjentem, badaniu manualnym chorego stawu oraz skierowaniu na dodatkowe badania obrazowe. Podczas badania stawu wyczuwalny jest zaburzony ruch głowy kości udowej w panewce oraz bolesne są kombinacje ruchów w konflikcie przednim – przywiedzenie, zgięcie i rotacji wewnętrznej, a w tylnym – wyprost z rotacją zewnętrzną. Zdjęcie RTG należy wykonać w dwóch płaszczyznach, aby uwidocznić nadbudowę tkanki kostnej na krawędzi panewki i zwężenie szpary stawowej. Aby dokładnie zobrazować obrąbek stawowy oraz chrząstkę wskazane jest wykonanie rezonansu magnetycznego lub tomografii komputerowej.

Czytaj również: Blokada kręgosłupa – co to jest, działanie, wskazania, przeciwwskazania i skutki uboczne

Konfliktu udowo-panewkowy – leczenie i rehabilitacja

Leczenie konfliktu udowo-panewkowego zachowawczo daje bardzo dobre efekty przy wczesnym jego wykryciu oraz młodym wieku pacjenta. Leczenie obejmuje:

• odpoczynek, unikanie przeciążeń oraz stosowanie pomocniczych urządzeń np. kul, lasek, opasek i aparatów stabilizujących chory staw podczas chodzenia w okresie ostrych dolegliwości bólowych,
• farmakoterapię – leki przeciwbólowe, niesteroidowe leki przeciwzapalne, ewentualnie blokady (iniekcje środków przeciwbólowych i przeciwzapalnych do stawu biodrowego), przy zmianach degeneracyjnych zaleca się stosowanie leków modyfikujących chrząstkę stawową, które zawierają siarczan glukozaminy lub kwas hialuronowy),
• fizykoterapię – ma działanie przeciwbólowe oraz przeciwzapalne, najczęściej stosuje się: krioterapię, ultradźwięki, laseroterapię, elektroterapię oraz pole magnetyczne,
• ćwiczenia lecznicze – wzmacniające głębokie mięśnie miednicy, rozluźniające napięte tkanki miękkie stawu biodrowego (stretching), rozciągające mięśnie przykurczone oraz ćwiczenia koordynacyjne i równoważne,
• naukę prawidłowych wzorców ruchowych kończyny dolnej,
• terapię manualną – mobilizacje oraz trakcje stawu biodrowego w celu utrzymania jego ruchomości,
• masaż tkanek głębokich,
• kinesiotaping, czyli plastrowanie, polega na oklejeniu stawu plastrami, które odciążą chory staw oraz przyspieszą regeneracje tkanek miękkich.

Czytaj również: Złamanie miednicy – przyczyny, objawy, leczenie, rehabilitacja, powikłania

Konflikt udowo-panewkowy – operacja

Operacja ma na celu usunięcie przyczyny konfliktu oraz naprawę uszkodzonych elementów stawu biodrowego. Techniką tradycyjną lub artroskopową wykonuje się odtworzenie prawidłowego kształtu głowy kości udowej lub modeluje się jej połączenie z szyjką oraz usuwa się lub naprawia zniszczone fragmenty obrąbka stawowego. Operacja daje dobre efekty jeśli jest wykonana we wczesnej fazie choroby.

Zaleca się unikanie przeciążeń oraz długotrwałych wysiłków obciążających staw biodrowy. Konieczna jest również redukcja masy ciała w przypadku nadwagi lub otyłości. Istotne jest też zorganizowanie stanowiska pracy, by unikać nadmiernego zginania stawu (dźwiganie ciężarów, długotrwała siedząca pozycja).