Kolano biegacza – przyczyny, objawy, leczenie, rehabilitacja, ćwiczenia

Kolano biegacza – co to za kontuzja?

Kolano biegacza jest potocznym określeniem dolegliwości bólowych przedniego przedziału stawu kolanowego, który utworzony jest przez staw rzepkowo-udowy, czyli miejsce połączenia rzepki z kością udową.

Staw ten pełni niezwykle ważną funkcję, gdyż przenosi największe obciążenia ze wszystkich stawów, nawet te przekraczające dwunastokrotnie ciężar ciała człowieka, zwłaszcza podczas wykonywania przysiadów, aerobiku lub gry w squasha.

Zdrowe kolano bez problemu radzi sobie z takimi obciążeniami, ale kiedy dochodzi do uszkodzenia stawu kolanowego rzepkowo-udowego, pojawiają się znaczne problemy z funkcją stawu kolanowego.

Takie dolegliwości występują najczęściej u osób aktywnych fizycznie, szczególnie u biegaczy długodystansowych, kolarzy, narciarzy oraz piłkarzy.

Związane są one przede wszystkim ze zmianami przeciążeniowymi, które powstają na skutek sumujących się mikrourazów, więc ból kolana z przodu lub z boku w okolicy rzepki pojawia się zwykle niespodziewanie i nie jest związany z konkretnym urazem stawu kolanowego.

Jakie są przyczyny kolana biegacza?

Ból kolana z boku lub z przodu może wynikać z nadmiernej czynności zgięciowej stawu kolanowego (sport, długotrwałe siedzenie z ugiętymi kolanami, chodzenie na wysokich obcasach). Inną przyczyną jest przypieranie rzepki do kości udowej, co powoduje podrażnienia struktur znajdujących się w okolicy rzepki i ucisk na chrząstkę.

Kolano biegacza to również efekt zaburzeń produkcji mazi stawowej (wysięk ze stawu, potocznie woda w kolanie, zaburzenia odżywienia chrząstki) lub patologii stawu rzepkowo-udowego czy rzepki (chondromalacja, wiotkość, zaburzenia ustawienia).

Jako przyczynę dolegliwości podaje się również zespół pasma biodrowo-piszczelowego (ITBS, Illiotibial band syndrome).

Ból w kolanie to także objaw zmian hormonalnych związanych z okresem dojrzewania (tzw. bóle wzrostowe), a także zespołu tarcia pasma biodrowo-piszczelowego. Wywołany może być również brakiem równowagi mięśniowej oraz przykurczami tkanek miękkich.

Kolano biegacza – objawy

Głównym objawem jest rozlany ból kolana w okolicach rzepki (z przodu i po bokach), który nasila się podczas aktywności fizycznej oraz dłuższego przebywania w pozycji siedzącej ze zgiętym stawem kolanowym.

Dolegliwości bólowe w stawie pojawiają się także podczas wchodzenia po schodach i nasilają podczas badania palpacyjnego przez lekarza.

Pacjenci zgłaszają również słyszalne trzeszczenie w kolanie czy chrobotanie i klikanie w stawie, np. w trakcie wykonywania przysiadu oraz uczucie blokady w stawie kolanowym.

W przypadku objawów kolana biegacza mamy też do czynienia z obrzękiem stawu kolanowego, a także zanikami mięśniowymi, zwłaszcza mięśnia czworogłowego uda. Dolegliwości bólowe mogą utrzymywać się nawet do 3 miesięcy.

Bez konsultacji z lekarzem i wdrożenia odpowiedniego leczenia organizm nie jest w stanie sam wygoić postępujących zmian chorobowych, dlatego wizyta u specjalisty, właściwa diagnoza oraz podjęcie odpowiedniego leczenia oraz rehabilitacji takiego uszkodzenia kolana są niezbędne dla uniknięcia pogorszenia funkcji stawu kolanowego.

Czytaj również: Blokada kręgosłupa – co to jest, działanie, wskazania, przeciwwskazania i skutki uboczne

Kolano biegacza – leczenie

Z chorym kolanem należy udać się do lekarza ortopedy. Dokładnie zebrany wywiad od pacjenta oraz badanie fizykalne pozwalają na postawienie rozpoznania.

Pomocne w diagnostyce kolana biegacza jest również badanie rezonansem magnetycznym, które pozwala na dokładną diagnostykę patologii stawu rzepkowo-udowego oraz określi stopień uszkodzenia chrząstki pokrywającej jego powierzchnie stawowe.

Kolano biegacza nie jest łatwe w leczeniu i zmusza wiele osób do zaprzestania wykonywania danej aktywności fizycznej. W większości przypadków wcześnie i prawidłowo zdiagnozowanych leczenie zachowawcze przynosi dobre rezultaty.

Obejmuje ono rehabilitację oraz farmakoterapię. Jeśli dolegliwości bólowe nawracają i leczenie nie przynosi pożądanych efektów, konieczne jest leczenie chirurgiczne (operacja na kolano biegacza).

W leczeniu kolana biegacza wykonuje się artroskopię, w czasie której wygładza się uszkodzone powierzchnie chrzęstne stawu rzepkowo-udowego oraz przecina się tkanki miękkie pociągające rzepkę do boku.

W przypadku uszkodzeń wynikających z bocznego ustawienia przyczepu więzadła rzepki należy przyczep przesunąć w stronę przyśrodkową, wyrównując w ten sposób obciążenia na stawie rzepkowo-udowym. Kontynuacją leczenia po każdej interwencji chirurgicznej jest intensywna rehabilitacja trwająca w granicach 6 miesięcy.

Po leczeniu tej kontuzji kolana ważne jest utrzymywanie sprawności fizycznej na optymalnym poziomie. Często zdarzają się ponowne urazy z powodu przeciążenia lub niedostatecznego przygotowania do pewnych aktywności fizycznych.

Lepiej im wcześniej zapobiegać niż później leczyć. Dlatego tak niezmiernie ważne są regularne i odpowiednie ćwiczenia wzmacniające mięśnie oraz inne tkanki miękkie okolicy stawu kolanowego. W momencie wystąpienia „lekkich” dolegliwości bólowych pojawiających się w obrębie stawu zalecana jest ponowna wizyta u specjalisty.

Kolano biegacza – rehabilitacja

Rehabilitacja kolana biegacza powinna obejmować przede wszystkim unikanie forsowania i odciążenie chorej kończyny. Należy zrezygnować z: wykonywania przysiadów, wchodzenia po schodach i uprawiania sportu. W wyjątkowych sytuacjach lekarz może zalecić stosowanie stabilizatora, który nieznacznie ograniczy ruchy zgięcia w stawie kolanowym, odciąży go i ustabilizuje rzepkę.

Rehabilitacja na kolano biegacza uwzględnia także:

• farmakoterapię – miejscowe leki przeciwzapalne i przeciwbólowe oraz środki wspomagające regenerację chrząstki stawowej (zawierające siarczan glukozaminy lub kwas hialuronowy, dzięki nim możliwe jest zahamowanie degradacji chrząstki stawowej, jej odbudowa i zmniejszenie dolegliwości bólowych; zaleca się również spożywanie awokado i soi, które przeciwdziałają degradacji glikozaminoglikanów);
• fizykoterapię – zabiegi przeciwobrzękowe i przeciwzapalne (krioterapia, jonoforeza z lekiem przeciwzapalnym, światło spolaryzowane), regeneracyjne i przyspieszające gojenie (magnetoterapia, laseroterapia, ultradźwięki), wzmacniające siłę osłabionych mięśni stawu kolanowego (elektrostymulacja prądami małej częstotliwości);
• mobilizację rzepki;
• masaż tkanek miękkich okolicy stawu rzepkowo-udowego zmniejszający występujące w tych strukturach wzmożone napięcie oraz poprawiający ich ukrwienie i odżywianie;
• kinesiotaping, czyli plastrowanie kolana polegające na oklejeniu stawu kolanowego specjalnymi plastrami; dzięki odpowiedniej aplikacji na staw plastry zapewnią lepszą stabilizację i korekcję ustawienia rzepki, usprawnią procesy gojenia oraz zmniejszą ryzyko kontuzji podczas aktywności fizycznej.

Lekarz może zaproponować zabieg z użyciem osocza bogatopłytkowego, którego celem jest poprawa i przyspieszenie gojenia uszkodzonych tkanek. Z własnej krwi pacjenta izoluje się frakcję osocza bogatopłytkowego, następnie przygotowuje się z niej koncentrat w odpowiedniej aparaturze i podaje się pod kontrolą USG w formie iniekcji (zastrzyków na kolano) w uszkodzony fragment tkanki miękkiej.

Zabieg wykonywany jest w znieczuleniu miejscowym, a pacjent może opuścić klinikę zaraz po zabiegu. Skuteczność procedury jest bardzo wysoka.

Kolano biegacza – ćwiczenia

Leczenie kolana biegacza obejmuje także kinezyterapię, czyli wykonywanie ćwiczeń leczniczych. W początkowej fazie rehabilitacji najlepiej wykonywać z terapeutą delikatne ćwiczenia bez obciążania chorego stawu, zwłaszcza ćwiczenia rozciągające oraz wzmacniające mięśnie.

Zaleca się: ćwiczenia izometryczne, ćwiczenia rozciągające mięsień czworogłowy uda i zginacze stawu kolanowego oraz pobudzające stymulację nerwowo-mięśniową.

Stopniowo wprowadza się oporowe ćwiczenia na kolano biegacza poprawiające: stabilizację, elastyczność tkanek miękkich oraz propriocepcję, czyli czucie stawu w przestrzeni. Na końcu stosujemy ćwiczenia całej kończyny dolnej – zwiększające siłę, uczące pełnego obciążania kończyny, kontrolujące ruch i pracę, poprawiające dynamikę i zakres ruchów, najlepiej metodą PNF.

Ostatnim elementem jest trening funkcjonalny, obejmujący wykonywanie ćwiczeń dynamicznych w pełnym obciążeniu, o stopniowo zwiększanej intensywności (przysiady, pływanie, biegi, skoki).

Kolano biegacza – video