Kifoza szyjna (patologiczna) – objawy, ćwiczenia, leczenie

Co to jest kifoza szyjna?

Jedną z podstawowych funkcji szkieletu osiowego jest amortyzacja wstrząsów i przeciążeń układu ruchu. Aby móc ją spełniać w efektywny sposób, niezmiernie ważne jest odpowiednie ukształtowanie krzywizn kręgosłupa. W odniesieniu do odcinka szyjnego pod tym kątem ocenie podlega głębokość lordozy szyjnej, która stanowi wygięcie kręgosłupa ku przodowi i pozwala spełniać przypisywane funkcje.

W warunkach patologicznych fizjologicznie ukształtowana lordoza szyjna ulega spłyceniu, czasem może nawet ulec wygięciu kręgosłupa do tyłu – mówimy wówczas o patologicznej kifozie szyjnej. Tak nienaturalnie prosta szyja sprawia wrażenie, jakby człowiek nieustannie stał na baczność. Z tego powodu często używa się określenia – military neck.

Przeczytaj: Strzelające stawy – czy wymagają leczenia?

Patologiczna kifoza szyjna – przyczyny

Praca biurowa w pozycji siedzącej, brak zmiany pozycji przez długi czas, nieprawidłowa postawa podczas pracy przy komputerze czy rozmowy przez telefon – to tylko niektóre z przyczyn powstawania patologicznej kifozy szyjnej. Długotrwałe pozostawanie w takich pozycjach, wysuwanie głowy do przodu (protrakcja) może doprowadzić do zaawansowanych zmian degeneracyjnych w strukturach kręgosłupa pod postacią dyskopatii i jednocześnie newralgicznego ograniczenia zakresów ruchomości zarówno głowy, jak i odcinka szyjnego kręgosłupa.

Do najczęstszych przyczyn kifozy szyjnej należą: spędzanie dużej ilości czasu przed komputerem w pozycji siedzącej, niska aktywność fizyczna, powtarzane nieprawidłowe wzorce ruchowe podczas wykonywanej pracy – prowadzące do mikrourazów, urazy, uszkodzenia, zaburzenia wrodzone, choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa lub inne procesy degeneracyjne.

Kifoza szyjna – objawy

Objawy kifozy szyjnej to przede wszystkim:

• patologiczna kifoza szyjna uwidoczniona na zdjęciu rentgenowskim (RTG),
• zmniejszony zakres ruchomości odcinka szyjnego kręgosłupa,
• przewlekłe bóle głowy,
• przewlekłe bóle i parestezje w obrębie szyi oraz kończyn górnych (mrowienie, drętwienie rąk i drętwienie palców),
• zaburzenie równowagi napięcia mięśniowego wokół szyi,
• sztywność karku,
• możliwe problemy z koordynacją.

Obecność konkretnych objawów i ich nasilenie jest zmienne i zależy od stopnia zaawansowania zmian oraz od tego, czy taki stan poddawany jest leczeniu.

Jakie badania wykonać?

Po przeprowadzeniu szczegółowego wywiadu dotyczącego czasu trwania i charakteru dolegliwości bólowych lekarz przystępuje do badania fizykalnego. Następnie może zlecić badania obrazowe, takie jak zdjęcie rentgenowskie czy rezonans magnetyczny, które doskonale uwidocznią wady postawy w postaci ewentualnej patologicznej kifozy szyjnej.

Kifoza powinna występować w odcinku piersiowym kręgosłupa. Kifoza piersiowa jest wygięciem kręgosłupa do tyłu i to powinno odróżniać kształt odcinka szyjnego od piersiowego w fizjologicznie, prawidłowo ukształtowanym kręgosłupie.

Powikłania i skutki

Patologiczna kifoza piersiowa sama w sobie nie musi być przyczyną bólu. Dolegliwości powstają poprzez degenerację korzeni nerwowych, struktur krążka międzykręgowego czy drażnienia opon. Zniesiona lordoza szyjna sprzyja powstawaniu dyskopatii i ciągłemu zwiększaniu stadium jej zaawansowania.

Kifoza szyjna – ćwiczenia

Ważne jest, aby odpowiednio wcześnie zapobiegać powstawaniu takiej patologii, wprowadzając odpowiednie nawyki oraz ćwiczenia w domu. Podczas pracy na komputerze warto zadbać o ergonomiczną pozycję ciała, nie wysuwając głowy i barków do przodu. Należy zaopatrzyć się w krzesło z odpowiednio wyprofilowanym oparciem, zapewniającym utrzymywanie fizjologicznej głębokości krzywizn kręgosłupa. Monitor powinien być umieszczony na wysokości zapewniającej obserwację w przedziale 15–35^o w odniesieniu do linii horyzontalnej. Komfort zapewni także częsta zmiana pozycji – nawet kilka kroków co jakiś czas podczas siedzenia w pracy.

Gdy ból szyi już występuje, warto zastanowić się nad właściwym doborem ćwiczeń i zabiegów fizykalnych. Specjalista dobiera je w zależności od stopnia zaawansowania zmian oraz przebiegu dolegliwości bólowych – stan ostry lub przewlekły.

Kifoza szyjna – leczenie i rehabilitacja

Terapeuta pracujący z pacjentem stosuje techniki rozluźniające – celem redukcji patologicznego napięcia mięśniowego, uelastycznienia tkanek, poprawy zakresów ruchomości odcinka szyjnego oraz działania mające na celu regenerację uszkodzonych struktur. Jednocześnie pacjent ma za zadanie wykonywanie ćwiczeń wzmacniających mięśnie odpowiadające za utrzymywanie prawidłowej postawy ciała i stabilizację.

W przypadku zaawansowanych deformacji i utrwalonych zmian w postawie ważne jest wykorzystywanie ćwiczeń z zakresu reedukacji posturalnej – celem odtwarzania prawidłowej postawy. Działania z zakresu fizykoterapii stanowią uzupełnienie i pozwalają na optymalizację efektów leczenia i rehabilitacji. Wykorzystywane są zabiegi z zakresu ciepłolecznictwa, elektroterapii, laseroterapii, hydroterapii, a także z wykorzystaniem zimna i pola magnetycznego. Wykorzystuje się także środki farmakologiczne o działaniu analgetycznym, często niezbędne w stanach ostrych.

Ważne jest unikanie dźwigania ciężarów, rozwaga w przypadku uprawiania sportów kontaktowych, takich jak sztuki walki, aby zapobiegać urazom mogącym zaostrzyć dolegliwości. Należy także rozważyć i przeanalizować, czy dana aktywność fizyczna, którą regularnie wykonujemy, nie wymaga modyfikacji pod kątem przyjmowanych pozycji mogących przyspieszać patologiczne zmiany.

Kifoza szyjna – ćwiczenia

Poniżej przedstawiono przykładowe ćwiczenia na kifozę szyjną.

• Siad na krześle w rozkroku. Skłon boczny tułowia, jedną kończynę górną umieszczamy na skroni, druga trzyma oparcie krzesła. Delikatnie naciskamy głową na kończynę górną, która znajduje się na skroni przez 10–20 sekund. Następnie rozluźniamy na około 3–4 sekundy. Powtarzamy 3–4 razy w stanie ostrym, 4–5 razy w stanie przewlekłym. Ćwiczenie wykonujemy na obie strony.
• Siad na krześle i stabilne oparcie pleców. Układamy jedną kończynę górną na mostku – przyciskając, następnie układamy w ten sam sposób drugą kończynę górną. Szyja w pozycji neutralnej. Następnie przesuwamy kończyny górne w dół, przytrzymując tkanki w rozciągnięciu. Utrzymujemy tę pozycję przez 90 sekund. Wykonujemy 1 powtórzenie.
• W leżeniu na boku na twardym podłożu unosimy głowę tak, aby szyja była ustawiona w osi. Pozycję taką utrzymujemy przez 10–15 sekund. Powtarzamy 3–4 razy w stanie ostrym, 4–5 razy w stanie przewlekłym. Ćwiczenie wykonujemy na obie strony.