Diatermia (terapuls) – wskazania, rodzaje, działanie, przebieg, przeciwwskazania

Terapuls – diatermia – co to za zabieg?

Diatermia (DKF) jest to zabieg ciepłoleczniczy stosowany w fizykoterapii, polegający na użyciu prądów wielkiej częstotliwości, wskutek czego następuje głębokie przegrzanie poszczególnych tkanek, które „chłoną” energię elektromagnetyczną, zamieniając ją na ciepło.

Ogrzanie tkanek nie następuje w wyniku bezpośredniego podania ciepła, lecz poprzez uzyskanie reakcji termicznej organizmu.

Oznacza to, że temperatura skóry pozostaje prawie niezmieniona, a „przegrzaniu” ulegają struktury na różnej głębokości, w zależności od rodzaju zastosowanego zabiegu. Z uwagi na nazwę najpopularniejszego aparatu do przeprowadzania diatermii, zabiegi te określane są czasem mianem terapulsu.

Ciepło, powstające podczas zabiegu, powoduje lepsze ukrwienie oraz odżywienie poszczególnych tkanek i mięśni, co wpływa na ich ogólne rozluźnienie. Sprzyja to wyciszeniu układu nerwowego. Zabieg wykazuje działanie: przeciwzapalne, przeciwbólowe, przeciwobrzękowe, przyspiesza resorpcję krwiaków.

Sprawdź również: Ból kolana – co robić, jakie badania?

W rehabilitacji najczęściej stosujemy diatermię krótkofalową. Zabieg ten jest zalecany w takich schorzeniach, jak: zapalenie płuc, nerwobóle, mięśniobóle, choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa, odmrożenia oraz wiele innych. Stosowany jest także w entezopatiach, czyli bolesnych zmianach przeciążeniowo-zwyrodnieniowych.

Dzięki diatermii uzyskujemy rozszerzenie naczyń krwionośnych, tkanki przegrzewane są zaopatrywane w większą liczbę leukocytów, tj. białych krwinek, które chronią organizm przed bakteriami oraz wirusami. Dodatkowo uzyskujemy efekt przeciwbólowy.

Czytaj również: Blokada kręgosłupa – co to jest, działanie, wskazania, przeciwwskazania i skutki uboczne

Diatermia – jakie są wskazania i kiedy wykonać?

W zależności od zastosowanych parametrów, możemy uzyskać różny efekt terapeutyczny. Zabieg działa głównie: przeciwobrzękowo, przeciwzapalnie, przeciwbólowo, przyspiesza gojenie krwiaków. Zanim się go zastosuje, należy dowiedzieć się w jakich przypadkach jest wskazany, a co jest przeciwwskazaniem do jego wykonania.

Wskazania do leczenia ciepłem to:

• choroba zwyrodnieniowa,
• zapalenie mięśni oraz stawów o charakterze przewlekłym i podostrym,
• przewlekłe zapalenie nerwów,
• nerwobóle,
• odmrożenia,
• złamania (zabieg można wykonywać przez gipsowy opatrunek),
• zapalenie zatok obocznych nosa, migdałków podniebiennych, krtani oraz ucha o charakterze przewlekłym,
• przewlekły nieżyt oskrzeli.

Terapuls wykorzystuje się również w leczeniu zaburzeń krążenia obwodowego i przewlekłego zapalenia gruczołu krokowego czy przydatków.

Diatermia – rodzaje

Wyróżniamy kilka rodzajów diatermii, które zostały opisane poniżej.

Diatermia krótkofalowa

Jest to zabieg elektroterapii polegający na wykorzystaniu działającego na tkanki pola elektromagnetycznego o krótkich falach (11,5 m) i wysokiej częstotliwości (27,12 MHz). W diatermii energia elektromagnetyczna zostaje zamieniona na cieplną, która doskonale przenika do obszarów chorobowych, znajdujących się na różnym poziomie tkankowym (tkanka tłuszczowa, szpik kostny, mięśnie, trzewia).

W odróżnieniu od innych zabiegów ciepłoleczniczych, takich jak naświetlania czy gorące kąpiele, w diatermii ciepło powstaje wewnątrz organizmu (w tkankach). Do tego rodzaju terapii najczęściej używa się aparatu o nazwie Terapuls 200 GS.

Dzięki odpowiednio dobranym dawkom zabieg pozytywnie wpływa na procesy regeneracji tkanek, uruchamia naturalne mechanizmy obronne organizmu oraz pomaga w zwalczaniu stanów zapalnych. Istnieją dwa rodzaje zastosowania elektrod: kondensatorowa oraz indukcyjna.

Pierwsza znajduje zastosowanie przede wszystkim w odniesieniu do tkanek płytko położonych. Przykładem może być tkanka tłuszczowa czy szpik kostny, które słabo przewodzą ciepło. W przypadku diatermii indukcyjnej wykorzystujemy pole magnetyczne wraz z istniejącym wokół polem elektrycznym, gdzie ogrzaniu ulegają struktury głębiej położone, np. mięśnie, narządy wewnętrzne oraz krew, które są dobrymi „przewodnikami”. Prąd, który przepływa, będzie działał rozluźniająco, uśmierzając ból.

Diatermia mikrofalowa

To leczenie ciepłem z wykorzystaniem pola elektromagnetycznego o częstotliwości 2450 MHz.

Diatermia radiofalowa

Zabieg stosowany zarówno w fizykoterapii, jak i kosmetologii, z wykorzystaniem fal radiowych o częstotliwości powyżej 300 kHz. Terapię stosuje się głównie w celu poprawy ukrwienia, normalizacji napięcia mięśniowego oraz przeciwbólowo.

Diatermia długofalowa

Ma ona znacznie mniejsze zastosowanie. Wytwarza pole w zakresie 500–750 kHz i jest używana, by przegrzać tkanki położone powierzchownie. Obecnie najczęściej stosuje się ją w chirurgii do rozcinania skóry bądź wycinania narządów. Terapia ta była powszechnie stosowana na początku XX wieku.

Terapuls – dobór dawki w leczeniu ciepłem

Reakcja pacjenta na ciepło jest kwestią indywidualną. Każda osoba będzie nieco inaczej reagować na bodźce termiczne. Z tego powodu przed zastosowaniem zabiegu należy zwrócić uwagę na: płeć, wiek, rodzaj i charakter choroby (np. stan przewlekły), zawód, wagę oraz inne prowadzone równolegle metody leczenia.

W zależności od odczuć pacjenta dobiera się następujące dawki w leczeniu ciepłem:

• atermiczną – podprogową, tj. mniejszą niż granica odczuwania lekkiego ciepła przez pacjenta;
• oligotermiczną – bardzo delikatne ciepło;
• termiczną – przyjemne, a przy tym wyraźne ciepło;
• hipertermiczną – dość silne ciepło bez bolesnych odczuć pacjenta.

Zazwyczaj w stanach ostrych oraz podostrych stosujemy dawki atermiczną oraz oligotermiczną. W stanach przewlekłych natomiast termiczną i hipertermiczną. Czas zabiegu wynosi około 15–20 minut. Zabiegi powinny być ujęte w serii 10 do 20 sesji, wykonywanych codziennie bądź w odstępie jednego dnia.

Diatermia – jak przebiega zabieg?

Pacjent kładzie się na kozetce, odsłaniając okolicę ciała, która ma zostać poddana zabiegowi. Należy pamiętać o zdjęciu wszelkich metalowych rzeczy (biżuteria, zegarek) zanim wejdziemy do gabinetu zabiegowego, gdyż istnieje ryzyko poparzenia. Jeśli zabiegowi poddajemy dwa stawy, np. stawy kolanowe lub skokowe, wówczas między nimi umieszczamy specjalny filc.

Okolice ciała nie mogą się ze sobą kontaktować, gdyż również stwarza to ryzyko oparzenia. Podczas zabiegu omijamy okolice oczu, jąder oraz nie poddajemy ekspozycji wilgotnych ran.

Jakie są przeciwwskazania do leczenia ciepłem?

Przeciwwskazania do diatermii to m.in.: stan po operacji raka, nowotwory łagodne oraz złośliwe, rozrusznik serca czy ciąża, która jest przeciwskazana zarówno u pacjentki, jak i u ciężarnej terapeutki. Leczenia ciepłem nie wykonuje się też w przypadku ostrych stanów chorobowych, krwawienia, żylaków.

Nie może być ono również stosowane u osób z chorobami o charakterze zakaźnym, gruźlicą czy ropniami. Nie wykonuje się zabiegu diatermii i dzieci. Do leczenia nie kwalifikują się również pacjencji z epilepsją czy stanami po udarze mózgu.

Bibliografia:

• Bauer A., Wiecheć M., Przewodnik metodyczny. Markmed Rehabilitacja, Ostrowiec Świętokrzyski 2012.
• Garrison S. J., Podstawy rehabilitacji i medycyny fizykalnej. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1997.
• Sokołowski K., Maruszewska A., Staniak D., Zastosowanie kliniczne prądów wielkiej częstotliwości, rozwój oraz przegląd stosowanych metod. Zeszyty Naukowe WSSP, Warszawa 2013.