Ból uda – przyczyny i leczenie bólu w udzie

Jak boli udo?

Bóle uda mogą mieć różnorodny charakter, umiejscowienie, nasilenie oraz symptomy towarzyszące. Ból może być tępy, przeszywający, rozpierający lub o charakterze pieczenia, kłucia czy pulsowania. Występuje ból uda z przodu, z boku lub tyłu, może promieniować do pośladków, stawów biodrowych, pachwiny lub w dół, do stawu kolanowego.

Zdarza się, że towarzyszą mu symptomy dodatkowe, takie jak:

• mrowienie w udzie,
• wrażliwość na dotyk,
• uczucie napięcia mięśni

Intensywność bólu w udzie zależy od różnych pozycji ciała, a niekiedy nasila się na zmianę pogody. Bardzo często utrudnia chodzenie i doprowadza do utykania.

To też może Cię zainteresować: Ból pod stopą – jakie mogą być przyczyny?

Co oznacza ból uda?

Przyczyny bólu uda mogą być bardzo zróżnicowane. W niektórych przypadkach dolegliwości zlokalizowane w tej części ciała wskazują na schorzenia o charakterze neurologicznym. Najczęściej zaburzenia funkcjonowania układu nerwowego skutkują takimi problemami jak rwa kulszowa lub meralgia z parestezjami.

Czytaj również: Pulsowanie w głowie – jakie są przyczyny uczucia pulsowania w głowie?

Rwa kulszowa oznacza podrażnienie lub ucisk nerwu kulszowego, w wyniku którego odczuwalny jest rwący ból w obrębie lędźwi, który promieniuje do pośladków, ud, a nawet do samych stóp. Rwa może powodować mrowienie, drętwienie, osłabienie siły mięśniowej i trudności w poruszaniu nogi lub stopy, w skrajnych przypadkach nawet utratę kontroli na pęcherzem moczowym.

Meralgia z parestezjami oznacza natomiast ból, pieczenie, zaburzenie czucia oraz wrażliwość na dotyk na bocznej powierzchni uda, które również mogą promieniować do pachwiny. Przyczyną zaburzeń jest ucisk nerwu skórnego bocznego uda, na skutek urazu czy przebytej operacji.

To też może Cię zainteresować: Ból pleców po prawej stronie

Jakie choroby objawiają się bólem w udzie?

Bóle i skurcze uda mogą stanowić odpowiedź na schorzenia tkanek miękkich. Jakie choroby najczęściej zalicza się do tej grupy przyczyn bólu w udzie?

• Ból mięśni ud może być spowodowany urazem tych struktur. Najczęściej to stłuczenie, przeciążenie, niedokrwienie, przykurcz lub zapalenie mięśnia lub jego ścięgna. Dotyczy zwłaszcza osób intensywnie uprawiających sporty biegowe – ból uda po bieganiu jest typową dolegliwością osób ceniących ten rodzaj aktywności fizycznej. Najczęściej dochodzi do przeciążenia przywodzicieli uda, mięśnia biodrowolędźwiowego lub pośladkowego. Ostre bóle mięśni ud są zazwyczaj długotrwałe z uwagi na silne ukrwienie i unerwienie tych struktur. Podczas wysiłku mogą ulegać natężeniu.
• Ból ud może być wywołany przez zapalenie kaletki krętarzowej – wskutek ucisku kaletki dochodzi do rozlanego, piekącego bólu na górnej, bocznej powierzchni uda. W okolicy krętarza, ból promieniuje na przednią i wewnętrzną część uda oraz do pachwiny, może nasilać się w czasie ruchu kończyną, a wygasa w nocy.
• Zdarza się, że za dolegliwości odpowiada syndrom pasma biodrowo-piszczelowego – pasmo rozpięte jest na bocznej powierzchni uda pomiędzy miednicą, a kością piszczelową. Na skutek tarcia pasma o nadkłykieć boczny kości udowej w okolicy kolana, dochodzi do jego zapalenia, co powoduje największy ból i obrzęk w zewnętrznej powierzchni stawu kolanowego, ale dolegliwości i dyskomfort mogą dotyczyć również obszaru na całej długości pasma.

Zobacz też: Ból kręgosłupa lędźwiowego promieniujący do nóg

Ból uda od kręgosłupa – o czym świadczy?

W wielu przypadkach ból ud stanowi oznakę schorzeń kręgosłupa. Najczęściej jest to:

• dyskopatia – oznacza patologię krążka międzykręgowego, który znajduje się pomiędzy dwoma kręgami; na skutek urazu lub zmian zwyrodnieniowych dochodzi do przepukliny centralnej części krążka, która może uciskać na kanał kręgowy lub korzenie nerwowe i powodować rwę kulszową;
• kręgozmyk – to przemieszczenie względem siebie dwóch kręgów, najczęściej w okolicy lędźwiowo-krzyżowej; efektem może być rwa kulszowa i ostry ból w lędźwiach z promieniowaniem do pośladków i bioder;
• zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (ZZSK) – jest chorobą reumatyczną o przewlekłym przebiegu i postępującym procesie zapalnym, który dotyka tkanki miękkie oraz stawy w kręgosłupie; objawia się silnym, rozdzierającym bólem pleców, który promieniuje najczęściej do pośladków i bólem ud z przodu; towarzyszy mu drętwienie oraz ciągłe uczucie osłabienia.

Sprawdź również: Ból kolana – co robić, jakie badania?

Czy chore stawy mogą wywoływać ból w udach?

Częstą przyczyną dolegliwości w udzie są choroby stawów biodrowych. Ból może być wywołany zapaleniem, zmianami zwyrodnieniowymi, chorobą Perthresa lub dysplazją stawów biodrowych. Zmiany zapalne wywołują dolegliwości otaczających mięśni. Pojawia się nieustający, silny ból pachwiny, który promieniuje po przedniej i przyśrodkowej powierzchni uda oraz nasila się przy przeziębieniu, grypie oraz gorączce.

Źródłem dolegliwości bywa również choroby stawów krzyżowo-biodrowych. Stawy te są połączeniem kręgosłupa z miednicą. Najczęściej dochodzi do zablokowania ich ruchomości na skutek ograniczonego zakresu ruchu, zapalenia lub zmian zwyrodnieniowych. Dotyczy to często kobiet w ciąży, u których na skutek hormonów dochodzi do rozluźnienia tkanek okołostawowych, ból zazwyczaj umiejscawia się w okolicy pośladków.

Przeczytaj również: Skurcze stóp – przyczyny, leczenie, ćwiczenia

Co jeszcze może być przyczyną bólu ud?

Lista schorzeń odpowiedzialnych za bolesność ud jest o wiele szersza. Źródłem znacznego dyskomfortu może być:

• fibromialgia – przewlekła choroba układu mięśniowo-szkieletowego, objawia się m.in. rozlanym bólem mięśni i kości, wrażliwością tkanek miękkich oraz silnym zmęczeniem;
• przepuklina udowa – przemieszczenie narządów jamy brzusznej przez kanał udowy w okolice pachwiny oraz uda, wskutek zmniejszenia wytrzymałości powłok brzusznych, dochodzi do pobolewania pachwiny, górnej i przyśrodkowej powierzchni uda zwłaszcza po wysiłku fizycznym,
• choroby pasożytnicze (borelioza),

Bolące udo bywa oznaką schorzeń narządów jamy brzusznej, a rzadziej choroby nowotworowej.

Zastanawiając się, dlaczego boli udo, warto wziąć pod uwagę pozostałe czynniki, które sprzyjają dysfunkcji. Należy do nich nadwaga, nadmierny wysiłek fizyczny i przeciążenie czy niedobór minerałów i składników odżywczych. Źródłem problemu bywają różnice w długości kończyn dolnych, złamanie szyjki kości udowej, towarzyszące osteoporozie u osób starszych oraz stosowanie niektórych leków (chemioterapia). W dzieci może to być ból wzrostowy.

Czytaj również: Złamanie miednicy – przyczyny, objawy, leczenie, rehabilitacja, powikłania

Jakie badania wykonać i jak leczyć ból ud?

Najważniejsze jest badanie przedmiotowe oraz palpacyjne przez ortopedę lub fizjoterapeutę. Należy dokładnie zbadać stawy biodrowe, krzyżowo-biodrowe, ocenić ruchomość kręgosłupa oraz zmierzyć obie kończyny dolne. Ważne jest, aby pacjent bardzo dokładnie opisał rodzaj, umiejscowienie oraz natężenie bólu ud. Potwierdzeniem diagnozy mogą być badania dodatkowe, takie jak RTG, rezonans magnetyczny lub tomograf komputerowy.

Podstawą leczenia jest odciążenie kończyny dolnej i kręgosłupa. Wskazany jest odpoczynek lub stosowanie urządzeń pomocniczych w postaci laski lub kul. W stanie ostrym zaleca się leczenie przeciwbólowe i przeciwzapalne w postaci farmakoterapii oraz fizykoterapii. Później wskazana jest rehabilitacja, która obejmuje ćwiczenia lecznicze, terapię manualną oraz inne metody, których celem jest przywrócenie ruchomości, poprawa chodu i uzyskanie zdrowia.