Wzrost masy ciała i nadwaga w okresie menopauzy

Wahania masy ciała w okresie menopauzy

W okresie menopauzy, jak i pomenopauzalnym, ciało kobiety podlega licznym zmianom, których przyczynami są w dużej mierze zmiany poziomu hormonów (przede wszystkim płciowych), które występują właśnie w tym okresie życia.

Za najbardziej typowe objawy okresu menopauzy uważane są:

• rozdrażnienie,
• wahania nastroju,
• uderzenia gorąca,
• osłabienie włosów i paznokci,
• przyrost masy ciała.

Przyrost masy ciała to dla kobiet dbających o swój wygląd bardzo przykry i uciążliwy objaw menopauzy. Pojawienie się dodatkowych kilogramów niejednokrotnie prowadzi do wystąpienia obniżenia nastroju oraz pewności siebie. Wahania masy ciała, a zwłaszcza jej przyrost (nieraz bardzo duży), są obserwowane u zdecydowanej większości kobiet w okresie menopauzy. Zwiększenie masy ciała jest uważane przez kobiety za największy problem, który może prowadzić do utrzymującej się dłużej nadwagi.

Nadwaga a menopauza – dlaczego tyjemy?

Regulacja gospodarki tłuszczowej jest zagadnieniem niezwykle skomplikowanym, gdyż zależy od bardzo wielu czynników:

Są to między innymi:

• stężenia hormonów (w tym również hormonów płciowych),
• predyspozycje genetyczne,
• wpływ otaczającego środowiska,
• styl życia (dieta, aktywność fizyczna).

Rozkład tkanki tłuszczowej w organizmie jest uzależniony od płci, a mówiąc ściślej – od hormonów płciowych. U kobiet charakterystyczne jest większe odkładnie się tkanki tłuszczowej w obrębie ud i pośladków, natomiast u mężczyzn – w obrębie brzucha. Tym samym kobiety zagrożone są wystąpieniem otyłości gynoidalnej, a mężczyźni – wisceralnej.

Czy tyjemy przez hormony?

W okresie menopauzy dochodzi do zmiany rozkładu tkanki tłuszczowej w obrębie ciała – coraz większa jej ilość odkłada się w obszarze brzusznym (tak zwane androidalne rozmieszczenie tkanki tłuszczowej). Prowadzi to do widocznego u wielu kobiet będących w okresie menopauzy powiększenia obwodu brzucha. Ta zmiana rozkładu tkanki tłuszczowej tłumaczona jest przede wszystkim obniżeniem poziomu żeńskich hormonów płciowych, jakimi są estrogeny. Niższy poziom tych hormonów powoduje, że przestają one chronić przed działaniem androgenów, które są hormonami męskimi. Organizm kobiety również je produkuje, jednak w znacznie mniejszych stężeniach.

Inny hormon, który pośrednio powoduje tycie w okresie menopauzy, to serotonina (nazywana hormonem szczęścia). W organizmie pełni wiele różnych funkcji, między innymi jest odpowiedzialna za regulację snu oraz apetytu. U kobiet w okresie menopauzy dochodzi do wzrostu poziomu estronu, który hamuje wydzielanie serotoniny, a tym samym prowadzi do obniżenia jej poziomu w organizmie.

Skutkuje to zwiększonym odczuwaniem głodu, które łącznie z towarzyszącymi kobietom podczas menopauzy wahaniami nastroju (przede wszystkim jego obniżeniem), skutkuje skłonnością do niekontrolowanego podjadania, także wieczorem i w nocy. To, nieuchronnie, prowadzi do wzrostu masy ciała.

Gorszy metabolizm w okresie przekwitania

Typowym zjawiskiem podczas menopauzy, jak i w okresie pomenopauzalnym, jest spowolnienie metabolizmu. Ma to związek zarówno ze zmianami we wspomnianym powyżej poziomie hormonów w organizmie kobiety, jak i z postępującym starzeniem się organizmu (menopauza dotyczy najczęściej kobiet około 50. roku życia).

Spowolnienie przemian metabolicznych, do których dochodzi w organizmie, skutkuje tym, że coraz większa ilość przyjętych kalorii odkłada się w obrębie tkanki tłuszczowej, ponieważ organizm nie jest w stanie ich przetworzyć i wykorzystać. W pewnym wieku zapotrzebowanie energetyczne organizmu zmniejsza się – dieta, która wcześniej zapewniała wystarczającą ilość energii, w okresie menopauzy będzie dostarczała jej zbyt dużo, co spowoduje, że nadmiar przyjętych kalorii odłoży się w postaci zbędnych kilogramów.

Czytaj również: Postmenopauza – co to jest? Jakie są objawy okresu pomenopauzalnego?

Jak radzić sobie z wahaniami masy ciała w okresie menopauzy?

Najważniejszym jest uświadomienie sobie, że zmiany masy ciała w tym okresie życia kobiety są zjawiskiem nie do końca od nas zależnym. Warto jednak podkreślić fakt, że zdrowe odżywianie, jak i odpowiednio dobrana do aktualnego stanu zdrowia aktywność fizyczna na pewno przyczynią się do zmniejszenia masy ciała, poprawy samopoczucia i zwiększenia samoakceptacji.

Podjęcie decyzji o odchudzaniu w okresie menopauzy powinno zakładać spożywanie mniej kalorycznych posiłków, a także eliminację cukrów prostych oraz tłustych potraw z diety. W jadłospisie powinny przeważać warzywa i owoce. Codzienna dieta powinna być zróżnicowana, jednak szczególne miejsce powinny zająć produkty zawierające duże ilości wapnia. Pozwoli to na zmniejszenie prawdopodobieństwa wystąpienia osteoporozy.

W przypadku nasilonych objawów okresu menopauzy, konieczna może okazać się wizyta u lekarza mająca na celu skorzystania ze specjalistycznej pomocy. Lekarz może zalecić stosowanie tak zwanej hormonalnej terapii zastępczej. Leczenie to polega na dodatkowej suplementacji estrogenów. Ich działanie wyeliminuje szereg tak zwanych objawów wypadowych menopauzy (rozdrażnienie, uderzenia gorąca i inne). Pozwoli także na uregulowanie masy ciała, przy czym niezbędne jest jednoczesne wdrożenie diety i stosowanie aktywności fizycznej. Zastosowanie hormonalnej terapii zastępczej prowadzi do obniżenia odkładania się tkanki tłuszczowej w obrębie brzucha, aczkolwiek trzeba pamiętać o tym, że nie jest w stanie całkowicie zahamować tego zjawiska.