Przekwitanie u mężczyzn – męska menopauza

Czym jest andropauza?

Mówiąc o przekwitaniu u mężczyzn – większość lekarzy używa terminu andropauza. Jej objawy związane są z niedoborem testosteronu w organizmie. Przyjmuje się, że od 30. roku życia, co roku, każdy mężczyzna traci 1% testosteronu. Testosteron należy do androgenów – męskich hormonów płciowych i jest produkowany w jądrach. Niedobór testosteronu może być związany z jego zmniejszoną produkcją lub zmniejszoną biodostępnością. Spadek biodostępności hormonu polega na tym, iż mimo że jest on produkowany w organizmie w odpowiedniej ilości, nie cała jego pula może bezpośrednio oddziaływać na tkanki obwodowe.

Wraz z wiekiem zmniejsza się również objętość jąder. Wciąż produkują one spermę, ale z mniejszą ilością plemników. Ponadto nasieniowody ulegają stwardnieniu, co również może, ale nie musi, zmniejszać płodność. Około 50 procent starszych mężczyzn ma problemy z łagodnym rozrostem gruczołu krokowego, co powoduje trudności w oddawaniu moczu, ale również problemy z wytryskiem. Dodatkowo duży procent mężczyzn po 40. roku życia ma zaburzenia erekcji.

Menopauza a andropauza – czym się różni?

Przekwitanie u kobiet (menopauza) postępuje w stosunkowo szybkim czasie (na przestrzeni miesięcy), a jej wyznacznikiem jest zakończenie owulacji i brak miesiączek. Dzięki temu można precyzyjnie wyznaczyć jej początek i kontrolować dosyć gwałtowne objawy (np. uderzenia gorąca, wahania nastroju, kołatania serca, spadek libido).

U mężczyzn nie jest możliwe dokładne wyznaczenie początku andropauzy, gdyż jej objawy są rozciągnięte w czasie, mniej charakterystyczne, a ponadto mężczyźni często wstydzą przyznać do swoich problemów podczas wizyty u lekarza.

Niektórzy lekarze również krępują się pytać o życie seksualne pacjentów, stąd problem przekwitania może zostać pominięty. Jeżeli mężczyzna podejrzewa u siebie andropauzę, powinien przed wizytą u lekarza zastanowić się nad wszystkimi swoimi ostatnimi dolegliwościami – nie tylko ze strony układu moczowo-płciowego.

Wbrew pozorom, objawy przekwitania u mężczyzn to nie tylko symptomu związane ze sferą seksualną. Męska menopauza jak mówi część pacjentów, dotyczy szeregu innych zaburzeń. Łatwo zauważyć, że podobny zakres zmian w organizmie przeżywają kobiety. Należą do nich:

• zaburzenia snu – od bezsenności po nadmierną senność;
• zaburzenia nastroju, zazwyczaj pod postacią dystymii, depresji, utraty wiary w siebie i motywacji; ponadto upośledzone zostają zdolności poznawcze, takie jak koncentracja i pamięć;
• zmiana budowy ciała – wzrost ilości tkanki tłuszczowej, zmniejszenie masy i siły mięśniowej, spadek gęstości kości, utrata owłosienie ciała, obrzęk i tkliwość.

Nie są to jednak objawy charakterystyczne, gdyż mogą występować w wielu innych sytuacjach niż andropauza, np. nieprawidłowa funkcja tarczycy, depresja, alkoholizm, działania niepożądane przyjmowanych leków. Powyższe stany powinny zostać wykluczone przez lekarza przed postawieniem diagnozy andropauzy.

Przekwitanie u mężczyzn a zaburzenia erekcji i spadek libido

Nie u wszystkich mężczyzn ze zbyt niskim stężeniem testosteronu we krwi dochodzi do rozwinięcia się objawów. Jeśli nie są one obecne, leczenie nie jest konieczne. Osiowym objawem w przekwitaniu mężczyzn jest zaburzenie funkcji seksualnych. Składa się na nie:

• spadek libido,
• zaburzenia erekcji,
• mniej spontanicznych erekcji (np. podczas snu),
• niepłodność.

Spadek libido może wynikać nie tylko z andropauzy, ale także z chorób ogólnoustrojowych, kłopotów z partnerką, problemów w związku, depresji, zażywania leków. Do przyczyn zaburzeń erekcji zalicza się:

• choroby naczyń krwionośnych (szczególnie nadciśnienie tętnicze i miażdżycę),
• choroby układowe (np. niewydolność nerek, cukrzyca),
• neurologiczne,
• psychiczne,
• endokrynologiczne itp.

W zasadzie każda choroba, która w jakiś sposób ingeruje w układ naczyń krwionośnych, nerwowy lub wewnątrzwydzielniczy, może spowodować dysfunkcję erekcji. Należy zaznaczyć, iż andropauza nie musi skutkować niepłodnością – nawet mężczyźni w bardzo zaawansowanym wieku mają szansę na potomstwo. U starszych mężczyzn często występuje łagodny rozrost gruczołu krokowego, który nieleczony, może prowadzić nawet do niewydolności nerek. Ponadto u mężczyzn w okresie przekwitania częściej notuje się przypadki raka prostaty i raka pęcherza moczowego.

Jak łagodzić skutki andropauzy?

By łagodzić objawy andropauzy, mężczyźni powinni przede wszystkim zadbać o swoje zdrowie, zarówno psychiczne, jak i fizyczne. Polega to na przestrzeganiu zdrowej diety, uprawianiu sportu (co nie tylko zwiększy ilość tkanki mięśniowej i pomoże zmniejszyć ilość tkanki tłuszczowej, ale i pomoże ze snem i spadkiem nastroju), zwalczaniu depresji oraz konsultacji z lekarzem.

Zazwyczaj depresja objawia się u mężczyzn w inny sposób niż u kobiet – uczucie smutku jest często zajmowane przez rozdrażnienie, skrywanie uczuć i agresję. Nie należy szukać pomocy w alkoholu lub lekach uspokajających, dużo bardziej efektywne i bezpieczne jest zasięgnięcie porady lekarskiej. Z uwagi na to, że jedną z najczęstszych przyczyn zaburzeń erekcji jest miażdżyca, stąd modyfikacja stylu życia w postaci rzucenia palenia tytoniu, wprowadzenia zdrowej diety i regularnego wysiłku fizycznego jest bardzo istotna.

Leki na zaburzenia erekcji

Niektóre z objawów przekwitania, takie jak zaburzenia erekcji czy łagodny guzkowy rozrost prostaty, mogą być leczone – zarówno farmakologicznie, jak i chirurgicznie. W przypadku zaburzeń erekcji terapią pierwszego rzutu w przypadku braku przeciwwskazań (szczególnie kardiologicznych) są inhibitory fosfodiesterazy typu 5 (PDE 5), np. sildenafil. Inne metody leczenia uwzględniają wsparcie seksuologa, leki podawane w formie iniekcji, miejscowo lub implantowane, urządzenia próżniowe lub leczenie chirurgiczne.

Warto zwrócić uwagę na preparaty farmaceutyczne z zawartością l-argininy. Źródłem tego białka jest wiele pokarmów, np. produkty mleczne, mięso i płatki owsiane. Jeśli chodzi o funkcje seksualne, wspomaga ona je w ten sposób, że wpływa na odpowiednie ukrwienie prącia i jej zatrzymanie w ciałach jamistych (a zatem poprawia erekcję). To bezpieczny i dostępny w aptece lek bez recepty.

Wydaje się, że najprostszym i najlogiczniejszym rozwiązaniem w terapii andropauzy byłoby podawanie testosteronu. Jednak jest to terapia wciąż kontrowersyjna, a ponadto wiążąca się z powikłaniami (m.in. zaburzenia układu sercowo-naczyniowego, rak prostaty). U niektórych mężczyzn pozwala ona zmniejszyć dokuczliwość objawów przekwitania, jednak wskazania do niej powinny być dokładnie ustalone przez lekarza.