Naturalne hormony – jak działają fitohormony?

Zmiany hormonalne a menopauza

Menopauza, czyli przekwitanie, jest naturalną fazą kobiecego cyklu miesiączkowego. Wynika ona ze stopniowego wygasania funkcji jajników i zdolności organizmu do posiadania potomstwa. Główną rolę w tym procesie odgrywają hormony i zmiana ich wzajemnych stosunków. W jajnikach zmniejsza się wytwarzanie estrogenów i progesteronu, równowaga zostaje zachwiana. Zmieniają się także poziomy hormonów wytwarzanych m.in. w przysadce mózgowej – LH i FSH, ale także w nadnerczach czy tkance tłuszczowej.

Tak poważne zmiany prowadzą do ustania miesiączki, ale także powszechnie znanych niepożądanych objawów klimakterium, jak: uderzenia gorąca, zmiany nastroju, utrata libido, bezsenność, utrata elastyczności skóry, infekcje dróg moczowych i wiele, wiele innych.

Przeczytaj również: Progesteron – normy u kobiet, w ciąży i u mężczyzn

Fitoestrogeny – co to takiego?

Hormony w ludzkim ciele pełnią funkcje informacyjne, krążą we krwi, a po dotarciu do narządu docelowego wywołują odpowiednią reakcje poprzez strukturalne wpasowanie się w receptor. Objawy menopauzy związane są w największym stopniu ze spadkiem poziomu estrogenów. Okazuje się jednak, że istnieją związki roślinne, które strukturalnie przypominają ludzkie estrogeny i potrafią częściowo pobudzać te same receptory.

Są to tak zwane fitoesterogeny, należące do fitohormonów – substancji organicznych o podobnej budowie strukturalnej do hormonów ludzkich. Fitoestrogeny odkryto analizując dietę kobiet w niektórych rejonych świata (głównie Dalekiego Wschodu), u których obserwowano późniejsze i łagodniejsze przechodzenie okresu przekwitania. Najważniejsze z fitohormonów to: izoflawony, lignany oraz kumestany. Izoflawony znajdują się przede wszystkim w soi, ale także innych roślinach strączkowych oraz zbożach, lignany pochodzą głównie z olejów roślinnych, a kumestany uzyskuje się z czerwonej koniczyny.

Przeczytaj: Niski progesteron – co oznacza?

Jak działają naturalne hormony?

Do najbardziej znanych fitohormonów zalicza się wspomniane izoflawony. W roślinach odpowiadają m.in. za stymulację wzrostu, a miejscem ich wytarzania są końcowe odcinki korzeni i młodych pędów. Należy podkreślić, że naturalne hormony są substancjami znacznie słabszymi od ludzkich hormonów. Ich przyjmowanie nie zastąpi więc naturalnej funkcji jajników i nie zapobiegnie wszystkim zmianom spowodowanych spadkiem poziomu estrogenów. Warto zatem z rozsądkiem podchodzić do terapii fitohormonami i nie spodziewać się efektu „zatrzymania czasu”.

Niemniej jednak, stosowanie naturalnych hormonów ma swoich zwolenników, ponieważ substancje te w pewnym stopniu łagodzą dolegliwości i objawy związane z menopauzą. Jednocześnie nie niosą ze sobą ryzyka działań niepożądanych, a więc są bezpiecznym rozwiązaniem dla wszystkich kobiet. Naturalne hormony mogą zredukować m.in. uderzenia gorąca i nadpotliwość oraz zmniejszają nadpobudliwość i zmienność nastroju. Na efekty trzeba niestety poczekać średnio 2 do 3 miesięcy. Najlepsze rezultaty można zaobserwować u kobiet o słabych i umiarkowanych objawach klimakterium.

Fitohormony znalazły także szerokie zastosowanie przy produkcji kosmetyków. Miejscowe stosowanie naturalnych hormonów spowalnia proces starzenia się skóry, utraty elastyczności oraz pogorszenia zdolności regeneracji. Fitohormony srzyjają gromadzeniu wody w skórze, co zwiększa jej jędrność i poprawia ogólny wygląd.

To też może Cię zainteresować: Uderzenia gorąca w młodym wieku – przyczyny

Fitohormony, czyli naturalna kuracja hormonalna

Hormonalna terapia zastępcza jeszcze kilka lat temu wydawała się obiecującą metodą zachowania młodości i sił witalnych dla kobiet wchodzących w okres menopauzy. Niestety z uwagi na liczne działania niepożądane, z których najpoważniejszym jest zakrzepica i wzrost ryzyka zachorowania na raka piersi, metoda ta straciła na popularności. Obecnie sięga się po nią kiedy potencjalne korzyści są większe, niż ryzyko, np. u kobiet wyjątkowo źle znoszących okres przekwitania, które nie mają dodatkowych obciążeń.

Niestety terapia ta jest przeciwwskazana u kobiet chorujących na jaskrę, żylaki kończyn dolnych, kamicę żółciową, nadciśnienie oraz ze stwierdzonymi zmianami w piersiach. Zdecydowanie nie powinny jej stosować także kobiety palące. Można powiedzieć, że przyjmowanie naturalnych hormonów to bezpieczna alternatywa dla HTZ. Oczywiście działanie fitohormonów jest nieporównywalnie słabsze od naturalnych hormonów, ale nie niesie ze sobą ryzyka niekorzystnych działań.

Naturalne hormony w diecie

Jak wspomniano, fitohormony odkryto, analizując dietę kobiet Dalekiego Wschodu. Dominują w niej zatem produkty egzotyczne, takie jak:

• tofu wytwarzane z mleka sojowego;
• kudzu i granaty;
• daktyle i siemię lniane.

Ponadto fitoestreogeny znajdują się w:

• jabłkach, rabarbarze, czereśniach i winogronach;
• zeń-szeniu;
• czosnku i szyszkach chmielu;
• ziołach, takich jak lipa, szałwia, nagietek, racemosa, koniczyna czerwona, niepokalanek mnisi;
• sezamie i nasionach dyni;
• ryżu i kiełkach pszenicy.

Naturalne hormony można zażywać także w postaci suplementów szeroko dostępnych w aptekach. Tego typu tabletki na menopauzę dostępne są bez recepty, jednak ich przyjmowanie warto zawsze skonsultować z ginekologiem. Zawierają przede wszystkim wyciągi z soi, pluskwicy europejskiej (Cimicifuga racemosa), koniczyny czerwonej i łąkowej, lnu zwyczajnego oraz szyszek chmielu. Często w ich składzie występują kompleksy witamin i kwasy DHEA, pozytywnie wpływające na kondycję skóry i samopoczucie.