Guz śródpiersia – jakie są przyczyny i objawy guza w śródpiersiu?

Czym jest śródpiersie?

Śródpiersie jest to przestrzeń zlokalizowana w centralnej części klatki piersiowej. Części boczne śródpiersia sąsiadują z opłucną – błoną surowiczą pokrywającą płuca, część przednia – z mostkiem, a tylna – z kręgosłupem. Górna część śródpiersia ograniczona jest przez nasadę szyi, a dolna przez przeponę. Śródpiersie zawiera wszystkie narządy klatki piersiowej, z wyłączeniem płuc. Według podziału anatomicznego, śródpiersie dzielone jest na:

• górne i dolne,
• przednie, środkowe, tylne.

Szerokość śródpiersia może ulegać zmianie w stanach patologicznych toczących się w jego obrębie, ale także wykazuje fizjologiczne różnice. Śródpiersie jest szersze u osób starszych, otyłych oraz w pozycji leżącej na wydechu, a węższe u osób młodych, szczupłych, w pozycji stojącej i przy wdechu.

To też może Cię zainteresować: Guzek na szyi – co może oznaczać?

Czym są guzy śródpiersia i jakie są ich przyczyny?

Guzy śródpiersia są to zmiany o różnorodnym charakterze. Podstawowy podział guzów śródpiersia obejmuje guzy pierwotne (nowotwory, torbiele, zmiany nienowotworowe) oraz wtórne (np. przerzuty nowotworowe do węzłów chłonnych lub naciekanie nowotworów zlokalizowanych w pobliżu na struktury śródpiersia, np. nowotworów płuc). Przedstawiony wyżej podziała anatomiczny śródpiersia jest pomocny w diagnostyce zmian guzowatych zlokalizowanych w tym obszarze.

W przypadku guza śródpiersia przedniego uwidocznionego np. na przeglądowym zdjęciu rentgenowskim klatki piersiowej podejrzewa się przede wszystkim:

• wole tarczycy,
• zmiany w obrębie grasicy (grasiczaki o charakterze łagodnym lub złośliwym, torbiele lub przerost),
• chłoniaka,
• potworniaka lub torbiel skórzastą,
• torbiel osierdziowo-opłucnową (tzw. torbiel celomatyczną).

To też może Cię zainteresować: Uderzenia gorąca w młodym wieku – przyczyny

Obecność guza w śródpiersiu środkowym zwykle związana jest z powiększeniem węzłów chłonnych o różnej etiologii, np.:

przerzuty nowotworowe do węzłów,

• białaczka,
• chłoniaki,
• mięsak limfatyczny,
• gruźlica,
• mononukleoza,
• sarkoidoza,
• histoplazmoza,
• pylica.

Rzadziej obraz guza śródpiersia środkowego dają torbiele rozwojowe, np. torbiel oskrzelopochodna, czy torbiel enterogenna. W śródpiersiu tylnym najczęściej lokalizują się guzy pochodzenia nerwowego, np. nerwiaki osłonkowe, nerwiakowłókniaki, nerwiaki zarodkowe.

Czytaj również: Ból pod piersiami – co może oznaczać?

Objawy guzów śródpiersia

Guzy śródpiersia często nie powodują wystąpienia żadnych objawów i zostają odkryte przypadkowo w czasie wykonywania zdjęcia RTG klatki piersiowej. Na obecność patologii toczącej się w obrębie śródpiersia może wskazywać szereg różnych objawów.

Objawy guza śródpiersia to:

• kaszel,
• świsty w czasie oddychania (stridor), wynikające z ucisku lub nacieku na tchawicę,
• trudności z połykaniem wynikające ze zwężenia przełyku (także w wyniku ucisku lub nacieku),
• chrypka (objaw uszkodzenia nerwy krtaniowego wstecznego),
• rzadko uczucie bólu i kłucia w klatce piersiowej.

W przypadku guza śródpiersia o charakterze przerostu grasicy lub guza grasicy u chorego mogą pojawić się objawy miastenii rzekomoporaźnej (myasthenia gravis) – nużliwość mięśni narastająca w miarę powtarzania danego ruchu (tzw. apokamnoza) manifestująca się, m.in. podwójnym widzeniem, zezem, opadaniem żuchwy, opadaniem powiek, trudnościami z chodzeniem po schodach, niewyraźną mową, trudności z przeżuwaniem pokarmów i połykaniem.

Czytaj również: Ból w klatce piersiowej po prawej stronie

Naciek lub ucisk na naczynia śródpiersia może objawiać się, jako zespół żyły głównej górnej, któremu towarzyszy obrzęk i zaczerwienienie lub zasinienie twarzy i szyi, przekrwienie spojówek, obrzęk kończyn górnych, bóle i zawroty głowy, upośledzenie widzenia. Widoczne są poszerzone żyły szyjne, a często także powierzchowne żyły klatki piersiowej. Wartym zaznaczenia jest fakt, iż nawet zmiany łagodne lokalizujące się w śródpiersiu postępujące, pozostawione bez właściwego leczenia mogą prowadzić do poważnych następstw.

Przeczytaj również: Ból pod mostkiem – możliwe przyczyny

Diagnostyka guzów śródpiersia

Wstępna diagnostyka guzów śródpiersia opiera się na wywiadzie z chorym oraz stwierdzeniu objawów mogących wskazywać na patologię toczącą się w obrębie śródpiersia. Najistotniejsze jest jednak wykonanie badań obrazowych. Podstawowym jest zdjęcie radiologiczne klatki piersiowej w projekcji tylno – przedniej i bocznej, które pozwala na uwidocznienie masy w obrębie śródpiersia, określenie jej przybliżonych rozmiarów, kształtu oraz obecności ewentualnych zwapnień.

Uwidocznienie guza śródpiersia na zdjęciu przeglądowym klatki piersiowej jest wskazaniem do wykonania tomografii komputerowej klatki piersiowej. Tomografia komputerowa (TK) jest badaniem nieporównywalnie dokładniejszym, zwykle pozwalającym na określenie z jakiej struktury wywodzi się zmiana, wstępne ustalenie jej charakteru (torbiel, zmiana lita), stosunku do otaczających struktur. W niektórych przypadkach badanie tomografii komputerowej musi zostać uzupełnione wykonaniem rezonansu magnetycznego.

Zobacz też: Globus histericus – co oznacza gula w gardle?

W przypadku podejrzenia tętniaków lub innych zmian naczyniowych wykonywane są inwazyjne badania, takie jak aortografia, angiografia, cyfrowa angiografia subtrakcyjna. W przypadku guzów hormonalnie czynnych pomocne może być oznaczenie specyficznych markerów we krwi (np. α-fetoproteiny lub β-hCG w przypadku guzów zarodkowych).

Metody chirurgiczne wykorzystywane w diagnostyce guzów śródpiersia to mediastinoskopia, mediastinotomia oraz torakotomia. Ostateczne rozpoznanie części guzów śródpiersia wymaga pobrania jego fragmentu do badania histopatologicznego. Procedura ta jest przeprowadzana w czasie biopsji, która, w zależności od lokalizacji patologii, może zostać wykonana m.in. przez ścianę klatki piersiowej, w czasie bronchoskopii, lub w czasie zabiegu chirurgicznego (tzw. biopsja otwarta).