Zmiany nastroju przed i okresem i podczas okresu. Jakie są przyczyny napięcia przedmiesiączkowego?

Zaburzenia nastroju przed miesiączką – skąd się biorą?

Wszelkie zaburzenia nastroju przed okresem pod postacią zwiększonej nerwowości i rozdrażnienia oraz nadpobudliwości określa się jako przedmiesiączkowe zaburzenia dysforyczne (PMDD). Jest to jedna z form znanego większości kobiet PMS-u, czyli zespołu napięcia przedmiesiączkowego. Szacuje się, że PMS może dotyczyć 30 proc. kobiet, a jego najostrzejsza forma, czyli PMDD – ok. 10 proc.

Zespół napięcia miesiączkowego (PMS) dotyczy około jednej trzeciej miesiączkujących kobiet. Schorzenie cechuje się występowaniem charakterystycznych objawów fizycznych oraz psychicznych w fazie lutealnej cyklu miesiączkowego, czyli w tygodniu poprzedzającym miesiączkę. Największe nasilenie symptomów obserwowane jest w dwa ostatnie dni przed i w pierwszy dzień krwawienia miesiączkowego. Zazwyczaj pacjentki skarżą się na:

• objawy behawioralne – zaburzenia snu, zmiany apetytu (wzrost lub spadek łaknienia), zmiana libido, wycofanie się z codziennych aktywności czy zainteresowań;
• symptomy psychiczne i emocjonalne – gniew, drażliwość, wahania nastroju, lęk lub napięcie, poczucie braku kontroli, osłabienie koncentracji uwagi;
• objawy fizyczne – wzdęcie brzucha lub skurcze, tkliwość i ból piersi, bóle głowy lub całego ciała, przyrost masy ciała, zmęczenie, nudności, zatrzymywanie wody w organizmie oraz obrzęki pojawiające się przed miesiączką.

Przeczytaj też: Majtki menstruacyjne – co to jest?

Pojedyncze objawy PMS pojawiają się u ponad 80 proc. kobiet, nie zaburzają jednak normalnej aktywności pacjentek. W przypadku PMS, symptomy zakłócają codziennie funkcjonowanie kobiety, mogą oddziaływać na relacje interpersonalne pacjentki oraz upośledzać jej efektywność w pracy. Objawy mogą pojawiać się w każdym cyklu miesiączkowym aż do menopauzy, ale ich nasilenie i uciążliwość zależą od kondycji psychofizycznej pacjentki, a także zmieniają się wraz z upływem czasu.

Przeczytaj również: Progesteron – normy u kobiet, w ciąży i u mężczyzn

Jakie są przyczyny zaburzeń nastroju przed okresem?

Dokładne przyczyny rozwoju zespołu napięcia przedmiesiączkowego i PMDD nie są do końca poznane. Do niedawna dominowała teoria, że PMS związany jest ze zmianami stężenia hormonów płciowych – estrogenu i progesteronu w trakcie cyklu miesiączkowego. U większości kobiet poziomy hormonów pozostają w granicach normy, stąd przypuszcza się, iż pacjentki te są bardziej (w sposób nadmierny, niewłaściwy) wrażliwe na zmiany hormonalne zachodzące w trakcie cyklu. Nasilenie objawów i ich charakter zazwyczaj zmieniają się u kobiet zbliżających się do menopauzy.

Sprawdź też: Czy istnieje synchronizacja menstruacyjna?

U pacjentek zmagających się z PMS występuje większe ryzyko rozwoju symptomów okołomenopauzalnych, takich jak: uderzenia gorąca, spadek libido, zaburzenia snu czy obniżenie nastroju. Nie bez znaczenia pozostają również predyspozycja genetyczna. Kobiety, których matki cierpiały na zespół napięcia przedmiesiączkowego, w porównaniu z pacjentkami bez wywiadu rodzinnego, częściej cierpią z powodu objawów tego schorzenia. Ponadto u bliźniąt jednojajowych PMS pojawia się u obu kobiet w ponad 90 proc. przypadków. Zespół napięcia przedmiesiączkowego występuje częściej u kobiet otyłych, nieaktywnych fizycznie.

Przeczytaj też: Brak okresu przy tabletkach – o czym może świadczyć?

Jak sobie radzić z wahaniami nastroju i płaczliwością przed okresem?

Przyczyna występowania zespołu napięcia przedmiesiączkowego nie jest do końca poznana, dlatego też leczenie ukierunkowane jest na złagodzenie objawów niepokojących pacjentkę. W walce z uciążliwymi symptomami PMS znaczną rolę odgrywa zmiana stylu życia.

Pozytywne rezultaty może przynieść:

• unikanie przed miesiączką dodatkowych stresorów i sytuacji wywołujących niepotrzebne napięcie;
• stosowanie technik relaksacyjnych, w tym umiarkowanej aktywności fizyczne (joga, stretching);
• rezygnacja z używek – alkoholu, papierosów, kawy, napojów energetycznych;
• zwiększenie ilości snu i wypoczynku, a w przypadku problemów ze snem – stosowanie łagodnych preparatów ziołowych ułatwiających zasypianie;
• lekkostrawna dieta, z jak najmniejszą zawartością soli (ta zatrzymuje wodę w komórkach).

To też może Cię zainteresować: Krostki na brodawkach – skąd się biorą?

Nasilone symptomy złagodzą również preparaty zawierające niepokalanek pospolity lub miłorząb japoński. U niektórych pacjentek pomocna może okazać się psychoterapia. W przypadkach silnych dolegliwości, które mocno zaburzają codzienne funkcjonowanie, stosuje się leki z grupy selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI) bądź terapię hormonalną mającą na celu zatrzymanie owulacji (tabletki antykoncepcyjne).