Zgrubienie w piersi – zmiany łagodne i złośliwe w piersiach

Czym może być guzek w piersi?

Zmiany jakie kobiety najczęściej diagnozuję w czasie samobadania piersi, same określają jako zgrubienie lub guzek. Zgrubienie w piersi to najczęściej zmiana łagodna. Wśród tych niegroźnych dominują torbiele piersi, które występują nawet u połowy populacji kobiet. Kolejna postać zmian w piersiach to tzw. gruczolakowłókniaki.

Guzkiem w piersi mogą być także brodawczaki wewnątrzprzewodowe, a także guzy liściaste. Niestety czasami zgrubienie w piersi okazuje się być nowotworem złośliwym. Najczęściej jest nim tak zwany rak przewodowy sutka. Dość duże znaczenie w czasie badania piersi ma fakt, czy guzek w piersi jest przesuwalny względem podłoża, czy pojawienie się zmiany ma związek z cyklem miesiączkowym lub rozpoczętą niedawno terapią hormonalną.

Czytaj również: Ból pod piersiami – co może oznaczać?

Zmiany łagodne w piersi – skąd się biorą łagodne guzki w piersiach?

Do zmian łagodnych w piersiach zalicza się niżej opisane zmiany w piersiach.

• Torbiele piersi – występują głównie u kobiet po 40. roku życia, aczkolwiek mogą pojawić się w każdym wieku. Mogą występować pojedynczo lub w większej ilości osiągając różne rozmiary. Najczęściej przebiegają bezobjawowo. Przyjmuje się, że torbiele piersi nie zwiększają ryzyka powstania raka gruczołu sutkowego. Torbiele należą do grupy tzw. dysplazji gruczołu piersiowego. W badaniu zmiana ta daje się wyczuć jako miękki guzek, przesuwalny względem podłoża.
• Gruczolakowłókniaki – są najczęściej występującymi łagodnymi zmianami u kobiet w okresie pokwitania oraz u młodych kobiet do 35 roku życia. Najczęściej występują pojedynczo, a ryzyko zezłośliwienia jest bardzo małe.
• Brodawczaki wewnątrzprzewodowe – należą do łagodnych nowotworów piersi, zmiany rozrostowe w tym przypadku dotyczą nabłonka przewodów. Występują zwykle między 30 a 50 rokiem życia. Charakterystyczną cechą jest pojawienie się surowiczej lub krwistej wydzieliny z brodawki sutkowej. Prawdopodobieństwo zezłośliwienia tej zmiany jest nieco większe niż omawianych powyżej.

Należy pamiętać, że gruczoł sutkowy jest hormonozależny, gdyż wpływ na jego funkcjonowanie mają: układ podwzgórzowo-przysadkowy, jajniki, nadnercza, gruczoł tarczowy. Uważa się, że podłożem większości zmian łagodnych-zwłaszcza torbieli i gruczolakowłókniaków są zaburzenia hormonalne prowadzące do nadmiernej stymulacji gruczołu sutkowego estrogenami, hiperprolaktynemii oraz nieprawidłowości w funkcjonowaniu gruczołu tarczowego. Może to być także niewłaściwa reakcja piersi na zmiany hormonalne dokonujące się fizjologicznie w piersi podczas cyklu menstruacyjnego.

Nowotwory złośliwe piersi – czy to może być rak piersi?

Mimo, iż wybadany guzek w piersi rzadko jest zmianą złośliwą to należy mieć na uwadze, że rak piersi stanowi najczęściej występujący nowotwór złośliwy u kobiet w Polsce. Stąd zalecenie wzmożonej czujności i podkreślenie, jak ważne jest samobadanie piersi. Najczęstszym nowotworem złośliwym jest rak.

• Rak przewodowy sutka – najczęstszy wśród nowotworów złośliwych. Występuje najczęściej u kobiet powyżej 60 roku życia. Do czynników, które zwiększają ryzyko zachorowania należą: pierwsza miesiączka poniżej 12 roku życia, menopauza powyżej 52 roku życia, brak porodów lub pierwszy poród powyżej 35roku życia, brak laktacji, poronienia, nadużywanie alkoholu, długotrwała ekspozycja na promieniowanie jonizujące. Bardzo ważnym czynnikiem ryzyka są uwarunkowania genetyczne; zwłaszcza mutacja genu BRCA1 lub BRCA2. Mutacje te znacząco zwiększają ryzyko zachorowania zarówno na raka piersi jak i raka jajnika. Jeśli rak piersi wystąpił u kobiety przed menopauzą, występował obustronnie, występował u krewnych również przed menopauzą istnieje duże prawdopodobieństwo że rak ma podłoże genetyczne.
• Rak zrazikowy sutka
• Rak rdzeniasty, rak śluzowy i tabularny – występują one bardzo rzadko.

Należy także pamiętać o tzw. guzie liściastym . Stanowi on formę pośrednią pomiędzy nowotworem łagodnym a złośliwym. Może być małym guzkiem, ale zazwyczaj osiąga znaczne rozmiary rozpychając pierś. Zwykle rośnie bardzo szybko i mimo że dość często wykazuje cechy złośliwości większość tych guzów można łatwo usunąć prostym zabiegiem chirurgicznym.

Jakie są objawy złośliwego guza piersi?

Podczas samobadania i oglądania piersi należy zwrócić uwagę na kilka cech.

Rak piersi może dawać objawy już w samym wyglądzie gruczołu-

• może to być wciąganie brodawki sutkowej,
• objaw „skórki pomarańczy”,
• wyciek z brodawki sutkowej,
• zaciąganie skóry nad guzem.

Jednak najczęstszym objawem raka piersi jest wyczuwalny guz w piersi. Wykrywany jest zazwyczaj przez pacjentkę lub jej lekarza jako pojedyncze, bezbolesne, ruchome zgrubienie w piersi. W tym czasie rak typowo osiąga 2–3 cm średnicy i już u połowy pacjentek stwierdza się przerzuty w regionalnych (najczęściej pachowych) węzłach chłonnych.

Diagnostyka guzków w piersiach

Każde zgrubienie w piersi należy skonsultować z lekarzem. Diagnostyka obejmuje przede wszystkim wywiad czyli rozmowę z pacjentką na temat aktualnej zmiany i związanych z nią dolegliwości, datę pierwszej i ewentualnie ostatniej miesiączki, liczbę porodów i poronień, a także leczenie hormonalne oraz kwestia występowanie podobnych schorzeń w rodzinie. Następnie lekarz oceni wielkość i symetrię gruczołów sutkowych, wykona badanie palpacyjne oraz sprawdzi stan węzłów chłonnych. Ważnym badaniem jest badanie ultrasonograficzne piersi, zalecane przede wszystkim kobietom młodym oraz ciężarnym.

Kolejnym badaniem jest mammografia-chyba najbardziej wszystkim znana. Metoda ta wykorzystuje promienie rentgenowskie, polega na wykonaniu serii zdjęć gruczołu piersiowego. Podstawową cechą radiologiczną nowotworu złośliwego jest obecność guza oraz/lub mikrozwapnień. Mammografia jest używana do badań przesiewowych u kobiet powyżej czterdziestego roku życia.

Bardzo ważna jest informacja, że pewność co do rodzaju guza daje badanie cytologiczne lub histopatologiczne. Jeśli lekarz wykonujący badanie ultrasonograficzne lub radiolog opisujący zdjęcie radiologiczne zauważy jakąkolwiek nieprawidłowość pacjentka kierowana jest na biopsję. Biopsja cienkoigłowa pod kontrolą ultrasonograficzną pozwala na wykonanie badania cytologicznego – ocena komórek wyjaśnia jaki jest charakter zmiany natomiast biopsja gruboigłowa pozwala na wykonanie badania histopatologicznego.

Leczenie guzów sutka

Zmiany łagodne w piersi najczęściej podlegają obserwacji, pacjentka co kilka miesięcy zgłasza się na badanie ultrasonograficzne. Lekarz decyduje czy należy je chirurgicznie usunąć czy dalej obserwować. Zabieg polega na miejscowym usunięciu zmiany w granicach zdrowych tkanek.

Leczenie zmian złośliwych – raka sutka, uwarunkowane jest stopniem zaawansowania. Najczęściej jest to zabieg chirurgiczny czyli usunięcie piersi razem z węzłami chłonnymi (przy małym zaawansowaniu można rozważać operację oszczędzającą). Chemioterapia, hormonoterapia oraz radioterapia stanowią w tych przypadkach formę leczenia uzupełniającego.