Wodniak jajowodu – przyczyny, objawy, leczenie, ciąża

Czym jest wodniak jajowodu?

Wodniak jajowodu (hydrosalpinx) jest częstym zejściem stanów zapalnych mających miejsce w obrębie miednicy mniejszej. Zablokowanie odpływu płynu z jajowodu doprowadza do nagromadzenia się treści surowiczej, wysiękowej w obrębie światła jajowodu. Gromadzący się płyn doprowadza do rozszerzenia jajowodu, który zaczyna przypominać swoim kształtem podłużny balonik czy „kiełbaskę”.

W sytuacji gdy światło jajowodu zajęte jest przez ropę - mówimy o ropniaku jajowodu, natomiast kiedy krew – o krwiaku jajowodu. Patologia ta nie jest groźna, jednak może stanowić problem w przypadku prób zajścia w ciążę lub stanowić źródło dokuczliwych objawów.

Wodniak jajowodu – przyczyny

Wodniak jajowodu powstaje w skutek obecności choroby zapalnej miednicy mniejszej, endometriozy czy zapalenia przydatków. Istnieją dwie drogi zakażenia prowadzące do zajęcia przydatków: wstępująca i zstępująca. Najczęściej dochodzi do infekcji poprzez pochwę, jamę macicy do przydatków (jest to droga wstępująca). Natomiast infekcje szerzące się od wyrostka robaczkowego czy poprzez krew są rzadsze (droga zstępująca).

Stany zapalne miednicy mniejszej mogą być wywoływane różnymi patogenami, najczęściej jednak są to dwoinki rzeżączki i chlamydie. Zrosty, miejscowy stan zapalny doprowadzają do zablokowania odpływu płynu z części brzusznej jajowodu. Zatkane ujście brzuszne uniemożliwia normalną drogę transportu płynu w obrębie jajowodu. Zablokowany jajowód staje się poszerzony i wypełniony treścią surowiczą.

Czytaj również: Pęknięcie macicy – przyczyny, objawy, postępowanie

Wodniak jajowodu – objawy i konsekwencje

Część pacjentek nie doświadcza żadnych objawów z powodu wodniaka jajowodu. Patologia ta może zostać wykryta podczas rutynowej kontroli ginekologicznej lub ultrasonografii przezpochwowej. Niektóre jednak kobiety z wodniakiem jajowodu cierpią na uporczywe bóle w obrębie miednicy mniejszej. Zbierający się płyn w obrębie jajowodu może ulec dodatkowemu zakażeniu i być przyczyną ostrego stanu zapalnego, wraz z gorączką, silnymi dolegliwościami bólowymi i wymiotami.

Z racji etiologii i patogenezy, stan zapalny, który inicjuje powstanie wodniaka jajowodu, często dotyka przydatki obustronnie. Zatem wodniaki jajowodu mogą występować parzyście, po obu stronach.

Jajowody są drogą transportu dla komórki jajowej, która po zapłodnieniu trafia do jamy macicy. Gdy występuje stan zapalny, wówczas nabłonek wyściełający jajowód od środka, ulega zniszczeniu. Utrudnia to transport komórki jajowej. W przypadku występowania wodniaka, transport taki w ogóle staje niemożliwy. Pacjentki, które są dotknięte tą patologią mają problemy z płodnością i zajściem w ciążę. W przypadku zniszczenia jajowodów po obu stronach, w celach prokreacyjnych, konieczna bywa procedura IVF (in vitro fertilization).

Czytaj również: Skręt jajnika – przyczyny, objawy, rozpoznanie, leczenie

Wodniak jajowodu – diagnoza i badania

Podstawowym narzędziem diagnostycznym w przypadku podejrzenia wodniaka jajowodu jest ultrasonografia przezpochwowa. Pozwala ona na uwidocznienie rozszerzonego i rozdętego płynem światła jajowodu. Diagnozę można postawić również podczas wykonywania procedury hysterosalpingografii (HSG). Polega ona na podaniu środka cieniującego do jamy macicy, skąd trafia on do jajowodów. Środek ten jest uwidaczniany podczas serii zdjęć rentgenowskich, które ukazują wnętrze narządów płciowych.

Kobiety, które przechodziły w przeszłości stany zapalne w miednicy mniejszej, starające się bezskutecznie o dzieci, mogą zostać poddane laparoskopii diagnostycznej. Lekarz, w warunkach sali operacyjnej, wprowadza do jamy brzusznej optykę laparoskopu i narzędzia. Dzięki temu jest w stanie uwidocznić rozdęty jajowód. Poprzez podanie roztworu barwnika do szyjki i jamy macicy, lekarz może zaobserwować wsteczny wypływ barwnika przez ujście brzuszne jajowodu. Jeśli jajowód nie jest drożny, wówczas nie obserwuje się wypływu barwnika.

Wodniak jajowodu – leczenie

W przypadku stwierdzenia wodniaka jajowodu, szczególnie w razie obecności objawów czy niepłodności, konieczna może być operacja laparoskopowa. W zależności od stanu jajowodu wykonywane są dwie procedury operacyjne. Jeśli jest to możliwe, a pacjentka życzy sobie zajść jeszcze w ciążę, wtedy wykonuje się plastykę jajowodu. Polega ona na uwolnieniu zrostów w okolicy przydatków oraz odblokowaniu ujścia brzusznego jajowodu, by znajdująca się w jego świetle treść płynna mogła zostać ewakuowana. W razie znacznego poszerzenia jajowodu, często okazuje się, iż szansa na jego uratowanie jest bardzo mała. Wówczas dokonuje się usunięcia patologicznie zmienionego jajowodu.

Jajowód po przeprowadzonej plastyce jest wyjątkowo podatny na kolejne zaburzenia swojej funkcji. Często dochodzi do ponownego zablokowania ujścia brzusznego jajowodu i powstania wodniaka. Ponadto, jajowód po plastyce nie jest całkowicie funkcjonalny. Jego nabłonek jest patologicznie zmieniony i bywa, iż nie jest w stanie skutecznie transportować komórki jajowej.