Włókniak w piersiach – przyczyny, objawy, jak wygląda, czy leczyć?

Włókniak w piersi – co to jest?

Włókniaki w piersiach oraz wszelkiego rodzaju zmiany włóknisto-torbielowate są najczęściej spotykanymi zmianami w piersi. Nazwa pochodzi od obrazu histologicznego poszczególnych guzków. Powstają zwykle u kobiet w wieku 35–55 lat i związane są w głównej mierze z aktywnością estrogenów.

Nie występują u kobiet po menopauzie, chyba, że przyjmują one hormonalną terapię zastępczą. To właśnie estrogeny odpowiadają za ich wzrost. Powiązanie pojawienia się guzków i ich zmniejszania cyklicznie w trakcie cyklu miesiączkowego potwierdza hormonalną zależność, a także łagodność zmiany. Tym bardziej, jeżeli są liczne i występują obustronnie. Piersi stają się tkliwe podczas dotyku, są przesuwalne względem reszty tkanki piersiowej. Dyskomfort o największym nasileniu pojawia się przeważnie w okresie przedmenstruacyjnym.

Zobacz też: Rodzaje badań piersi

Włókniaki w piersiach, torbiele w piersiach, maja charakter łagodny i nie wiążą się z ryzykiem zezłośliwienia. Niemniej jednak zdarza się, że rak piersi pojawia się niezależnie od zmian włóknistych i występuje jednocześnie w obrębie gruczołu piersiowego. Samą zmianę włóknistą, jeżeli pojawiła się nagle, jest dużych rozmiarów, jest bardzo tkliwa – warto dokładniej zdiagnozować. Szczególnie u kobiet z obciążeniami rodzinnymi w kierunku nowotworów lub po prostu po to, by rozwiać wszelkie wątpliwości i uspokoić pacjentkę. Rak piersi jest obecnie najczęstszym nowotworem występującym u kobiet w Polsce oraz drugą przyczyną zgonów z powodu nowotworu (po raku płuc).

Czytaj również: Zwłóknienie płuc – rodzaje, przyczyny, objawy, badania, leczenie, rokowania

Jak oceniać i badać zmiany w piersiach?

Kiedy kobieta wyczuje w swojej piersi zmianę, najlepiej, ale skonsultowała się ze swoim ginekologiem, który zadecyduje, czy może one mieć charakter złośliwy i skieruje na dalsze badania. Badanie rozpoczyna się od zebrania wywiadu.

Lekarz powinien zapytać o wszystkie czynniki, które mogą pomóc postawić rozpoznanie:

• czy zmiana w piersi pojawiła się niedawno, czy była „od zawsze”?
• czy ostatnio nastąpił jej szybki wzrost?
• czy pojawianie się zmiany w piersi ma związek z fazą cyklu miesiączkowego?
• czy pojawia się ból piersi, czy zmiana jest bolesna i czy ból jest stały czy okresowy?
• w jakim wieku jest pacjentka,
• czy w najbliższej rodzinie były choroby nowotworowe: (piersi, jajnika, jelita grubego),
• jaki był wiek pierwszej miesiączki i menopauzy,
• czy kobieta posiada dzieci, czy karmiła piersią,
• czy stosowała hormonalną terapię zastępczą lub antykoncepcję hormonalną

Czytaj również: Ból pod piersiami – co może oznaczać?

Badanie piersi – jakie zmiany w piersiach są groźne?

Badając, lekarz powinien zbadać dokładnie obie piersi, nie tylko pierś z podejrzaną zmianą. Do badania piersi pacjentka powinna wstać, ręce założyć za głowę. Badanie powtarza się też, prosząc pacjentkę, by usiadła i zaparła się dłońmi o biodra. Ostatecznie piersi badanie się w pozycji leżącej. Zmiany pozycji ciała w czasie badania są pomocne zwłaszcza u pań z obfitym biustem, gdyż powodują one inne rozmieszczenie tkanki piersiowej, co umożliwia dokładniejsze zbadanie każdej okolicy.

Przeczytaj: Torbiel w zatoce, jak leczyć torbiele zatok?

Należy zwrócić uwagę na symetrię piersi, ich kształt, czy nie ma wycieku z brodawek, wciągnięcia brodawek, owrzodzenia, bolesności w badaniu palpacyjnym. Powinno się też porównać ich wielkość, zbadać okoliczne węzły chłonne (pachowe, nad- i podobojczykowe). Pierś umownie dzieli się na cztery kwadranty oraz tzw. ogon Spence’a, czyli tkankę gruczołową dochodzącą aż do dołu pachowego. Zmiany nowotworowe przeważnie wywodzą się z kwadrantu górno-zewnętrznego i ogona Spence’a. Oczywiście nie wyklucza to tego, że każdy guzek w piersi z tej okolicy jest rakiem. Ponad 80% guzków ma charakter łagodny.

Do profilaktyki zmian nowotworowych piersi zalicza się samobadanie piersi przed pacjentkę. Najlepiej, gdy wykonywane jest regularnie, tuż po każdej miesiączce. Umożliwia to szybkie wychwycenie pojawiających się, nowych zmian.

Włókniaki w piersiach – jakie wykonać badania?

Zmiany włóknisto-torbielowate mikroskopowo mogą okazać:

• się torbielami,
• brodawczakowatością,
• rozrostem gruczołów,
• zwłóknieniem nabłonka przewodów mlecznych.

Niestety taki guzek w piersi może też być zmianą złośliwą. Sama mammografia czasem okazuje się mało przydatna i nie pozwala na rozróżnienie tych zmian. U młodszych kobiet, u których dominuje tkanka gruczołowa nad tłuszczową, można polecić ultrasonografię piersi. Pozwala ona odróżnić zmiany torbielowate od litych. Torbiel prosta w USG:

• ma gładką, cienką ścianę,
• jest regularna, przeważnie okrągła,
• nie ma ech wewnętrznych, prawdopodobnie wypełnia ją czysty płyn tkankowy, niezanieczyszczony krwią, ropą, zwapnieniami,
• obecność cienia akustycznego za tylną ścianą zmiany.

Przeczytaj też: Jak leczyć ból nowotworowy?

Każdą podejrzane zmiany w piersiach, które nie wykazuje powyższych cech, należy dalej diagnozować. Ostateczną odpowiedź, czy jest to zmiana łagodna czy złośliwa, daje dopiero biopsja.

Rozpoczyna się od nakłucia torbieli, najlepiej pod kontrolą USG i pobrania płynu z jej wnętrza. Poddaje się go badaniu cytologicznemu. Wskazaniem do biopsji tkankowej i pobrania materiału do badań histologicznych jest:

• niemożność pobrania płynu,
• płyn krwisty, gęsty,
• zmiany wewnątrz torbieli,
• ponowne narastanie płynu po aspiracji.

Jeśli biopsja tkanki wykluczy nowotwór, warto taką zmianę obserwować. Jeżeli chodzi o leczenie włókniaków w piersiach czy zmian torbielowatych piersi, to nie ma konkretnej terapii. Najbardziej pomocne okazuje się czasem dobranie odpowiedniego biustonosza. Na całkowite ustąpienie dolegliwości należy niestety czekać aż do menopauzy, gdy przestaną działać hormony, odpowiadające za zmiany w piersiach. Do końca życia nie należy jednak rezygnować z comiesięcznego samobadania piersi.