Torbiele Nabotha – czym są łagodne zmiany na szyjce macicy?

Czym jest torbiel Nabotha

Torbiele Nabotha są łagodnymi zmianami zlokalizowanymi na szyjce macicy. Swoimi rozmiarami najczęściej nie przekraczają wielkości kilku milimetrów. Torbiele Nabotha nie wywołują dolegliwości i najczęściej nie wymagają leczenia, także rokowanie jest pomyślne.

U kogo najczęściej występują torbiele Nabotha?

Istnieją grupy kobiet, które mają większą tendencję do występowania u nich torbieli Nabotha. Zwykle dotyczy to kobiet w wieku rozrodczym, zwłaszcza tych, które już rodziły. Torbiele Nabotha rzadko są stwierdzane u młodych dziewcząt, a także w wieku przed i pomenopauzalnym. Najczęściej pojawiają się w przebiegu leczenia lub gojenia się nadżerek bądź ektopii szyjki macicy.

Przeczytaj: Torbiel w zatoce, jak leczyć torbiele zatok?

Jak powstają torbiele na szyjce macicy? Jakie są przyczyny torbieli Nabotha?

Na wstępie warto zaznaczyć, że szyjkę macicy w zależności od lokalizacji pokrywają dwa różne nabłonki:

• wielowarstwowy płaski,
• walcowaty tzw. gruczołowy.

Nabłonek wielowarstwowy płaski jest obecny na części szyjki macicy zwanej jej tarczą, jest to struktura, którą ginekolog ogląda podczas badania z użyciem wziernika w czasie wziernikowania szyjki macicy. W centralnej części tarczy znajduje się otwór zewnętrzny szyjki macicy, który prowadzi do kanału szyjki macicy. Tarcza szyjki macicy prawidłowo powinna być dobrze nawilżona, dzięki czemu jest błyszcząca i mieć jednolity jasnoróżowy kolor.

Tymczasem kanał szyjki macicy jest wysłany nabłonkiem walcowatym zwanym inaczej gruczołowym ze względu na obecność gruczołów wydzielających śluz. Nabłonek ten składa się tylko z jednej warstwy komórek, co sprawia, że przeświecające przez niego naczynia krwionośne nadają mu czerwonej barwy.

W warunkach fizjologicznych granica pomiędzy jednym, a drugim nabłonkiem przebiega w okolicy ujścia zewnętrznego kanału szyjki macicy. Zdarzają się jednak sytuacje, kiedy nabłonek gruczołowy przemieszcza się na zewnątrz, zwykle ma to miejsce w wyniku drobnych urazów, infekcji intymnych, ale również zaburzeń hormonalnych i jest nazywane nadżerką lub ektopią. W procesie gojenia się nabłonek wielowarstwowy płaski odbudowuje się „nadpełzając” na wysunięty na zewnątrz nabłonek walcowaty i tym samym może doprowadzić do zablokowania ujść gruczołów śluzowych. Zaczopowany gruczoł w związku z ciągłą produkcją śluzu zmienia się w torbiel Nabotha.

Przeczytaj: Torbiel w zatoce, jak leczyć torbiele zatok?

Jak wyglądają torbiele Nabotha?

Torbielki Nabotha (ovulae Nabothi) są zbiornikami retencyjnymi powstałymi na skutek zaczopowania ujścia gruczołów śluzowych szyjki macicy. Na szczęście należą do zmian uznawanych za łagodne, dzięki czemu w przypadku ich zdiagnozowania rokowanie jest pomyślne.

Swoim wyglądem przypominają drobne pęcherzyki o średnicy około 1–2 milimetrów, są wypełnione śluzem i mogą występować pojedynczo lub mnogo. W sytuacji kiedy w takim zatkanym gruczole dojdzie do rozwoju stanu zapalnego, torbiele Nabotha są wypełnione treścią śluzowo-ropną.

Czytaj również: Torbiel krwotoczna – co to jest? Przyczyny, objawy i leczenie torbieli krwotocznej jajnika

Diagnostyka torbieli Nabotha

Jakie objawy dają torbiele Nabotha? Torbiele Nabotha najczęściej nie wiążą się z żadnymi dolegliwościami, dlatego zwykle są przypadkowym znaleziskiem stwierdzanym w trakcie kontrolnego badania. Do ich rozpoznania wystarczy dokładnie przeprowadzone badanie ginekologiczne z użyciem wziernika, bywa też że bardzo drobne pojedyncze zmiany są obserwowane dopiero w badaniu kolposkopowym przeprowadzonym z innego powodu. Większe torbiele mogą być wyczuwalne palpacyjnie.

Opinie na temat ich leczenia są sprzeczne. Część ginekologów jest zdania, że torbiele Nabotha powinno się leczyć i usuwać, pozostali uważają, że jako zmiany łagodne wymagają jedynie obserwacji. Natomiast w trakcie pobierania cytologii wskazane jest pobranie materiału z okolicy stwierdzonej zmiany.

Torbiele Nabotha – leczenie

W przypadku podjęcia decyzji o leczeniu torbieli Nabotha do dyspozycji są następujące metody:

• krioterapia,
• laseroterapia,
• elektrokoagulacja.

Zabieg taki nie wymaga hospitalizacji, może zostać przeprowadzony ambulatoryjnie w gabinecie lekarskim, najlepiej tuż po zakończonej miesiączce. Pacjentka leży na fotelu ginekologicznym, a lekarz we wzierniku uwidacznia tarczę szyjki macicy. Sam zabieg polega na nakłuciu torbieli Nabotha, opróżnieniu jej z zawartości, a miejsce po torbieli Nabotha jest wymrażane krioterapią lub przypalane laserem bądź prądem, czyli elektrokoagulacją.

Metody usuwania torbieli Nabotha na szyjce macicy

Krioterapia

W leczeniu torbieli Nabotha korzysta się z krioterapii. Krioterapia jest metodą mająca wiele korzyści, jest tania, łatwa w wykonaniu, nie wiąże się z większymi powikłaniami, a co najważniejsze jest dobrze tolerowana przez pacjentki. Rzadko wiąże się z dolegliwościami bólowymi, zwykle mają one miejsce podczas pierwszego zabiegu. Zabieg trwa krótko, zwykle nie dłużej niż kilka do kilkunastu minut. Do wymrażania wykorzystywany jest ciekły azot mający temperaturę ok. -200^oC. Drobne blizny powstałe w efekcie gojenia się miejsca po zabiegu nie wpływają w przyszłości na możliwość porodu naturalnego.

Laseroterapia i elektrokoagulacja

Laseroterapia wykorzystuje waporyzację, przez co należy rozumieć odparowanie zmiany z wykorzystaniem lasera CO₂. Tymczasem elektrokoagulacja niszczy zmiany wykorzystując przepływ prądu o najmniejszym skutecznym napięciu.

Zalecenia po zabiegach usuwania torbieli Nabotha

Zarówno po usunięciu torbieli Nabotha metodą krioterapii, laseroterapii, jak i elektrokoagulacji, pacjentka powinna zostać uprzedzona, że już w pierwszej dobie po zabiegu mogą wystąpić wodniste upławy, które utrzymują się do dwóch tygodni i są związane z procesem gojenia się.

Przez 4–6 tygodni pacjentka powinna:

• wstrzymać się od kontaktów seksualnych,
• zrezygnować z kąpieli w wannie,
• zrezygnować z korzystania z basenu.

Wizyta kontrolna odbywa się zwykle w drugim miesiącu po zabiegu.

Torbiele Nabotha mają tendencję do nawrotów, z kolei nieleczone zmiany mogą zniknąć samoistnie po pewnym czasie. Dodatkowo biorąc pod uwagę to, że nie powodują żadnych objawów, zrozumiałe wydaje się podejście niektórych ginekologów, którzy w przypadku pacjentek z rozpoznanymi torbielami Nabotha zalecają jedynie obserwację.