Tkliwość piersi – czym jest, kiedy może występować, badania

Czym jest ból piersi?

Wyróżnia się dwa stany, związane z tkliwością piersi, które mają swoje specjalne profesjonalne nazewnictwo:

• mastalgia, czyli bolesność piersi,
• mastodynia, czyli bolesność piersi połączona z ich obrzmieniem.

Ból piersi może mieć charakter nagły, ostry, przewlekły, może być cykliczny (pojawiając się niemal w każdym cyklu miesiączkowym) lub acykliczny.

Ból piersi może dotyczyć obu piersi lub tylko jednej, fragmentu tkanki gruczołowej albo całego sutka. Ból może trwać 5 dni w okresie okołomiesiączkowym, ale też może być występować przez cały cykl miesiączkowy.

Przeczytaj też: Jak załagodzić objawy napięcia przedmiesiączkowego?

Dolegliwości bólowe związane z piersiami, które odczuwają kobiety, są wyjątkowo subiektywne. Jedne pacjentki twierdzą, iż ból jest nie do zniesienia, piersi powiększają się o kilka rozmiarów. Natomiast inne zgłaszają jedynie lekką tkliwość gruczołu piersiowego, a ich piersi nie zmieniają struktury czy rozmiarów. Różnorodność objawów wynika z innych przyczyn powstania bolesności.

Ból piersi a miesiączka

Gdy bóle pojawiają się przed miesiączką, tyczą się obu piersi, wtedy można zastanawiać się czy dolegliwości nie są związane z zespołem napięcia przedmiesiączkowego. Zwiększone stężenia hormonów kobiecych potrafią spowodować, iż tkanki gruczołowe piersi zatrzymują wodę, co prowadzi do obrzmienia piersi i ich tkliwości. Ból tego typu przechodzi zazwyczaj po ustaniu krwawienia miesięcznego. Sposobem radzenia sobie z tą przypadłością jest stosowanie odpowiedniej diety bez soli, kawy, czekolady, tytoniu. Skuteczny bywa preparat zawierający olej wiesiołka.

Mastopatia piersi

Piersi mastopatyczne charakteryzują się licznymi zgrubieniami w tkance gruczołowej, obrzmieniem piersi i twardością. Dolegliwości występują głównie w okresie okołomiesiączkowym, w grupie kobiet zazwyczaj powyżej 30 roku życia. Tak przerośnięte piersi wymagają stałej kontroli lekarskiej, należy przywrócić równowagę hormonalną organizmu, znosząc nadmiar estrogenów względem progesteronu.

Leczenie hormonalne w przypadku mastopatii zazwyczaj jest skuteczne w przypadku występowania zaburzeń hormonalnych u pacjentki, których przejawem bywają również zaburzenia miesiączkowania (bolesne, skąpe, nieregularne lub obfite krwawienia miesięczne). Najczęściej lekarz przepisuje tabletki antykoncepcyjne doustne, które oprócz działania antykoncepcyjnego, wykazują wpływ na oś przysadka – jajniki, regulując stężenia hormonów we krwi. Skuteczne bywają również preparaty hormonalne składające się z samych progestagenów.

Ból piersi a menopauza i inne czynniki

Dolegliwości bólowe piersi występują również u kobiet po menopauzie. Związane jest to ze spadkiem stężenia hormonów, wygasaniem czynności jajników. Piersi przechodzą zmiany strukturalne, zanika tkanka gruczołowa i pojawia się w jej miejsce tkanka tłuszczowa. Zmieniona budowa piersi u kobiet po menopauzie czasami potrafi być przyczyną dolegliwości bólowych.

Tkliwość piersi może być również wywołana urazami tego narządu, nadmiernym treningiem. Noszenie nieprawidłowej wielkości stanika również może się przyczyniać do dolegliwości bólowych. Zarówno za mały, jak i za duży stanik są powodem bolesności piersi.

Ból piersi a okres poporodowy

Osobną grupą pacjentek zgłaszających się z dolegliwościami bólowymi piersi są ciężarne po porodzie. Produkcja mleka w piesiach i karmienie naraża kobiety na stany zapalne piersi. Urazy powstałe podczas karmienia mogą być źródłem stanu zapalnego. Ponadto, mleko produkowane w zbyt dużych ilościach może blokować kanaliki mleczne. Piersi stają się wrażliwe na dotyk, bolesne i obrzmiałe. Stan taki nazywa się nawałem. Gdy nie ustępuje, może przekształcić się w zapalenie piersi. Mogą wtedy pojawić się dolegliwości ogólne, takie jak gorączka.

W sytuacji, gdy zapalenia piersi nie ustępuje, konieczne może okazać się zastosowanie antybiotyku. Jednak nie należy przerywać karmienia dziecka. Powinno się przystawiać je do piersi nawet częściej, ściągać mleko laktatorem. Pozbycie się zalegającego mleka w kanalikach mlecznych stanowi podstawę leczenia nawału czy zapalenia piersi. Celem zapewnienia odpowiedniej produkcji mleka, kobieta codziennie powinna pić duże ilości wody.

Zmiany organiczne piersi

Dolegliwości bólowe piersi mogą być również wywołane przez zmiany organiczne, patologię struktury piersi.

Torbiele piersi to gładkościenne twory, pęcherzyki, które zawierają w środku płyn. Leczniczo i diagnostycznie przeprowadza się w takim przypadku biopsję. Wbija się igłę w daną zmianę, opróżnia się torbiel z płynu, a uzyskany w ten sposób materiał wysyła się do badania cytologicznego. Nie każda torbiel wywołuje dolegliwości bólowe. Małe torbielki mogą pozostać nie zauważone przez pacjentki.

Brodawczaki piersi zazwyczaj nie bolą. W sytuacji, gdy się rozrastają, mogą zablokować światło przewodów mlecznych i doprowadzić do stanu zapalnego wywołując silny ból. W razie występowania brodawczaków często występuje obecność krwistego, surowiczego wycieku z brodawki sutkowej. Brodawczaki usuwa się chirurgicznie.

Jedną z częstszych patologii piersi u młodych kobiet są gruczolakowłókniaki, powstające w procesie nadmiernego rozrostu tkanki gruczołowej wraz z włóknieniem. Objawia się to jako zgrubienie w obrębie piersi, które może być bardzo różnej wielkości. Zmiany tego typu obserwuje się u młodych kobiet, u starszych raczej usuwa. Gruczolakowłókniaki w zasadzie nie powodują dolegliwości bólowych.

Rak piersi również nie jest przyczyną bólu w obrębie piersi. W niskim stopniu zaawansowania nie daje wielu objawów. Jedynie w przypadku daleko posuniętego procesu nowotworowego, może dojść do wystąpienia bólu w obrębie piersi. Ma to miejsce w przypadku naciekania przez nowotwór ściany klatki piersiowej i nerwów w jej obrębie. Jest to rokowniczo zły objaw.

Ból piersi – badanie

Nie należy zapominać o regularnym badaniu piersi u ginekologa oraz o wykonywaniu samobadania piersi. Dla kobiet w wieku 50-69 lat istnieje darmowy dostęp do mammografii co dwa lata. Kobiety młodsze również mogą korzystać z zalet badania mammograficznego, szczególnie jeśli w ich rodzinach występował już rak piersi (np. u matki, babci czy siostry). Dla kobiet młodszych, których piersi zawierają głównie tkankę gruczołową, zalecaną metodą obrazowania piersi jest badanie ultrasonograficzne.

Istotne jest, aby nie przegapić poważnych schorzeń dotyczących gruczołu sutkowego i wykluczyć ewentualne patologie nowotworowe.