Samobadanie piersi – kiedy i jak często badać piersi?

Kiedy należy badać piersi?

Nieprawdą jest, że samobadanie piersi jest zarezerwowane jedynie dla kobiet zbliżających się do 40-stki. Każda pani poczynając od okresu dojrzewania powinna zwracać szczególną uwagę na wygląd swojego biustu, a także regularnie go badać.

Obecnie bardzo często nowotwór piersi dotyka młode osoby – dwudziesto- i trzydziestolatki. Ważną przesłanką, która powinna skłonić dziewczęta do dbania o zdrowie, powinno być potwierdzone wystąpienie raka sutka u kobiet w jej najbliższej rodzinie – matki, babci, prababci. Jeśli takich przypadków jest więcej niż jeden, to ryzyko zachorowania na rak piersi jest jeszcze większe.

Wykonywać samobadanie piersi powinno się raz w miesiącu, najlepiej w tym samym dniu cyklu miesięcznego, parę dni po miesiączce. Samobadanie piersi stanowi ważny element profilaktyki raka piersi i ma na celu wczesne wykrycie zmian w obrębie gruczołu piersiowego na etapie, kiedy wyleczenie nawet zmian nowotworowych jest najbardziej prawdopodobne.

Szczególną uwagę w czasie badania piersi należy zwrócić na:

• kształt piersi – czy nie zmienił się w ostatnim czasie,
• kształt brodawki sutkowej – czy nie jest wklęsła, czy nie ma wycieku z sutka,
• okolicę pachową, czy nie ma tam wyczuwalnych zmian, powiększone węzły pod pachą nie zawsze są objawem rozwijającego się raka piersi,
• konsystencje gruczołu piersiowego – czy można stwierdzić obecność guzków piersi i czy są przytwierdzone do podłoża czy ruchome.

Od czego zacząć badanie piersi?

Samobadanie piersi nie opiera się jedynie na badaniu palpacyjnym. Równie ważne jest oglądanie biustu w każdej pozycji ciała. Badanie piersi wykonuje się stojąc nago przed lustrem, najczęściej przed kąpielą lub tuż po niej. Stojąc prosto przed lustrem z opartymi rękoma na biodrach, przyglądamy się symetrii każdej piersi z osobna oraz porównujemy je względem siebie. Nie należy przejmować się, jeśli rozmiar piersi różni się nieznacznie – niestety symetria w naturze jest rzadkością i piersi kobiet przeważnie nie mają takiego samego rozmiaru.

Oceniając wzrokowo piersi powinno się szukać:

• nierówności kształtu i symetrii piersi – uwypuklenia i wklęśnięcia skóry,
• wszelkich wciągnięć skóry,
• skóry o wyglądzie „skórki pomarańczy”,
• zmiany koloru brodawki,
• wycieku płynu z brodawki,
• wyprysków,
• miejscowej zmiany koloru skóry.

Oglądanie biustu należy wykonać również z profilu oraz przy delikatnym pochyleniu tułowia do przodu.

Badanie palpacyjne piersi – jak badać piersi?

Dotyk jest najlepszą formą wykrycia ewentualnych zmian w obrębie gruczołu piersiowego. Jeśli kobieta wykonuje badanie piersi regularnie, jest w stanie stwierdzić pojawienie się nowych, nieobecnych wcześniej grudek, torbieli lub guzków piersi, nawet jeśli są bardzo małe.

Przed przystąpieniem do badania, dobrze jest przyswoić sobie informację, że pierś umownie dzieli się na 4 kwadranty: dwa górne i dwa dolne. Bardzo często niebezpieczne zmiany lokalizują się w górnym zewnętrznym kwadrancie piersi, który kobiety często badają niedokładnie zapominając o tym, że fragment tkanki gruczołowej sutka znajduje się jeszcze pod pachą.

Przystępując do samobadania piersi, po wcześniejszych oględzinach wzrokowych biustu, należy położyć zgiętą w łokciu rękę na biodrze lub unieść ją do góry, ręką przeciwną natomiast badać pierś po stronie uniesionej lub ułożonej na biodrze ręki.

Badanie piersi można wykonywać ruchem okrężnym, zaczynając od najbardziej zewnętrznych obszarów piersi, przesuwając się stopniowo dookoła gruczołu i coraz bardziej jej wewnętrznej części, kończąc w okolicy sutka. Całą procedurę należy powtórzyć dla drugiej piersi.

W podobny sposób można wykonywać badanie piersi, jeśli zdecydujemy się na ruchy promieniste. W tym celu wyobrażamy sobie linie podobne do szprych w kole roweru, którego środkiem jest brodawka sutkowa. I tak, zaczynając od tej górnej, dotykamy „szprychy” wzdłuż przebiegu delikatnym ruchem. Badanie kończymy po zbadaniu wszystkich miejsc wzdłuż wyobrażonych linii.

Kolejną metodą jest samobadanie piersi ruchem wężowym zaczynając od części wewnętrznej przesuwając rękę od góry do dołu w kierunku do zewnątrz piersi. Zakończenie następuje po zbadaniu całej tkanki gruczołu. Na końcu obmacuje się okolicę samej brodawki sutkowej, delikatnie ją ściskając obserwuje się, czy nie wycieka z niej płyn lub krew. Po badaniu jednej piersi, tę samą czynność wykonuje się po drugiej stronie, zmieniając rękę która teraz spoczywa na biodrze oraz dłoń badającą.

Badanie pachy – badanie węzłów chłonnych pod pachą

Tkanka gruczołu piersiowego jest sama w sobie niejednorodna i niewielkie zmiany mogą być przeoczone. W tym momencie bardzo ważne jest wszystko, co można ocenić w dole pachowym, w którym, oprócz ogona Spence’a (fragment gruczołu mlekowego sięgający pod pachę), znajdują się również węzły chłonne zbierające chłonkę z całej piersi.

Badanie dołu pachowego wykonuje się w tej samej pozycji, w której badana jest pierś. Można to zrobić tuż po oglądaniu lub zaraz po badaniu palpacyjnym. W tym celu należy włożyć dłoń prosto w kierunku dołu pachowego i obmacuje się go ku górze i ku dołowi, próbując wykryć wyczuwalne powiększenie węzłów chłonnych. Są to zwykle guzki okrągłe lub owalne o gładkich brzegach. Powiększenia węzłów chłonnych szukamy również w okolicy nadobojczykowej, dotykając delikatnie skóry nad górną powierzchnią obojczyka na całej jego długości.

Samobadanie piersi – co może niepokoić?

Samobadanie piersi ma na celu wykrycie zmian w obrębie gruczołu piersiowego na wczesnym etapie, kiedy wyleczenie nawet zmian nowotworowych jest najbardziej prawdopodobne. Jeśli podczas badania piersi kobieta wyczuje u siebie coś niepokojącego, zarówno w obrębie samej piersi, jak również w dole pachowym lub nadobojczykowym, powinna to skonsultować ze swoim ginekologiem lub chirurgiem.

Lekarz najprawdopodobniej wykona osobiście badanie piersi i zleci wykonanie dodatkowych badań, jeśli będzie to konieczne (takich jak np. badanie USG piersi i mammografia). Nie należy obawiać się konsultacji z lekarzem, gdyż zaobserwowane guzki w obrębie biustu mogą okazać się zmianą łagodną – torbielą lub gruczolakowłókniakiem.

Należy pamiętać, że oprócz regularnych badań przed domowym lustrem, wszystkie kobiety po 40-stym roku życia powinny raz w roku wykonywać mammografię, która jest nieinwazyjnym badaniem obrazowym, pomagającym wykryć wczesne zmiany w piersi i będącą złotym standardem w diagnostyce raka piersi.

Samobadanie piersi – wypowiedź ginekologa