Rak zrazikowy sutka

Czy jest rak zrazikowy sutka?

Rak piersi rozpoznawany jest co roku u kilkunastu tysięcy kobiet. Zjawiskiem, na które należy zwrócić uwagę jest także, co prawda znacznie niższa, lecz konieczna do odnotowania liczba przypadków złośliwych nowotworów sutka u mężczyzn – w 2012 roku postawiono 144 rozpoznania. Ponad 80% raków gruczołu sutkowego wykrywane jest u kobiet powyżej 50 roku życia, lecz zdarzają się również przypadki tego nowotworu u osób po 20–24 roku życia.

Rak zrazikowy sutka (łac. carcinoma lobulare mammae) jest złośliwym nowotworem piersi, klasyfikowanym ze względu na stopień inwazji tkanek na:

• raka zrazikowego sutka in situ (LCIS, carcinoma lobulare in situ),
• raka zrazikowego sutka inwazyjnego (naciekający, carcinoma lobulare invasivum).

Rak zrazikowy in situ jest pojęciem, które oznacza brak nacieku komórek nowotworowych na tkanki znajdujące się poniżej błony podstawnej nabłonka. Rak inwazyjny natomiast przekracza tą granicę, a komórki rakowe zajmują struktury leżące poniżej niej. Ryzyko przejścia raka przedinwazyjnego w raka naciekającego szacowane jest na ok. 30%. Co ciekawe, rak zrazikowy in situ może rozwinąć się w raka inwazyjnego innego typu – niekoniecznie naciekającego raka zrazikowego. LCIS zwiększa ryzyko powstania raka w obu piersiach, niezależnie w której stwierdzono zmianę przedinwazyjną.

Przyczyny raka zrazikowego sutka

Udowodniono, że pewne czynniki wpływają na zwiększenie ryzyka wystąpienia raka piersi. Wzrastającą liczbę zachorowań na nowotwory złośliwe sutka stwierdza się w krajach uprzemysłowionych. Ryzyko wystąpienia raka piersi stopniowo zwiększa się u kobiet, który ukończyły 30 rok życia, by po klimakterium pozostać na stałym poziomie. Istotne znaczenie przypisuje się również czynnikom rodzinnym.

Znaczny wzrost ryzyka (8–9 krotny) wystąpienia raka sutka stwierdza się u kobiet, w których najbliższej rodzinie stwierdzono przypadki tego nowotworu – zwłaszcza u kobiet przed menopauzą i gdy guz lokalizował się w obu piersiach. Nowotwory złośliwe sutka występują również częściej u kobiet, u których wcześnie wystąpiła pierwsza miesiączka (przed 12 rokiem życia) lub późno pojawiła się menopauza (po 52 roku życia), a także u kobiet, które nigdy nie rodziły lub rodziły po 35 roku życia, nie karmiły lub przebyły poronienia.

Choroby piersi zwiększają ryzyko raka w różnym stopniu – szczególnie groźne są tzw. zmiany proliferacyjne z atypią. Do pozostałych czynników ryzyka raka sutka zalicza się: nowotwory złośliwe innych narządów (np. trzonu macicy, jajnika), wysokotłuszczową dietę, nadużywanie alkoholu, czy promieniowanie jonizujące (zwłaszcza naświetlanie klatki piersiowej dużymi dawkami w okresie rozwoju piersi – przed 30 rokiem życia).

Objawy raka zrazikowego sutka

Rak sutka rozwija się najczęściej w górnym zewnętrznym kwadrancie gruczołu. Może on być wyczuwalny, jako niebolesne stwardnienie lub guz, a czasami powodować zmianę kształtu lub wielkości piersi. Guz rozwijający się w gruczole piersiowym może powodować zmiany na jego powierzchni, takie jak pomarszczenie lub zaciągnięcie skóry, owrzodzenie, obrzęk, a także zmiany brodawki sutkowej (wciągnięcie lub zmianę jej kształtu).

Dolegliwości bólowe, w tym ból piersi nie są częstym objawem raka gruczołu piersiowego. Podobnie, wydzielina z brodawki sutkowej jest manifestacją raka w ok. 5–10% przypadków. U niektórych pacjentek rak piersi manifestuje się, jako złuszczająca lub sącząca się zmiana w okolicy brodawki sutkowej (tzw. choroba Pageta). Część kobiet zgłasza się do lekarza z powiększeniem węzłów chłonnych (dołu pachowego, nadobojczykowych), jak również z objawami przerzutów odległych, np. kaszlem, dusznością, bólami kości, żółtaczką, bólami głowy, czy napadami padaczkowymi.

Diagnostyka raka zrazikowego sutka

Diagnostyka raka sutka opiera się na wywiadzie i badaniu fizykalnym pacjentki. Istotne znaczenie diagnostyczne mają także badania obrazowe. Pierwsze z nich – mammografia, stosowane jest obecnie, jako badanie przesiewowe. Kolejne – sonomammografia, czyli badanie ultrasonograficzne gruczołów piersiowych ma szczególne zastosowanie po wykryciu zmiany guzowatej w piersi i różnicowaniu między zmianą o charakterze litym oraz torbielą wypełnioną płynem.

Ostateczne rozpoznanie raka sutka może zostać postawione jedynie na podstawie oceny fragmentu guza w czasie badania histopatologicznego. Materiał do badania pobierany jest za pomocą specjalnych igieł (biopsja grubo-, cienkoigłowa lub mammotomiczna) lub metodą chirurgiczną. Przy podejrzeniu rozsiewu nowotworowego do innych narządów (np. płuc, kości, wątroby, czy mózgu) wskazane jest wykonanie odpowiednich badań obrazowych.

Leczenie raka zrazikowego sutka

Metoda leczenia raka zrazikowego sutka zależna jest od jego stopnia zaawansowania klinicznego – wielkości guza, obecności przerzutów w węzłach chłonnych oraz przerzutów odległych (tzw. klasyfikacja TNM). Raki in situ leczone są chirurgiczne poprzez usunięcie zmiany z marginesem zdrowych tkanek. Niekiedy postępowanie to uzupełniane jest radioterapią, zwłaszcza u kobiet, u których stwierdza się wysokie ryzyko nawrotu choroby. Terapia w przypadku raków inwazyjnych obejmuje leczenie operacyjne:

• operacje oszczędzające pierś – usunięcie guza z marginesem zdrowych tkanek lub usunięcie kwadrantu sutka,
• mastektomię (całkowite usunięcie tkanek sutka).

W niektórych przypadkach konieczne jest poszerzenie operacji o usunięcie węzłów chłonnych pachowych.

Leczeniem uzupełniającym w raku piersi, stosowanym w różnych schematach, jest radioterapia, chemioterapia oraz leczenie hormonalne.

Rokowania w raku zrazikowym sutka

Rokowanie w raku zrazikowym sutka uzależnione jest od szeregu czynników, takich jak wielkość guza w momencie rozpoznania, obecność przerzutów w węzłach chłonnych lub przerzutów odległych. Istotne znaczenie ma także charakter biologiczny guza oraz indywidualne cechy chorego, np. wiek, choroby towarzyszące.

Według danych statystycznych 5-letnie przeżycie w raku sutka w I stopniu zaawansowania wynosi ok. 90%, natomiast w stopniu IV ok. 30%. Wczesne wykrycie nowotworu zwiększa szanse na powodzenie leczenia, dlatego bardzo istotne jest wykonywanie samokontrolnego badania piersi, a także badań przesiewowych.