Obrzmiałe, opuchnięte i powiększone piersi

Jakie są przyczyny obrzmienia i powiększenia piersi?

Obrzmiałe i opuchnięte, często bolesne oraz tkliwe piersi, to jedna z najczęstszych przyczyn niepokoju, a także wizyt kobiet u lekarza. Najbardziej powszechną przyczyną powiększenia oraz obrzęku gruczołów piersiowych u kobiet są cykliczne zmiany występujące przed menstruacją, zwane mastodynią cykliczną – składowa zespołu napięcia przedmiesiączkowego (PMS).

Do innych przyczyn spuchnięcia i obrzęku gruczołu piersiowego u kobiet zaliczamy:

• okres ciąży i połogu,
• mastopatię, czyli liczne zgrubienia w piersiach z towarzyszącym bólem oraz obrzękiem,
• upośledzony odpływ i powiększenie węzłów chłonnych piersiowych (obrzęk limfatyczny piersi),
• zapalenie piersi,
• łagodne zmiany gruczołu piersiowego:
  • torbiele,
  • ropień piersi,
  • gruczolakowłókniaki,
  • zmiany włóknisto-torbielowate,
• nowotwory piersi,
• raka piersi.

Czytaj również: Guzek pod pachą – jakie są przyczyny zgrubienia pod pachą?

Miesiączka a ból i obrzmienie piersi

Cykl menstruacyjny to powtarzające się, pod wpływem układu nerwowego i hormonalnego, fizjologiczne zmiany zachodzące u kobiety po pokwitaniu. Piersi podlegają comiesięcznym zmianom.

W II fazie cyklu poziom progesteronu (hormonu produkowanego przez ciałko żółte w jajniku) na kilka dni przed krwawieniem zaczyna spadać a stężenie estrogenów rośnie, co jest przyczyną zatrzymania wody w gruczołach mlekowych. U części kobiet będzie to przyczyną opuchnięcia i bolesnego obrzmienia piersi. W czasie okresu piersi są tkliwe. Po miesiączce, gdy poziom hormonów maleje, zmiany, takie jak opuchlizna oraz powiększenie piersi, cofają się na skutek utraty wody.

Antykoncepcja a piersi

Jaki jest wpływ tabletek antykoncepcyjnych na gruczoł piersiowy? Doustne tabletki antykoncepcyjne stosowane przez kobiety stanowią poważną ingerencję hormonalną w organizm.

Na rynku znajdują się tabletki jednoskładnikowe (zawierające gestageny, których przedstawicielem jest progesteron) oraz tabletki dwuskładnikowe (zawierające gestageny i estrogeny).

Duże stężenie hormonów, a w szczególności estrogenów, stanowi przyczynę znacznego zatrzymywania wody w organizmie – podobnie jak ma to miejsce podczas cyklu menstruacyjnego. Nadmiar wody prowadzi do obrzmienia, opuchnięcia i powiększenia biustu.

Czytaj również: Ból pod piersiami – co może oznaczać?

Ciąża i karmienie a obrzmienie oraz powiększenie piersi

Częstą przyczyną obrzęku i powiększenia piersi jest ciąża , gdzie opuchlizna gruczołów piersiowych może pojawić się już w 5–7 tygodniu ciąży, a utrzymywać przez cały jej okres. Związane jest to z rozrostem gruczołu piersiowego w celu produkcji oraz wydzielania mleka. Odpowiedzialne są za to, produkowane przez jajnik, a także łożysko, hormony: estrogeny, progesteron, prolaktyna oraz laktogen łożyskowy.

Również okres połogu (okres występujący po ciąży trwający 6 tygodni) może być przyczyną obrzmienia gruczołów piersiowych. Dzieje się tak w wyniku nadmiaru pokarmu, który jest produkowany w znacznej ilości z powodu wysokiego stężenia prolaktyny odpowiedzialnej za jego wytwarzanie. Nadmiar ten dotyczy zwykle obu piersi, mleko wypływa bez problemu, pierś jest miękka, niezaczerwieniona. W okresie karmienia może dojść także do zastoju pokarmu.

Przyczyną zastoju mogą być długie przerwy w karmieniu, próba odstawienia dziecka od piersi, stres i zmęczenie. Gruczoł mlekowy jest wtedy bolesny, twardy, obrzmiały, opuchnięty, bardzo często zaczerwieniony, a pokarm nie wypływa z piersi. Do rzadszych przyczyn obrzmienia piersi zaliczamy: infekcję piersi, powstanie ropnia oraz zatkanie gruczołu mlekowego.

Zmiany w piersiach w raku sutka

Nowotwór złośliwy piersi to najczęściej rozpoznawany rak wśród kobiet i druga (po raku płuc) przyczyna zgonów z powodu nowotworów. Występuje najczęściej między 50–69 rokiem życia.

Do niepokoj ą cych objaw ó w raka piersi zaliczamy:

• powiększenie jednej piersi, także jej zaczerwienienie,
• wciągnięcie skóry lub brodawki sutkowej,
• krwisty wyciek z brodawki sutkowej,
• poszerzenie się żył skórnych i wystąpienie guzków pod pachami (powiększone węzły chłonne),
• objaw skórki pomarańczy – zgrubienie oraz stwardnienie skóry piersi.

Rak piersi może objawiać się również opuchnięciem i obrzmieniem gruczołu piersiowego, dlatego kobiety, u których występują powyższe symptomy, powinny zgłosić się do lekarza w celu diagnostyki przyczyny obrzęku piersi.

Badania przy opuchniętych piersiach

Diagnostyka obrzmiałych i powiększonych piersi jest bardzo ważna, gdyż ich przyczyną może być nowotwór złośliwy piersi. Jednak w 80 proc. przypadków, przyczynę stanowi cyklicznie występujące zatrzymanie wody w organizmie, dlatego dobrze zebrany wywiad lekarski i badanie fizykalne piersi (badanie palpacyjne) są w zupełności wystarczające.

W diagnostyce stosuje się również badanie ultrasonograficzne piersi (USG piersi) oraz badanie mammograficzne. W przypadku wykrycia guza stosuje się biopsję aspiracyjną cienkoigłową (BAC), dzięki której pobiera się materiał z gruczołu piersiowego do badania histopatologicznego w celu precyzyjnego określenia rodzaju guzka (czy zmiana jest łagodna, czy złośliwa).

Leczenie opuchniętych i obrzmiałych piersi

Leczenie obrzmienia i powiększenia gruczołu piersiowego zależy od rozpoznanej przyczyny. W przypadku stwierdzenia cyklicznego, występującego przed miesiączką opuchnięcia piersi terapia uzależniona jest od intensywności objawów. W przypadku niewielkich dolegliwości wystarczająca bywa odpowiednia dieta pozbawiona nadmiaru tłuszczów, bogata w warzywa i owoce oraz rezygnacja z picia kawy oraz herbaty, które zawierają metyloksantyny wpływające niekorzystnie na piersi. W przypadku nasilonych objawów konieczne może okazać się włączenie leczenia hormonalnego. Skuteczne bywają także leki pochodzenia naturalnego, np. olejek z wiesiołka.

W przypadku ciąży powiększenie piersi to sprawa fizjologiczna, dlatego profilaktyka obrzmienia jest ograniczona (większy rozmiar biustonosza, stosowanie zimnych okładów). W zapobieganiu, jak i profilaktyce obrzęków gruczołu piersiowego podczas karmienia, ważne staje się odpowiednie przystawianie dziecka do piersi. Dziecko powinno być karmione często (7–8 razy na dobę), odpowiednio długo (przynajmniej 10 min). Przed karmieniem zalecany jest delikatny masaż opuchniętej piersi, a także stosowanie zimnych okładów. Należy unikać zbyt częstego odciągania pokarmu. W przypadku wystąpienia zapalenia lub ropnia piersi konieczne jest zastosowanie antybiotykoterapii.