Obfite miesiączki a anemia

Co to jest anemia?

Anemia czyli niedokrwistość może być spowodowana małą ilością czerwonych krwinek, a także ich nieprawidłową funkcją. Nieodpowiednia ilość erytrocytów może być spowodowana także zaburzeniami ich produkcji (niedobór żelaza, kwasu foliowego, witamy B₁₂), jak również nadmiernej utraty krwi (z dróg rodnych, przewodu pokarmowego, układu moczowego). Właśnie obfite krwawienia z dróg rodnych w pewnych grupach wiekowych stanowią częstą przyczynę niedokrwistości z niedoboru żelaza.

Żelazo jest podstawowym składnikiem potrzebnym do produkcji hemoglobiny (składnik budulcowy erytrocytu, niezbędny do przenoszenia tlenu). Jego postępująca utrata powoduje stałe upośledzanie procesu produkcji czerwonych krwinek. Dochodzi do rozwoju niedokrwistości mikrocytarnej (o małej wielkości krwinek) i hipochromicznej (o niskim stężeniu hemoglobiny w pojedynczym erytrocycie). Wykrycie takich odchyleń w rutynowym badaniu morfologii krwi może wskazywać na potrzebę konsultacji ginekologicznej.

Czytaj również: Krwawienie owulacyjne – plamienie podczas owulacji

Jakie są objawy anemii?

Należy zaznaczyć, że łagodna anemia może przebiegać bezobjawowo. Dopiero zwiększony niedobór krwinek czerwonych, daje takie objawy jak:

• osłabienie,
• przewlekłe zmęczenie,
• zawroty głowy,
• trudności w koncentracji,
• duszność,
• kołatanie serca,
• szybka męczliwość przy wysiłku,
• blada skóra i śluzówki np. jamy ustnej,
• sucha, szorstka skóra,
• łamliwe paznokcie i włosy,
• częste infekcje.

Niedokrwistość można potwierdzić także na podstawie badań laboratoryjnych. Stwierdza się wówczas:

• obniżone stężenie hemoglobiny (poniżej 9g/dl),
• obniżona ilość erytrocytów,
• mała objętość pojedynczej krwinki czerwonej.

Przeczytaj też: Co oznacza wysoki poziom hemoglobiny?

Kiedy i u kogo po obfitej miesiączce może rozwinąć się anemia?

Za prawidłowe krwawienie miesięczne uznajemy takie, kiedy kobieta traci około 30–80 ml krwi. Za nadmierną, uznaje się utratę krwi w czasie menstruacji, większą niż 100 ml. uznaje Czas trwania prawidłowego krwawienia miesięcznego wynosi zazwyczaj 3–5 dni.

Obfite miesiączki są charakterystyczne dla kilku grup wiekowych.

• Bardzo obfite krwawienia u dziewcząt i młodych wynikają z niedojrzałości układu hormonalnego. Krwawienie miesięczne trwa nawet 10–15 dni. Ponadto, krwawienie jest bardzo obfite i często nieregularne. U tych pacjentek stwierdza się wysokie stężenie estrogenów (hormonów odpowiedzialnych za wzrost błony śluzowej macicy), jednak brakuje w odpowiedniej równowagi ze strony progestagenów umożliwiających przemianę śluzówki z następczym złuszczaniem. Uważa się także, że w błonie śluzowej wyściełającej jamę macicy dochodzi do zaburzeń procesu krzepnięcia, co skutkuje przedłużającym się krwawieniem.
• Obfite krwawienie może wystąpić także w okresie pełnej dojrzałości rozrodczej kobiety. Przyczyną jest szereg zaburzeń hormonalnych, jak i nieprawidłowości narządów rozrodczych.
• Obfite krwawienia przed menopauzą są najczęściej wynikiem zaburzeń osi hormonalnej układu rozrodczego, wygasania czynności jajników. Każde krwawienie w okresie okołomenopauzalnym wymaga kontroli histopatologicznej.

Niedokrwistość jako następstwo obfitych miesiączek to stan wymagający diagnostyki i leczenia. Począwszy od uzupełnienia rezerw żelaza aż po leki hamujące przyczynę nadmiernych krwawień, możliwe jest zminimalizowanie dolegliwości i powrót do normalnej aktywności życiowej.

Przeczytaj też: Brak okresu przy tabletkach – o czym może świadczyć?

Jakie są przyczyny obfitych miesiączek?

• Bardzo często za przyczyny obfitych miesiączek odpowiadają zaburzenia hormonalne. Winne są zaburzenia stosunku hormonów regulujących wzrost śluzówki jamy macicy. Brak prawidłowej stymulacji w 2 fazie cyklu miesięcznego (tzw. niewydolność ciałka żółtego) doprowadza do nadmiernego rozrostu błony śluzowej i głębokiego złuszczania z krwawieniem.
• Nadmierny rozrost błony śluzowej macicy – jest to charakterystyczny stan dla dojrzewania i okresu okołomenopauzalnego. Następuje przerastanie błony śluzowej z następczym długim złuszczaniem. W przypadku okresu okołomenopauzalnego, brak złuszczania przerośniętej śluzówki może prowadzić do nagromadzenia zaburzeń genetycznych w komórkach wyściełających jamę macicy. Powoduje to tym samym zagrożenie rozwojem zmian nowotworowych trzonu macicy. Z tego też powodu wszystkie nieprawidłowości w okresie okołomenopauzalnym – obfite miesiączki, nieregularne, przedłużające się krwawienia, stanowią wskazanie do badania histopatologicznego komórek z jamy macicy.
• Zaburzenia układu krzepnięcia – prawidłowa funkcja układu krzepnięcia niezbędna jest w zatrzymywaniu krwawienia miesięcznego w chwili złuszczania przerośniętej śluzówki macicy. W przypadku gdy kaskada krzepnięcia nie skutkuje tworzeniem skrzepu, dochodzi do obfitych, przedłużających się krwawień. Przyczyną tego stanu może być przyjmowanie leków przeciwkrzepliwych (acenokumarol, warfaryna), przeciwpłytkowych (aspiryna, klopidogrel), wrodzonych zaburzeń krzepliwości (najczęściej-choroba von Willebranda ale także hemofilia A i B).
• Stan zapalny wewnątrz jamy macicy - ostra bądź przewlekła infekcja bakteryjna z objawami bólowymi, podwyższoną temperaturą i intensywnymi krwawieniami;
• Także obecność wkładki wewnątrzmacicznej, stosowanej jako antykoncepcji, może powodować obfite krwawienia miesięczne. Podstawowy mechanizm działania wkładki polega na wywoływaniu miejscowego stanu zapalnego endometrium, z następczym silnym złuszczaniem błony śluzowej.
• Nieprawidłowa lokalizacja endometrium w macicy tzw. adenomioza (postać endometriozy). Endometrium fizjologicznie wyścieła jamę macicy. Jednak w przypadku jednej z postaci endometriozy, komórki błony śluzowej lokalizują się w ścianie macicy. W skutek tego dochodzi do silniejszych krwawień miesięcznych.
• Obecność zrostów w jamie macicy – skutkuje to zwiększeniem powierzchni nieprawidłowego endometrium w jamie macicy, a tym samym zwiększenie obfitości krwawień.

Czytaj również: Torbiel krwotoczna – co to jest? Przyczyny, objawy i leczenie torbieli krwotocznej jajnika

Leczenie anemii w obfitych miesiączkach

Sposób leczenia anemii przy obfitych miesiączkach uzależniony jest od przyczyny. Podstawą jest wyrównanie poziomu parametrów morfologii. W przypadku niewielkiego obniżenia poziomu hemoglobiny, można rozpocząć leczenie od zbilansowanej diety z dużą zawartością żelaza (czerwone mięso, wątróbka). Wzbogaca się posiłki o warzywa bogate w witaminę C (wspomaga wchłanianie żelaza), np. paprykę, pietruszkę, ogórek kiszony, kapustę kiszona. Należy unikać produktów wiążących żelazo w przewodzie pokarmowym (mleko, otręby, kasze, mocna herbata, kawa). Przy braku poprawy lub też przy dużym spadku poziomu hemoglobiny, zaleca się doustne przyjmowanie preparatów żelaza. Jest to leczenie długotrwale. Trwa do 2–3 miesięcy od momentu ustabilizowania parametrów morfologii.

Z kolei krwawienia u dziewcząt i młodych kobiet mogą same ulec normalizacji po pewnym czasie. Jednak w przypadku ich dużego nasilenia, anemizacji organizmu wprowadza się leczenie farmakologiczne. Zazwyczaj stosuje się progestageny w celu wcześniejszej stymulacji fazy złuszczania, przeciwdziała się do przerostowi endometrium. Czasami zaleca się także leki mające unormować proces krzepnięcia w obrębie śluzówki jamy macicy np. kwas traneksamowy. Jednak gdy krwawienie nie reaguje na wymienione metody i trwa powyżej 10 dni (rozwija się stan zapalny) można zastosować preparaty estrogenowo-progesteronowe, które sztucznie kontrolują proces rozrostu endometrium.

W decyzji o sposobie postępowania w przypadku: stosowania leków przeciwkrzepliwych, przeciwpłytkowych, choroby von Willebranda, należy uwzględnić nasilenie krwawień, stopień niedokrwistości. Wprowadza się następnie ewentualne modyfikacje leczenia. W przypadkach nieprawidłowości w obrębie macicy np. mięśniaków macicy – działanie uzależnia się od chęci posiadania dzieci przez pacjentkę w przyszłości. Rozważa się leczenie operacyjne i hormonalne w celu zatrzymania krwawień.

W stanach zapalnych narządu rodnego stosuje się antybiotyki.