Nadżerka rzekoma i nadżerka prawdziwa

Nadżerka – objawy

Objawy nadżerki są nieswoiste. Klinicznie obserwuje się na powierzchni zewnętrznej części pochwowej szyjki macicy, w okolicy ujścia zewnętrznego, zaczerwieniony obszar nabłonka. W zależności od stanu położniczego, wieku, rodzaju nadżerki, nasilenia objawów lekarz zdecyduje o stosownym postępowaniu diagnostyczno-leczniczym.

W przebiegu nadżerki mogą występować upławy, obecność zwiększonej wydzieliny z dróg rodnych. W razie większych nadżerek może dojść do plamienia z powierzchni nadżerki, np. w trakcie badania czy kontaktu seksualnego.

Rzadkie są dolegliwości o typie swędzenia, pieczenia w obrębie genitaliów. Pojawiają się w przebiegu stanu zapalnego dróg rodnych, który może się rozwinąć w następstwie dużej nadżerki szyjki macicy. Zmiana taka bowiem potrafi zmienić warunki pH panującego w pochwie, usposabiając do rozwoju stanów zapalnych.

Nadżerka rzekoma

W warunkach prawidłowej anatomii istnieje jasno określona granica między dwoma typami nabłonka szyjki macicy. Pomiędzy nimi znajduje się tzw. strefa transformacji, która jest miejscem potencjalnego występowania i tworzenia się zmian o charakterze nowotworowym. Szyjka macicy od strony pochwy, nazywana tarczą części pochwowej szyjki macicy, pokryta jest nabłonkiem wielowarstwowym płaskim nierogowaciejącym. Natomiast kanał szyjki macicy wysłany jest od środka nabłonkiem cylindrycznym, gruczołowym.

Wypełzanie nabłonka gruczołowego poza kanał szyjki macicy i zastępowanie stref normalnie zajętych przez nabłonek wielowarstwowy płaski nazywa się ektopią, czyli nadżerką rzekomą szyjki macicy. Nadżerka rzekoma szyjki macicy nie jest związana z rakiem. Jedynie dodatkowe zakażenie wirusem HPV o typie onkogennym mogłoby wywołać stan przedrakowy.

Sama ektopia jest raczej skutkiem zmian hormonalnych. Występuje u kobiet:

• przyjmujących antykoncepcję,
• po poronieniach,
• po porodach,
• dojrzałych,
• aktywnych seksualnie.

W większości przypadków nadżerki ulegają samoistnemu wyleczeniu, czasem pacjentki nawet nie wiedzą o ich istnieniu.

Nadżerka rzekoma – leczenie

Leczenie nadżerki rzekomej (ektopii) stosuje się wtedy, gdy nadżerka utrzymuje się dłuższy czas, powiększa się, jest zbyt duża lub zaczyna dawać objawy. Zasadą, od której nie ma wyjątków, jest kontrola cytologiczna (cytodiagnostyka) szyjki macicy przed usunięciem zmiany. Konieczne jest wykluczenie raka szyjki czy zmian przedrakowych w obrębie nadżerki. W tym celu stosuje się również kolposkopię, zabieg polegający na ocenie nabłonka szyjki pod dużym powiększeniem.

W celu oceny szyjki podczas kolposkopii stosuje się próbę z kwasem octowym, płynem Lugola (test Schillera) obserwując zmienianie się morfologii barwionego, denaturowanego nabłonka. W razie występowania podejrzanych obszarów na części pochwowej szyjki macicy, można pobrać fragmenty tkanki do oceny histopatologicznej. Przed wykonaniem zabiegu usunięcia nadżerki, konieczne jest również wykonanie badania czystości pochwy, aby wykluczyć toczące się w drogach rodnych stany zapalne.

Metody stosowane do usuwania nadżerki rzekomej opierają się na:

• krioterapii,
• laseroterapii,
• elektroterapii.

Nadżerka prawdziwa

Oddzielenie się nabłonka płaskiego, jego ubytek powoduje odsłonięcie podścieliska szyjki macicy. Stan, w którym brakuje górnej warstwy nabłonka w obrębie części pochwowej szyjki macicy nazywa się erozją, czyli nadżerką prawdziwą. Procesy zapalne, urazy są typowymi przyczynami występowania nadżerki prawdziwej. Taki stan wymaga jedynie obserwacji i zagojenia się ubytku. Jednakże do wystąpienia nadżerki prawdziwej może dojść również w następstwie oddzielenia się nabłonka nowotworowego.

Obecność erozji szyjki macicy może być tym samym świadectwem toczącego się procesu rozrostowego. W obrębie zmiany może zostać stwierdzona obecność komórek patologicznych, będących dowodem na rozwój przedklinicznego lub klinicznego raka szyjki macicy. Stwierdzenie nadżerki jest zatem wskazaniem do kontroli cytodiagnostycznej/kolposkowej szyjki macicy.