Menopauza a suchość pochwy – po menopauzie – jak sobie radzić?

Suchość w pochwie w okresie menopauzy

Okres menopauzy charakteryzuje się szeregiem przeobrażeń, które zachodzą w organizmie kobiety. Za zdecydowaną większość z nich odpowiadają zmiany hormonalne będące naturalną konsekwencją starzenia się i powolnego zaniku funkcji gruczołów dokrewnych.

Jednym z przykładów takich gruczołów są jajniki. W wyniku zaprzestania produkcji przez nie hormonów – estrogenów i progesteronu – dochodzi do wielu zmian, do których można zaliczyć m.in. brak wytwarzania śluzu w pochwie. W efekcie prowadzi to do uczucia suchości w pochwie i odczuwania dyskomfortu, a nawet bólu podczas stosunku.

Zjawisko suchości pochwy to naturalny wyniki procesu przekwitania. Dotyczy ono prawie wszystkich kobiet w okresie menopauzy i wiąże się z problemami natury fizycznej, jak i psychicznej.

Istnieją skuteczne i nieszkodliwe metody ułatwiające współżycie kobietom, których dotyczy ten problem, lecz stosowanie lubrykantów jest tylko formą leczenia objawowego. Przed ulokowaniem przyczyny tego zjawiska w fizjologii wieku okołomenopauzalnego należy wykluczyć inne przyczyny suchości w pochwie.

To też może Cię zainteresować: Estradiol – normy u kobiet i mężczyzn

Estrogeny a produkcja śluzu w pochwie

Estrogeny to żeńskie hormony płciowe produkowane przez jajniki i, w niewielkich ilościach, również przez jądra. Zalicza się do nich – estron, estriol, estradiol. Ich funkcja polega na stymulacji kształtowania się, a następnie rozwoju żeńskich narządów rozrodczych, gruczołów sutkowych, drugorzędowych cech płciowych, a także elementów kobiecej psychiki oraz popędu seksualnego (libido).

Począwszy od okresu dojrzewania, w momencie wystąpienia pierwszej miesiączki estrogeny przejmują kontrolę nad cyklem owulacyjnym.

W czasie cyklu stężenie hormonów oczywiście zmienia się. Największy wyrzut estrogenów pojawia się tuż przed owulacją i w trakcie jej trwania. Ma to na celu przygotowanie błony śluzowej macicy na przyjęcie zapłodnionego jaja i ułatwienie mu zagnieżdżenia się.

Pod wpływem estrogenów gruczoły śluzowe szyjki macicy produkują i wydzielają śluz, dzięki któremu możliwe jest nawilżenie suchej pochwy.

Stężenie estrogenów wzrasta również podczas stosunku. Wtedy także stymulują one komórki śluzowe do produkcji śluzu. Niedobór estrogenów (hipoestrogenizm) przyczynia się więc pośrednio do uczucia suchości w pochwie i braku odczuwania satysfakcji podczas stosunku.

Czytaj również: Torbiel jądra – przyczyny, objawy, leczenie. Czy torbiel jądra jest groźna?

Niedobór estrogenów w okresie menopauzy

Przekwitanie jest okresem niezwykle trudnym dla kobiet. Mają one wrażenie, że tracą esencję swojej kobiecości. Naturalnym procesem jest tutaj zanikanie funkcji jajników, a co za tym idzie, spadek produkcji hormonów płciowych. Konsekwencją tego jest szereg zmian, począwszy od wahań nastroju, przez wzrost wagi ciała i otyłość brzuszną (wisceralną), na utracie płodności kończąc. Przed menopauzą estrogeny pełniły też funkcję ochronną.

Nie dziwi więc fakt, że pomimo fizjologicznych przyczyn tych zjawisk, ich natura jest trudna do zaakceptowania. Wspomniany niedobór estrogenów odpowiada również za spadek produkcji śluzu przez gruczoły śluzowe szyjki macicy. Dzieje się to na skutek wielu różnych czynników, jednakże zdecydowanie najczęściej przyczyną jest wkroczenie w okres menopauzy.

Spadek stężenia estrogenów doprowadza również do atrofii pochwy (inaczej atroficzne lub zanikowe zapalenie pochwy). Tu wśród objawów należy wymienić m.in.: dyskomfort, suchość, uczucie pieczenia, swędzenia pochwy, a nawet ból podczas współżycia (niekiedy dochodzi nawet do plamienia czy krwawienia po stosunku). Łatwiej też o infekcje intymne oraz uszkodzenia nabłonka pochwy.

Leczenie suchości pochwy w okresie menopauzy

Przede wszystkim dojrzały wiek wcale nie obliguje do założenia, że przykre zjawisko, jakim jest brak nawilżenia pochwy, wyraźnie odczuwany podczas stosunku, to wynik procesów fizjologicznych. W taką patogenezę należy wątpić, zwłaszcza jeśli kobieta nie doznała do tej pory żadnych towarzyszących przekwitaniu zmian, zarówno tych na tle psychicznym, jak i fizycznym.

Pomimo nasuwającego się na myśl wniosku, że po skończonym 50. roku życia najbardziej prawdopodobną przyczyną braku wydzielania śluzu jest początek klimakterium, czasami zdarza się inaczej. Niektóre kobiety wchodzą w ten okres po 55. roku życia i zlekceważenie objawów w postaci suchości pochwy po menopauzie może mieć dla nich poważne konsekwencje, gdy będzie to pierwszy symptom choroby narządu rodnego.

Jeśli natomiast pojawiły się już pierwsze zwiastuny przekwitania, to z dużym prawdopodobieństwem można stwierdzić, że za brakiem produkcji śluzu stoją okołomenopauzalne zmiany hormonalne. W tym przypadku niestety hormonalna terapia zastępcza, mająca bardzo szerokie zastosowania wobec innych dolegliwości tego okresu, okazuje się nieprzydatna.

Nawet jeśli wprowadzimy suplementację hormonalną, nie spowoduje ona wznowienia działania gruczołów śluzowych i nie przywróci odpowiedniego nawilżenia pochwy, gdyż ich funkcja zanika bezpowrotnie.

Suchość pochwy – menopauza – jakie są sposoby?

Najbardziej skuteczną metodą w przypadku uczucia dyskomfortu, pieczenia i podrażnienia jest użycie specjalnego żelu nawilżajacego do pochwy przed stosunkiem. Zastępuje on śluz, a w rezultacie minimalizuje przykre doznania oraz poprawia jakość życia seksualnego.

Na rynku dostępnych jest wiele preparatów, w składzie których znajdziemy substancje nawilżające, więc każda kobieta może dobrać indywidualnie jak najlepszy dla siebie. Większość lubrykantów dla kobiet czy kremów nawilżających pochwę powstaje na bazie wody. Stosowanie tych preparatów jest całkowicie bezpieczne, nie powoduje podrażnień ani nie zwiększa ryzyka infekcji.

Dobrym rozwiązaniem w przypadku opisywanego problemu będzie również stosowanie nawilżających globulek dopochwowych zawierających kwas hialuronowy czy mlekowy. Ich działanie oparte jest na regeneracji nabłonka pochwy, a także utrzymywaniu właściwego środowiska (pH) dróg rodnych. Zapewnią one również komfort podczas współżycia kobietom, które walczą z problemem dyspareunii.