Kłucie jajnika – przyczyny bólu i kłucia w jajniku

Dlaczego jajnik boli? Skąd ból prawego jajnika?

W wielu przypadkach przyczyną kłucia jajnika są procesy fizjologiczne, do których zaliczamy: bolesną owulację, ale także PMS, czyli zespół napięcia przedmiesiączkowego, oraz stres.

• Bóle jajnika związane z owulacją – to najczęstsza przyczyna dolegliwości bólowych w okolicy podbrzusza. Uczucie dyskomfortu przypada na połowę cyklu menstruacyjnego, kiedy pęka pęcherzyk Graafa i dochodzi do uwolnienia komórki jajowej wychwytywanej przez zakończenia jajowodów zwane strzępkami. Zazwyczaj pojawia się ból prawego jajnika. Ból owulacyjny pojawia się po prawej stronie, a tylko sporadycznie po przeciwnej. Cechą charakterystyczną jest krótki czas występowania dolegliwości, rzędu 2–3 dni. Aby złagodzić objawy, zaleca się: ciepłe kąpiele, spożywanie dużej ilości płynów, a w ostateczności – sięgnięcie po tabletki przeciwbólowe dostępne bez recepty.
• Inna możliwa przyczyna bólu i kłucia w okolicy jajnika to zespół napięcia przedmiesiączkowego – kłucie jajnika nie jest patognomoniczne dla tej jednostki chorobowej, aczkolwiek warto podkreślić, że przebieg zespołu stanowi tu kwestię indywidualną. Oznacz to bardzo bogatą symptomatologię – od wahań nastroju czy zmęczenia – do opisywanego kłucia w lokalizacji odpowiadającej jajnikom.
• Stres towarzyszy wielu kobietom w sytuacjach związanych ze zbliżeniami. Bliska perspektywa stosunku płciowego może budzić niepokój, zwłaszcza wśród młodych i niedoświadczonych kobiet. To z kolei implikuje pojawienie się dolegliwości bólowych podbrzusza oraz okolicy jajnikowej. W tym przypadku jedynym rozwiązaniem może okazać się pomoc seksuologa. Czasami wystarczy zmiana pozycji seksualnej, ponieważ niektóre są związane ze zwiększonym uciskiem na narządy miednicy mniejszej.

Gdzie boli jajnik – rysunek

Kiedy ból jajników oznacza chorobę?

Po wyeliminowaniu fizjologicznej przyczyny bólu jajnika nie należy bagatelizować problemu, zwłaszcza gdy uczucie kłucia nie ma wyraźnej lokalizacji, a towarzyszy mu promieniowanie do okolicznych tkanek. Sygnałem alarmowym powinny być ponadto objawy współtowarzyszące, do których należą: nudności, każda niefizjologiczna wydzielina, szczególnie o charakterystycznej woni czy konsystencji. Istotne są także dolegliwości pojawiające się po stosunku płciowym. Schorzenia, w których może pojawić się kłucie jajnika, zostały opisane poniżej.

• Endometrioza – czyli występowanie tkanki tożsamej do tej, która buduje macicę w innych obszarach jamy brzusznej. Innymi słowy to migracja błony śluzowej poza jamę macicy. Ból jajników chociaż nie jest charakterystyczny pojawia się tu stosunkowo często. Sygnałem do rozpoczęcia diagnostyki w kierunku endometriozy są bolesne współżycia oraz problemy z zajściem w ciążę.
• Torbiele jajnika – kłucie jest związane z powolnym wzrostem zmiany i zajmowaniem coraz większej przestrzeni w jamie brzusznej. Czasami dochodzi do samoistnego pęknięcia torbieli i ewakuacji jej treści. Problem torbieli jajnika nie powinien być bagatelizowany ze względu na ryzyko powikłań pod postacią skrętu jajnika.
• Nadżerka szyjki macicy – kłucie jajnika jest tu elementem triady objawów charakterystycznych dla schorzenia. Oprócz tego pojawia się plamienie kontaktowe po stosunku płciowym oraz acykliczne krwawienia pomiędzy miesiączkami.

Czytaj również: Ból pod piersiami – co może oznaczać?

Bóle podbrzusza a choroby jajnika

W większości przypadków kłucie jajnika nie wiąże się ze stanem zagrożenia życia, ale niektóre sytuacje kliniczne mogą prowadzić do groźnych powikłań.

• Jednym z takich stanów jest torbiel endometrialna – proste torbiele jajników są bardzo częstą przypadłością kobiet i nie stanowią większego problemu klinicznego. Gorszą sytuację stanowi natomiast występowanie typowych torbieli endometrialnych. Cała zmiana wyścielona jest od wewnątrz tkanką tożsamą z błoną śluzową macicy, co oznacza, że cykliczne złuszczanie nabłonka podczas kolejnych cykli menstruacyjnych ma również miejsce w torbieli. Nagromadzenie krwi zwiększa ciśnienie i powoduje pęknięcie torbieli z następowym krwawieniem do jamy otrzewnej, co stanowi zagrożenie dla życia pacjentki. Leczeniem z wyboru jest tu chirurgiczna ewakuacja chorobowo zmienionych tkanek i kontrola hemostazy poprzez tamowanie krwawienia.
• Przyczyną ostrego bólu brzucha może być krwawiące ciałko żółte. Jest to anatomiczna struktura powstająca po uwolnieniu komórki jajowej, która odgrywa znaczącą rolę w produkcji progesteronu, hormonu, który podtrzymuje rozwój ewentualnej ciąży, zanim rolę tę przejmie łożysko. Ciałko żółte zawiera nie tylko dużą liczbę intensywnie dzielących się komórek, ale także bogate unaczynienie. Zdarza się, że podczas współżycia mikrokrwawienia z bogato unaczynionego ciałka powodują pęknięcie torebki jajnika. Niestety konsekwencją jest krwawienie do jamy otrzewnej. W badaniu przedmiotowym na uwagę zwracają objawy otrzewnowe. Brzuch jest twardy, deskowaty, pojawia się obrona mięśniowa.

Przeczytaj: Strzelające stawy – czy wymagają leczenia?

Kłucie jajnika w ciąży

Ciąża pozamaciczna także bywa przyczyną ostrego bólu jajnika. Podłożem dolegliwości jest nieprawidłowa implantacja komórki jajowej. Aby stwierdzić ciążę pozamaciczną, konieczna będzie wizyta u ginekologa.

Należy oznaczyć β-hCG w surowicy krwi oraz wykonać badanie USG. Postępowanie terapeutyczne bywa różne i zależy od zaawansowania ciąży (leczenie farmakologiczne lub chirurgiczne).

Czytaj również: Pęknięcie macicy – przyczyny, objawy, postępowanie

Ostre zapalenie jajników i ból jajników

Zapalenie jajników ma przyczynę infekcyjną – zakażenie bakteriami bytującymi w organizmie człowieka, czyli tzw. endogennymi, albo innymi patogenami przenoszonymi drogą płciową. W różnicowaniu schorzenia należy wziąć pod uwagę ostre zapalenie wyrostka robaczkowego czy ciążę ektopową.

Objawami znamiennymi dla choroby są: silny ból podbrzusza obejmujący lokalizację jajników, wysoka temperatura (przekraczająca 38 stopni Celsjusza) oraz wysokie tętno. Zapalenie otrzewnej wikłające zapalenie przydatków charakteryzuje się deskowatym brzuchem i zwiększoną obroną mięśniową. Objawy bardzo często pojawiają się po zabiegu wyłyżeczkowania macicy czy założeniu wkładki antykoncepcyjnej. Leczeniem z wyboru jest tu antybiotykoterapia.

Od czego jeszcze mogą boleć jajniki?

Należy pamiętać, że każde uczucie dyskomfortu w podbrzuszu pojawiające się po miesiączce może być pierwszym objawem ciąży. O ile na wczesnym etapie jest to stan fizjologiczny, o tyle utrzymywanie się bólu w kolejnych tygodniach świadczy o odklejaniu łożyska, co wymaga szybkiej konsultacji lekarza.

Kłucie jajników może być ponadto związane ze stanem zapalnym w obrębie dróg moczowych. W takim przypadku pojawiają się dodatkowe objawy dyzuryczne: ból podczas mikcji, świąd czy pieczenie okolicy cewki moczowej, oddawanie moczu partiami.

Zawsze należy pamiętać o rzadkiej przyczynie kłucia jajnika – nowotworze. Rak długo nie daje dolegliwości, dopiero gwałtowny wzrost manifestuje się uczuciem dyskomfortu. Pojawiają się także inne symptomy: nudności, wzdęcia, wymioty – mylnie interpretowane jako zatrucie pokarmowe.