Jakie mogą być powikłania po operacji ginekologicznej?

Infekcja to najczęstsze powikłanie pooperacyjne

Infekcje po operacjach ginekologicznych, podobnie jak w przypadku innych interwencji chirurgicznych to bardzo częsty problem wśród pacjentek. Rodzaj powikłań zależy od wielu czynników – rodzaju i rozległości zabiegi, ogólnego stanu zdrowia, chorób współtowarzyszących. Mniejsze ryzyko powikłań jest po tzw operacjach oszczędzających, czyli wykonanych np. laparoskopowo. Każde otwarcie jamy ciała niesie za sobą ryzyko zakażeń, utrudnionego gojenia ran i powstania zrostów.

Pierwszym niepokojącym objawem jest gorączka, która pojawia się do 24 godzin od zabiegu. Należy pamiętać, ze w większości przypadków jest związana z niedodmą, a nie zakażeniem bakteryjnym, dlatego warto odroczyć decyzję o włączeniu antybiotykoterapii. Infekcje, które podlegają obligatoryjnej interwencji farmakologicznej to: zakażenia układu moczowego, rany skóry czy wewnątrz jamy brzusznej, a także wszystkie infekcje jelitowe, zwłaszcza wywołane przez Clostridium difficile.

Działania te mają na celu zminimalizowanie ryzyka rozwoju uogólnionej bakteriemii, czy nawet sepsy, która jest stanem bezpośredniego zagrożenia życia. W szczególności niebezpieczne są patogeny chorobotwórcze oporne na standardowo stosowane antybiotyki. Droga podania leku jest uzależniona od stanu klinicznego pacjentki, najczęściej jest to droga dożylna, aby doprowadzić do jak najszybszego działania leku.

Zobacz też: Po co się robi wymaz z odbytu?

Złe gojenie rany po operacji ginekologicznej

W sytuacji, gdy dochodzi do zaburzenia procesu gojenia rany zaleca się zastosowanie opatrunku typu VAC, czyli opatrunku próżniowego, w obrębie którego utrzymywane jest stałe ujemne ciśnienie, co znacznie przyspiesza gojenie się ran.

W praktyce chirurgii ginekologicznej rany krocza, które są stosunkowo silnie ukrwione pozostawia się bez zewnętrznego opatrunku w celu szybszego wygojenia rany poprzez ziarninowanie. W ostateczności wskazana jest rewizja rany pooperacyjnej w warunkach bloku operacyjnego. Lekarz dokonuje wówczas usunięcia tkanek objętych martwicą zlokalizowanych wzdłuż linii cięcia.

Zobacz również: Jakie mogą być przyczyny opuchniętych (powiększonych) warg sromowych?

Rozejście rany pooperacyjnej

Rozejście rany pooperacyjnej określamy terminem dehiscencji. Powikłanie to występuje przede wszystkim u znacznie otyłych pacjentek. Postępowanie polega na dokładnym oczyszczeniu rany i pobraniu wymazów z tej okolicy, aby wdrożyć odpowiednią celowaną antybiotykoterapię. Często rozejście rany jest maskowane poprzez utrzymane szwy zewnętrzne, które posłużyły do zeszycia skóry i tkanki podskórnej.

Dowodem na rozejście rany w głębszych warstwach jest pojawienie się w linii cięcia obfitego surowiczego wysięku. Taka sytuacja wymaga natychmiastowego zaopatrzenia rany w warunkach bloku operacyjnego, w celu ponownego zeszycia pola operowanego. Podczas tej procedury należy rozpocząć antybiotykoterapię, która powinna być kontynuowana przez kolejne doby. Do rozejścia rany po operacji ginekologicznej predysponują:

• znaczna otyłość
• przewlekły kaszel
• zaparcia
• zły stan odżywienia
• przewlekła terapia sterydami

Czytaj również: Skręt jajnika – przyczyny, objawy, rozpoznanie, leczenie

Przetoki

Przetoka to połączenie dwóch lub więcej struktur anatomicznych powstałe w następstwie procesów patologicznych, najczęściej jako powikłanie zabiegów operacyjnych. W przypadku operacji ginekologicznych najczęstszym typem przetoki jest przetoka pęcherzowo-pochwowa, a zatem połączenie pochwy i pęcherza moczowego (mocz wydostaje się przez pochwę). Aby potwierdzić obecność takiej zmiany należy podać przez cewnik błękit metylenowy, a następnie obserwuje się wybarwienie uprzednio założonego tamponu do pochwy.

W zastępstwie tej metody można wykonać badanie jakim jest cystoskopia. W zdecydowanej większości wystarcza postępowanie zachowawcze, polegające na długotrwałym utrzymaniu cewnika w pęcherzu moczowym. Korekta chirurgiczna wykonywana jest niezwykle rzadko.

Czytaj również: Pęknięcie macicy – przyczyny, objawy, postępowanie

Niedrożność jelit i zaparcia

Niedrożność jelit to powikłanie rozległych zabiegów operacyjnych. Pooperacyjne zaburzenia motoryki przewodu pokarmowego wynikają przede wszystkim z niewłaściwego opróżnienia żołądka przed zabiegiem. Leczenie niedrożności opera się na restrykcji w przyjmowaniu posiłków, odpowiedniego nawodnienia i zbilansowania poziomu elektrolitów.

Zaparcia zazwyczaj pojawiają się dopiero kilka tygodni po wykonanym zabiegu operacyjnym i najczęściej wynikają z nowo powstałych zrostów w obrębie jamy brzusznej. Przy nieskuteczności postawy wyczekującej, wskazana jest interwencja chirurgiczna mająca na celu przecięcie zrostu tkankowego.

Czytaj również: Luźne stolce – jakie są przyczyny częstych, luźnych stolców?

Zrosty po operacjach ginekologicznych

Zrosty, czyli nieprawidłowe połączenia tkanek i narządów, które w stanie fizjologicznym nie pozostają połączone. Są one przyczyną różnego rodzaju dolegliwości i dysfunkcji narządów wewnętrznych. Często są przyczyna przewlekłego bólu podbrzusza. Następstwem powstałych zrostów jest:

• niedrożność jelit, która wymaga reoperacji polegającej na uwolnieniu zrostów w celu przywrócenia drożności przewodu pokarmowego;
• wzdęcia i ból brzucha, które wynikają z odcinkowego zwężenia światła przewodu pokarmowego;
• niepłodność, to następstwo zrostów zlokalizowanych w obrębie samego narządu rodnego.

Dolegliwości związane z obecnością zrostów pooperacyjnych pojawiają się w różnym czasie czasami dopiero po kilkunastu latach od zabiegu operacyjnego, czego pierwszą manifestacja kliniczna jest pojawiająca się niedrożność jelita, która w 8 proc. przypadków może zakończyć się zgonem pacjentki.

Wśród standardowo wykonywanych procedur ginekologicznych największe ryzyko powstania zrostów ma miejsce w przypadku operacji w obrębie jajników, jajowodów a w szczególności po opróżnieniu torbieli jajników czy ciąży ektopowej. Ponadto duże prawdopodobieństwo wystąpienia zrostów występuje podczas zabiegów operacyjnych mających na celu usunięcie ognisk endometriozy czy usuwania mięśniaków macicy zwłaszcza tych, które są zlokalizowane na tylnej ścianie.

Biorąc pod uwagę możliwości chirurgiczne, zaleca się, aby w miarę możliwości operacje przeprowadzać z dostępu laparoskopowego. Laparoskopia wiąże się ze zdecydowanie mniejszą traumatyzacją tkanek, rzadziej pojawiają się powikłania infekcyjne. Powierzchnia rany pooperacyjnej jest nieporównywalnie mniejsza. To wszystko sprawia, że obserwuje się zdecydowanie mniej zrostów niż w klasycznych technikach.