Grzybica warg sromowych i sromu – objawy, przyczyny, leczenie

Jakie są przyczyny grzybicy sromu i warg sromowych

W większości zakażenia grzybicze warg sromowych i sromu wywołane są przez grzyby z rodzaju Candida, z czego za 90 proc. infekcji odpowiada Candida albicans. Pozostałe infekcje są spowodowane przez: C. krusei, C. glabrata, C. tropicalis, C. parapsilisis, C. kefyr.

Grzybica zewnętrznych narządów płciowych bardzo rzadko jest wywołana przez inne grzyby. Dzieje się tak zwykle u osób ze znacznym upośledzeniem odporności w przebiegu ciężkich chorób, np. AIDS.

Zakażenie grzybicze sromu (kandydoza sromu) niemal zawsze występuje razem z grzybicą pochwy.

Przeczytaj: Krostki na wargach sromowych – co to za choroba?

Jakie są objawy grzybicy warg sromowych?

Do najczęstszych objawów kandydozy warg sromowych zalicza się:

1. Świąd sromu, jego bolesność i pieczenie – są podstawowymi objawami choroby.
2. Zaczerwienienie i obrzęk warg sromowych większych i mniejszych, a także przedsionka pochwy.
3. Pleśniawki luźno przylegające do sromu.
4. Białe, grudkowate upławy – gdy współistnieje grzybica pochwy.
5. Bolesne i częste oddawanie moczu (objawy dyzuryczne).
6. Dyspareunię – bolesność podczas stosunków płciowych.

Żaden z wyżej wymienionych objawów chorób warg sromowych nie jest charakterystyczny dla infekcji grzybiczej sromu, dlatego przed postawieniem ostatecznego rozpoznania należy przeprowadzić badania dodatkowe.

U kogo dochodzi do rozwoju grzybicy sromu?

Kandydoza sromu dotyczy najczęściej kobiet między 20 a 40 rokiem życia i szacuje się, że co druga kobieta przeszła choć raz w życiu infekcję grzybiczą narządów płciowych. Bezobjawowe zakażenie grzybami z rodzaju Candida dotyczy około 10–20 proc. kobiet i nie wymaga ono leczenia.

Grzybica warg sromowych jest zwykle infekcją endogenną, co oznacza, że wywołują ją drobnoustroje bytujące wewnątrz organizmu. Drożdżakowe zapalenie sromu może rozwinąć się w przypadku zaistnienia warunków korzystnych dla rozwój grzybów. Do czynników ryzyka grzybiczej infekcji zewnętrznych narządów płciowych zalicza się:

• Ciążę, która jest jednym z najbardziej powszechnych czynników predysponujących do rozwoju kandydozy sromu. Wysoki poziom hormonów oraz zwiększenie stężenia glikogenu w pochwie prowadzą do stworzenia sprzyjających warunków dla rozwoju i wzrostu Candida. Ponadto kwaśny odczyn wydzieliny z pochwy występujący u kobiet ciężarnych hamuje wzrost innych mikroorganizmów, które w normalnych warunkach przeciwdziałają rozwojowi drożdżaków.
• Antybiotykoterapię, zwłaszcza lekami o szerokim spektrum działania. Antybiotyki prowadzą do uszkodzenia endogennej flory fizjologicznej, a co za tym idzie eradykacji Lactobacillus spp., co w konsekwencji prowadzi do wzrostu grzybów i pojawienia się objawów grzybicy warg sromowych.
• Stosowanie antykoncepcji hormonalnej. Badania wykazały, że pacjentki zażywające doustne tabletki antykoncepcyjne zawierające estrogeny częściej skarżą się na dolegliwości związane z grzybiczą infekcją sromu. Uważa się, że mechanizm sprzyjający zakażeniu grzybiczemu sromu jest podobny do tego, który ma miejsce w ciąży. Doustna antykoncepcja nowszej generacji o niższej dawce estrogenu zmniejsza predyspozycje pacjentki do kandydozy.
• Cukrzycę – nadmiar glukozy w organizmie stanowi pożywkę dla wzrostu i rozwoju grzybów.
• Osłabienie odporności miejscowej jak również ogólnoustrojowej. W przypadku występowania zakażeń wirusowych i bakteryjnych, u osób starszych, pacjentów chorujących na nowotwory, leczonych przewlekle lekami immunosupresyjnymi lub poddawanych chemioterapii, funkcjonowanie układu immunologicznego ulega osłabieniu. W takich sytuacjach dochodzi do szybkiego wzrostu grzybów i ujawnienia się grzybicy sromu. Szczególnym przykładem są chorzy na AIDS, u których grzybica może być skutkiem inwazji grzybów nietypowych.
• Aktywność seksualną. Nabycie patogenu drogą kontaktów płciowych odpowiedzialnego za rozwój grzybicy warg sromowych jest powszechne. Ponadto mikrourazy sprzyjają rozwojowi kandydozy.
• Niewłaściwe nawyki higieniczne, do których zalicza się między innymi nieprawidłową pielęgnację okolic intymnych, a także nieodpowiednio dobraną bieliznę – szczególnie zbyt obcisłą i ze sztucznego materiału.
• Nieprawidłową dietę, w której dominują między innymi węglowodany.

Jak rozpoznać kandydozę sromu?

Po zebraniu wywiadu, na który składa się opis dolegliwości odczuwanych przez pacjentkę i zbadaniu chorej, należy przeprowadzić badania dodatkowe w celu postawienia właściwej diagnozy. Ocenia się między innymi pH wydzieliny pochwowej. Wartość pH poniżej 4,5 świadczy o grzybicy sromu i pochwy lub o stanie prawidłowym. Natomiast jego wyższa wartość – powyżej 5, sugeruje zakażenie rzęsistkiem pochwowym lub waginozę bakteryjną.

Kolejnym badaniem, które warto przeprowadzić jest mikroskopowa ocena preparatów wydzieliny z pochwy, w których stwierdzenie strzępków lub sporów grzybów upoważnia do rozpoznania infekcji grzybiczej narządów płciowych.

W diagnostyce różnicowej należy brać pod uwagę: bakteryjną waginozę, zakażenie rzęsistkiem pochwowym, liszaj twardzinowy i zanikowy, wyprysk, łuszczycę, podrażnienie mechaniczne, zakażenie dróg moczowych.

Leczenie grzybicy warg sromowych i sromu

Spośród wielu leków, które stosować można w grzybiczym zapaleniu sromu i pochwy, najczęściej zastosowanie znajdują:

• nystatyna,
• natamycyna,
• itrakonazol,
• klotrimazol,
• ketokonazol,
• flukonazol,
• fentikonazol,
• mikonazol.

Leczenie kandydozy sromu zazwyczaj rozpoczyna się od stosowania kremów i maści, zawierających leki przeciwgrzybicze. Trzeba pamiętać, że objawy mogą ulec nasileniu w ciągu pierwszych kilku dni leczenia miejscowego. W przypadku współistniejącej grzybicy pochwy stosuje się globulki dopochwowe.

U około 90 proc. pacjentek miejscowe leczenie grzybicy warg sromowych przynosi pożądany skutek. Natomiast jeśli objawy infekcji grzybiczej sromu nadal się utrzymują, należy włączyć leki ogólnoustrojowe. Zwykle stosuje się 150 mg flukonazolu, a w cięższych przypadkach dwie dawki 150mg flukonazolu w odstępie trzech dni.

W przypadku grzybicy pochwy w ciąży powinno stosować się klotrimazol lub mykonazol miejscowo przynajmniej przez siedem dni.