Grzybicze zapalenie pochwy i sromu

Objawy grzybicy pochwy i sromu

Prawidłowo, mała ilość grzybów gatunku Candida albicans, żyje w świetle przewodu pokarmowego i pochwy u większości kobiet. Nie powoduje to żadnych dolegliwości, jest fizjologią. Jednak w przypadku masywnego rozrostu kolonii Candida pojawiają się przykre objawy. Grzyby te rozwijają się w obszarach o dużej wilgotności i wyższej temperaturze, szczególnie często w pochwie, jamie ustnej, fałdach skórnych.

Najczęstsze objawy grzybiczego zapalenia pochwy wynikające z rozwoju stanu zapalnego pochwy i sromu to:

• świąd, kłucie sromu i wejścia do pochwy,
• kłaczkowate, białe upławy, które przylegają do sromu i ścian pochwy, łatwo je oddzielić od podłoża,
• pieczenie i podrażnienie okolic intymnych,
• zaczerwienienie i obrzęk okolicy pochwy,
• obrzęk warg sromowych,
• ból, zwłaszcza podczas oddawania moczu, także możliwy podczas współżycia.

Stany ułatwiające rozwój grzybicy pochwy i sromu

Powstawaniu grzybicy pochwy sprzyja szereg czynników.

• Antybiotykoterapia zwiększa ryzyko zapalenia. Dotyczy to zwłaszcza leków o szerokim spektrum działania, czyli działających na liczne mikroorganizmy, także na fizjologiczną florę organizmu.
• Antykoncepcja hormonalna – zarówno ta stosowana w postaci tabletek, jak i plastrów, czy pierścieni dopochwowych może sprzyjać grzybicy pochwy. Znaczenie ma tu wielkość dawki estrogenów. Także hormonalna terapia zastępcza może sprzyjać kandydozie pochwy i sromu.
• Cukrzyca – jest to stan zwiększający ryzyko grzybiczych zapaleń, szczególnie często pochwy i sromu, zwłaszcza w przypadku braku prawidłowej kontroli glikemii.
• Stany osłabiające odporność organizmu sprzyjają chorobie, np. przyjmowanie pewnych leków jak sterydy, leki immunosupresyjne, chemioterapia, HIV, choroby hematologiczne.
• W ciąży dochodzi do fizjologicznego wzrostu wydalania glukozy z moczem, co przyczynia się do rozwoju kolonii grzybów w okolicy moczowo-płciowej. Także podwyższony poziom estrogenów w ciąży wpływa na korzyść rozwoju kolonii grzybów.
• Antykoncepcja z użyciem kapturków dopochwowych, wkładek wewnątrzmacicznych czy stosowanie gąbek dopochwowych mogą zwiększać ryzyko infekcji grzybiczej pochwy.
• Aktywność seksualna, sprzyja chorobie, chociaż grzybica pochwy i sromu może dotykać również pacjentek, które nigdy nie współżyły, zazwyczaj częściej spotyka się ją u osób aktywnych seksualnie.
• Ponadto stosowanie irygacji pochwy (wyjaławianie naturalnej flory pochwy) czy noszenie syntetycznej bielizny (korzystne warunki do namnażania się grzybów) mogą promować rozwój kolonii drożdżaków okolicy sromu.

Leczenie grzybiczego zapalenia pochwy i sromu

Leczenie grzybicy pochwy i sromu obejmuje metody miejscowe i ogólne. Najczęściej stosuje się preparaty miejscowe w postaci kremu lub tabletek dopochwowych, zawierające substancje grzybobójcze takie jak nystatyna (stosowana do 14 dni), klotrimazol (zalecany przez 6 dni). Mikonazol i ekonazol są nieco częściej stosowane w grupie kobiet ciężarnych. Ponadto dodatkowo można stosować globulki dopochwowe także zawierające leki grzybobójcze.

Rzadko, zwykle w przypadkach nasilonych grzybic pochwy bądź kolejnego nawrotu dolegliwości można zastosować dosuną terapię przeciwgrzybiczną. Zwykle zaleca się wtedy przyjmowanie takich leków jak flukonazol.

Ważne jest stosowanie się do wskazań lekarza, zwłaszcza co do długości trwania leczenia i przyjęcia pełnej ilości dawek.

W trakcie leczenia wyżej wymienionymi preparatami zaleca się rezygnację z aktywności seksualnej. Leki stosowane miejscowo mogą wpływać uszkadzająco na strukturę prezerwatyw i kapturków naszyjkowych, zmniejszając ich skuteczność.

Nawracające grzybicze zapalenia pochwy i sromu

Uważa się, że około 7-8% pacjentek cierpi na nawracającą grzybicę pochwy i sromu. Wg danych amerykańskich za nawrotową kandydozę uważa się ponad 4 epizody w ciągu roku.

Ważne jest potwierdzenie, że nawracający świąd, podrażnienia w okolicy sromu i pochwy, jest właśnie powtarzającą się infekcją grzybiczą. Istnieje kilka stanów, które dają podobne objawy do wyżej wymienionych- np. inne stany zapalne pochwy (bakteryjne, pierwotniakowe, atroficzne) reakcja alergiczna, szczególnie często na środki piorące stosowane do prania bielizny, również podrażnienia mechaniczne mogą wywoływać takie objawy.

Infekcje innymi gatunkami grzybów Candida mogą skutkować długotrwałymi objawami bądź nawrotem dolegliwości. Takie mikroorganizmy jak Candida glabrata czy Candida krusei, mogą być oporne na standardowe metody leczenia grzybic pochwy. Stąd wniosek, że przypadki nawrotowe, szczególnie bez czynników ryzyka ułatwiających rozwój kandydozy, stanowią silne wskazanie do pobrania wymazu z pochwy i badania mikroskopowego i mikrobiologicznego.

Leczenie nawracających grzybic pochwy obejmuje wydłużenie czasu stosowania preparatów przeciwgrzybicznych lub zmianę drogi ich przyjmowania. W przypadku stosowania leków miejscowo, korzystna może być zmiana preparatu na taki przyjmowany doustnie.

Zapobieganie nawrotom zapalenia pochwy

Istnieje szereg czynników, które mogą wpływać na zmniejszenie częstości występowania kandydozy pochwy i sromu. W przypadku cukrzycy jest to regularna kontrola poziomu glikemii, w długotrwałej antybiotykoterapii rutynowo zaleca się przyjmowanie preparatów doustnych zawierających bakterie Lactobacillus, które mają odbudowywać naturalną florę. W trakcie intensywnego leczenia hematologicznego czy po transplantacjach monitoruje się stan ogólny chorego i szybko włącza się leki przeciwgrzybiczne w przypadku najmniejszych objawów grzybicy pochwy. U niektórych chorych leczonych immunosupresyjnie stosuje się leki przeciwgrzybiczne profilaktycznie.

Rekomenduje się również unikanie niektórych metod antykoncepcji barierowej (antykoncepcji mechanicznej, takiej jak prezerwatywa czy prezerwatywa dla kobiet), sprzyjających rozwojowi drożdżaków. W przypadku stosowania antykoncepcji hormonalnej, należy niekiedy poszukać preparatów o mniejsze zawartości hormonów, w celu wyeliminowania czynnika promującego wzrost grzybów i rozwój objawów grzybicy pochwy i sromu.

Czy konieczne jest leczenie partnera?

Mimo faktu, że kandydoza pochwy i sromu nie jest chorobą przenoszoną drogą płciową, to może się zdarzyć, że zostanie przeniesiona podczas kontaktu seksualnego. Jednak rutynowo nie zaleca się równoległego leczenia partnera pacjentki. W przypadku zakażenia partnera zazwyczaj ma on podobne objawy jak pacjentka.

Grzybica pochwy i sromu jest często spotykanym problem pośród kobiet. Często obecnie spotykane samoleczenie może spowodować wiele niepożądanych odczynów i wydłużyć znacznie okres trwania dolegliwości. Kontrola objawów u lekarza stanowi jedyne prawidłowe postępowanie, które pozwala prawidłowo zakwalifikować objawy i włączyć adekwatne leczenie.