Endometrioza a antykoncepcja

Czym jest endometrioza?

Endometrioza nazywana jest „chorobą tysiąca hipotez”. To określenia dobrze opisuje złożoność jej zagadnienia, a także trudności w jej diagnozowaniu i leczeniu. Polega na występowaniu błony śluzowej macicy (tzw. endometrium) poza miejsce jej normalnego występowania, jakim jest jama macicy. Endometrium można znaleźć również w innych narządach płciowych, w jamie otrzewnej, a nawet w bardzo odległych miejscach organizmu (płuca, mózg, kości).

Odległe „przerzuty” to jednak bardzo rzadkie przypadki opisywane w literaturze fachowej. Przyczyna endometriozy nie jest znana. Współcześnie naukowcy spierają się, co do jej etiopatogenezy. W związku z brakiem konkretnej przyczyny, nie istnieje też leczenie przyczynowe, które skutecznie usuwałoby problem. Jedynym dostępnym sposobem walki z endometriozą jest leczenie objawowe, które dzieli się na farmakologiczne oraz chirurgiczne. Terapia uzależniona jest od kilku czynników, m.in. chęci kobiety do posiadania potomstwa, nasilenia dolegliwości i ich rodzaju. Bierze się pod uwagę także wiek chorej, stopień zaawansowania endometriozy, choroby towarzyszące.

Jedną z metod farmakologicznego leczenia jest terapia hormonalna, która w dużej mierze opiera się na dwuskładnikowej tabletce antykoncepcyjnej. Co ma wspólnego taka forma antykoncepcji z walką z endometriozą? Odpowiedź na to pytanie znajduje się w dalszej części artykułu.

Przeczytaj też: Brak okresu przy tabletkach – o czym może świadczyć?

Objawy endometriozy

Objawy endometriozy nie są charakterystyczne, aczkolwiek można wymienić kilka, które najczęściej towarzyszą endometriozie. Należą do nich:

• ograniczenie płodności, niepłodność,
• silne bóle miednicy mniejszej,
• bardzo bolesne miesiączki, tzw. dysmenorrhea. Pojęcie to określa krwawienia na tyle bolesne, że ograniczają one normalną aktywność kobiety, a ból nie reaguje na normalne dawki leków przeciwbólowych,
• bolesne stosunki płciowe (dyspareunia), które pojawiają się głownie wtedy, gdy ogniska endometriozy zlokalizowane są w pochwie lub na szyjce macicy,
• ból towarzyszący mikcji i defekacji – w przypadku naciekania cewki moczowej, pęcherza lub jelit,
• bardzo obfite krwawienia miesiączkowe, związane przede wszystkim z rodzajem endometriozy umiejscowionej w mięśniu macicy (tzw. adenomioza).

Dominującymi dolegliwościami jest zespół bólowy miednicy mniejszej, a w okresie prokreacyjnym – niemożność zajścia w ciążę. Wybór leczenia w dużej mierze zależy też od objawów i oczekiwań kobiety.

Objawy mogą jedynie sugerować endometriozę, jednak złotym standardem jej rozpoznawania pozostaje laparoskopia ginekologiczna z pobraniem wycinków do badań histologicznych. Co więcej stopień zaawansowania zmian i ilość ognisk endometriozy nie koreluje z nasileniem dolegliwości bólowych czy trudnościami z zajściem w ciążę. Z tego wynika, że konsekwencje endometriozy nie zależą wyłącznie od zrostów, torbieli endometrialnych i innych patologii, które wywołuje obecność ognisk endometriozy. Przyczyny dolegliwości są dużo bardziej złożone i coraz więcej mówi się o podłożu autoimmunologicznym schorzenia.

Ból przy endometriozie

Jednym z najczęstszych przejawów endometriozy, zgłaszanym przez pacjentki, jest zespół bólowy miednicy mniejszej. Dolegliwości tego typu pojawiają się najczęściej w określonym momencie i charakteryzują się regularnością. Wynika to z faktu, że ektopowe endometrium zachowuje się pod wpływem hormonów podobnie jak błona śluzowa jamy macicy – łuszczy się i ulega atrofii (obumarciu), co przyczynia się do rozwinięcia miejscowego stanu zapalnego.

Ból przy endometriozie występuje w okresie krwawienia miesięcznego i jest zlokalizowany zazwyczaj w podbrzuszu. W przypadku endometriozy głęboko naciekającej może pojawiać się dokuczliwy dyskomfort podczas współżycia (tzw. dyspareunia). W zależności od innych lokalizacji, dolegliwości mogą dotyczyć również układu moczowego lub odbytnicy.

Endometrioza a bolesne miesiączki

Cykl miesiączkowy w endometriozie może być regularny bądź nie. Krwawieniu miesięcznemu często towarzyszą dodatkowe objawy. Zaliczają się do nich: osłabienie, ból okolicy podbrzusza, zaburzenia pracy przewodu pokarmowego i bóle głowy. Symptomy te, często traktowane pobłażliwie, mogą jednak być sygnałami alarmującymi rozwijającego się schorzenia – endometriozy.

Cykl menstruacyjny polega na cyklicznym (prawidłowo od 21 do 35 dni) wydzielaniu hormonów przez przysadkę mózgową. Powoduje to rozwój pęcherzyków jajnikowych zawierających komórki jajowe i przygotowanie macicy poprzez rozrost tkanki wyściełającej jej jamę. Gdy nie dojdzie do zapłodnienia w odpowiednim momencie trwania cyklu, następuje obniżenie stężenia hormonów i dochodzi do złuszczenia błony śluzowej macicy (łac. endometrium) objawiającego się jako krwawienie miesięczne. Jest to pierwszy dzień nowego cyklu menstruacyjnego.

Niestety dość często zdarza się, że narastająca śluzówka nie zostaje wydalona fizjologicznie drogami rodnymi, lecz dochodzi do jej umiejscowienia się wewnątrz organizmu kobiety. Konsekwencją takiego stanu rzeczy mogą być późniejsze krwawienia wewnętrzne, stany zapalne, dolegliwości bólowe, zakażenia, co może prowadzić do niepłodności. Stan chorobowy, w którym dochodzi do gromadzenia się błony śluzowej poza jamą macicy (ektopowa lokalizacja), to właśnie endometrioza.

Krwawienie kontaktowe

Charakterystyczne dla tej jednostki chorobowej mogą być krwawienia kontaktowe (gdy endometrioza występuje na szyjce macicy) albo nadmierne krwawienia miesiączkowe (to raczej w adenomiozie).

Torbiele czekoladowe

Endometrioza zajmująca jajniki powoduje powstawanie torbieli czekoladowych, które potrafią urosnąć do dużych rozmiarów. Taki efekt wpływa negatywnie na płodność pacjentek.

Zrosty zapalne

Ponadto, endometrioza jest przyczyną powstawania zrostów zapalnych w miednicy, które pogarszają drożność jajowodów, w wyniku czego komórka jajowa nie jest w stanie przedostać się do jamy macicy.

Zaburzenia immunologiczne

Osobnym problemem u tego typu chorych są zaburzenia immunologiczne, powodujące często poronienia samoistne.

Rozpoznanie endometriozy – diagnostyka endometriozy

Postawienie ostatecznej diagnozy nie jest w przypadku endometriozy proste. Wszystko zależy od objawów, z którymi zgłasza się pacjentka. W badaniu ginekologicznym oraz w USG mogą być wyczuwalne i widoczne ogniska endometriozy. Postacie o ciężkim i średnim przebiegu często przebiegają wraz z podwyższonym stężeniem markera CA-125, stosowanego w rutynowej diagnostyce raka jajnika lub przyczyn niepłodności.

Istnieją takie przypadki choroby, w których nie można znaleźć żadnych odchyleń podczas badania, a objawy endometriozy są bardzo nasilone.

Co daje szansę wykrycia ognisk endometriozy? Pomocne w diagnostyce endometriozy mogą okazać się badania dodatkowe, takie jak:

• ultrasonografia,
• rezonans magnetyczny,
• tomografia komputerowa.

Ostateczne postawienie pewnej diagnozy możliwe jest jednak dopiero po przeprowadzeniu zabiegu laparoskopii diagnostycznej (ewentualnie typowej operacji) i uwidocznieniu ognisk endometriozy wraz z następczą oceną pobranych zmian przez histopatologa. Laparoskopię przeprowadza się w znieczuleniu ogólnym. Polega na wprowadzeniu laparoskopu (światłowodu) do wnętrza jamy brzusznej, w celu jej dokładnego obejrzenia i znalezienia ognisk chorobowych lub ewentualnych innych przyczyn dolegliwości, z jakimi zgłasza się pacjentka. Dodatkowe pobranie tkanek i badanie histopatologiczne weryfikuje ostatecznie rozpoznanie.

Endometrioza a płodność

Endometrioza osłabia płodność kobiety wielotorowo. Wśród kobiet borykających się z problemami związanymi z płodnością endometriozę rozpoznaje się nawet u połowy z nich. W procesie patologicznym biorą udział mechanizmy hormonalne i immunologiczne, a znaczącą rolę odgrywa powstawanie zrostów w obrębie otoczenia wewnętrznych narządów płciowych, co może doprowadzić nawet do niedrożności jajowodów.

Wśród zjawisk hormonalnych zachodzących w nieprawidłowo zlokalizowanym endometrium, główną rolę odgrywa zdecydowanie zwiększona produkcja estrogenów. Reakcje immunologiczne, które zachodzą na skutek obecności komórek śluzówki macicy w nieodpowiednim dla nich miejscu, mają duże znaczenie dla niepowodzeń położniczych dotyczących szczególnie ciąż na wczesnym etapie zaawansowania. Między innymi zaangażowanie układu immunologicznego powoduje, że endometriozę można opisać jako proces zapalny zależny od estrogenów. Biorąc pod uwagę wszystkie te czynniki można stwierdzić, że endometrioza znacząco upośledza płodność kobiety.

Rozpoznanie endometriozy nie przekreśla jednak szans na macierzyństwo. Kobieta, szczególnie z zaawansowanym stopniem tego schorzenia, jest niepłodna – a to oznacza tyle, że jej szanse na dziecko są zmniejszone. O niepłodności mówimy wtedy, gdy pomimo regularnego współżycia bez stosowania metod antykoncepcyjnych w ciągu roku kobieta nie zachodzi w ciążę. Endometrioza nie wywołuje bezpłodności, którą definiuje się jako trwałą niezdolność do poczęcia dziecka.

Przyczyny niepłodności u pacjentek z endometriozą

Ogniska endometriozy, które lokalizują się w obrębie jajowodów, jajników, w jamie otrzewnej, istotnie zaburzają funkcjonowanie narządów płciowych. Powstające zrosty mogą powodować niedrożność jajowodów lub wsteczny transport komórki jajowej. Stąd zwiększony odsetek ciąż ektopowych wśród pań cierpiących na to schorzenie. O ciąży ektopowej mówimy wtedy, gdy zarodek zagnieździ się nie w jamie macicy, ale w innym miejscu, najczęściej w jajowodzie. Taka ciąża ma właściwie zerowe szanse na szczęśliwe zakończenie, a nawet zagraża życiu kobiety.

Torbiele endometrialne jajnika z kolei zmniejszają jego rezerwę jajnikową, czyli ilość komórek jajowych, które w przyszłości mogą zostać zapłodnione. Endometrioza zaburza funkcje hormonalne jajnika, stąd np. nieregularne miesiączki i jajeczkowanie.

Istnieje wiele klasyfikacji endometriozy. Jedną z nich, która ocenia wpływ endometriozy na funkcje rozrodcze i płodność, jest klasyfikacja Amerykańskiego Towarzystwa Płodności. Jest to skala VI- stopniowa, gdzie stopień I oznacza zmiany minimalne, a VI – bardzo zaawansowane. Wyjaśnienie niepłodności u kobiet z zaawansowaną postacią jest logiczne i może tłumaczyć to chociażby mechaniczną przeszkodą dla komórki jajowej.

Do tej pory zagadkowe były trudności z zajściem w ciążę u pacjentek z niewielkimi ogniskami ektopowej błony śluzowej macicy. Okazuje się, że błędnie zlokalizowane komórki endometrium mogą wywoływać reakcje autoimmunologiczne i powstawanie przeciwciał. Może prowadzić to do niemożności implantacji zarodka lub przyczyniać się do nawykowych poronień. Naukowcy więc coraz częściej zaliczają endometriozę do chorób o podłożu autoimmunologicznym.

Na podstawie najnowszych badań zaobserwowano, że receptywność endometrium macicy jest gorsza u kobiet z endometriozą. Oznacza to, że „przyswajalność” zarodka jest gorsza. Dlatego kobiety te mają znacznie niższy odsetek ciąż po inseminacji – limitowane jest to niewłaściwą implantacją.

Leczenie endometriozy

Jeżeli kobieta nie chce zajść w ciążę, najlepszym sposobem leczenia endometriozy jest terapia farmakologiczna. Obejmuje ona terapię hormonalną oraz doraźne zwalczanie bólu (bolesne miesiączki w przebiegu endometriozy). Najskuteczniejszymi lekami przeciwbólowymi w tego typu schorzeniach są ibuprofen i diklofenak.

Leki hormonalne mają na celu zahamowanie czynności hormonalnej jajników. Produkowane przez jajniki hormony – steroidy, zwłaszcza estrogeny, są źródłem dolegliwości bólowych oraz nasilają ilość ognisk endometriozy. Mówimy więc o estrogenozależnym charakterze tego schorzenia. Z tej prostej zależności można wywnioskować, że największą grupą pacjentek są kobiety w wieku rozrodczym, które już miesiączkują, a poziom hormonów płciowych w ich organizmie jest wysoki. Jak to bywa w medycynie, tak i tutaj można znaleźć odstępstwa od tej reguły – zdarzają się bardzo młode dziewczęta lub panie po menopauzie, u których stawia się takie rozpoznanie.

Ogniska endometriozy stanowi taka sama błona śluzowa, jaka obecna jest w jamie macicy. Podlega ona też tym samym przemianom w trakcie cyklu miesięcznego. Estrogeny powodują jej rozrost, co jest pożądane w obrębie macicy, jednak niekorzystne w endometrium zlokalizowanym ektopowo. Terapia hormonalna powoduje supresję jajników, a tym samym doprowadza do zaniku (atrofii) endometrium – zarówno prawidłowego jak i tego położonego poza jamą macicy.

Do najczęściej stosowanych leków hormonalnych zaliczamy analogi gonadoliberyn (aGnRH), które podawane są w sposób ciągły, danazol, progestageny (głównie octan medroprogesteronu) czy też kształtki wewnątrzmaciczne z lewonorgestrelem (tzw. spirale).

Leki hormonalne imitują w organizmie kobiety stany, w których endometrioza właściwie nie występuje. Są nimi menopauza i ciąża. W stan pseudociąży wprowadzają pacjentkę progestageny i dwuskładnikowe tabletki antykoncepcyjne, natomiast w stan pseudomenopauzy – danazol, analogi GnRH. Wszystkie te metody mają dość podobne efekty uboczne i skuteczność, a powinny być przyjmowane zgodnie z zaleceniami ginekologa i pod jego stałą kontrolą. Nie bez znaczenia jest też tolerancja leków przez organizm pacjentki.

Leczenie operacyjne endometriozy

Zachowawcze leczenie chirurgiczne endometriozy, które zwykle wykorzystuje się w drugiej kolejności (zależy od stopnia zaawansowania choroby), polega na:

• usunięciu torbieli endometrialnych,
• usunięciu dużych ognisk ektopowego endometrium,
• uwolnieniu narządów płciowych ze zrostów.

Kobiety planujące posiadanie dzieci w przyszłości poddawane są operacjom oszczędzającym narządy rodne. Dokonuje się usuwania ognisk endometriozy z zajętych przez nią struktur poprzez stosowanie koagulacji, wyłuszczania torbieli.

Gdy ginekolog będzie leczył pacjentkę starszą, w wieku okołomenopauzalnym, może zaproponować usunięcie narządu rodnego i tym samym radykalne wyeliminować problem.

Obecnie metodą z wyboru, w przypadku operacji z powodu endometriozy, wydaje się być zabieg laparoskopii, a takie postępowanie, szczególnie w I i II stopniu zaawansowania według Amerykańskiego Towarzystwa Płodności, dwukrotnie zwiększa szanse na prawidłową ciążę. Jest on metodą stosunkowo bezpieczna, po której pacjentka może szybko wrócić do normalnego funkcjonowania.

Laparotomia ma podobne rezultaty, jednak czas pobytu w szpitalu, okres rekonwalescencji a także czas gojenia się ran pooperacyjnych jest dłuższy. Specjaliści uważają, że najlepszym sposobem usuwania ognisk endometrium jest ich wycinanie. Takie postępowanie uważane jest za dające lepsze efekty niż koagulacja czy ablacja laserowa. Może to wynikać z faktu, że sama ingerencja w obrębie miednicy mniejszej w postaci wypalania zmian przyczynia się do powstawania nowych zrostów.

Leczenie farmakologiczne endometriozy

W objawowym leczeniu endometriozy najczęściej stosowana jest grupa niesteroidowych leków przeciwzapalnych, na przykład ibuprofen i diklofenak. Ich zadaniem jest złagodzenie lub wyeliminowanie bólu towarzyszącemu endometriozie.

Leczenie farmakologiczne endometriozy powinno być stosowane wtedy, gdy występuje ból. Nadużywanie i aplikowanie ich profilaktyczne może spowodować zmniejszenie wrażliwości i uzależnienie (w przypadku opioidów), a także uwidocznienie się działań niepożądanych w szybszym tempie. Nadmiernie stosowanie w dużych ilościach niesteroidowych leków przeciwzapalnych powoduje uszkodzenie błony śluzowej żołądka i zwiększoną podatność jego ściany na rozwój choroby wrzodowej. Dlatego należy ograniczyć do minimum przyjmowanie tych substancji.

Hormonalne leczenie endometriozy

Leczenie hormonalne, w dużym przybliżeniu, polega na wyciszeniu ognisk endometriozy. Znajdująca się w nich błona śluzowa odpowiada na krążące w organizmie hormony kobiece. Gdy stosowane przez lekarza leki wywołają zmniejszenie ich stężeń, wtedy ektopowe ogniska endometrium ulegają eliminacji.

W powszechnym użyciu znajduje się obecnie wiele leków, których sposób działania różni się między sobą, lecz efekt ich działania jest dość podobny – rezultatem jest zmniejszenie stężenia estrogenów. Jednakże wiele z nich posiada szereg nieprzyjemnych działań niepożądanych takich jak:

• podwyższenie ryzyka osteoporozy wskutek utraty masy kostnej,
• spadek libido,
• trądzik,
• drażliwość,
• złe samopoczucie i wiele innych.

Hormonalne leczenie endometriozy może być zalecane tylko przez lekarzy ginekologów. Dobranie odpowiedniej terapii zależy indywidualnie od pacjentki. Najczęściej stosowane substancje w farmakoterapii to:

• analogi gonadoliberyn (aGnRH) obniżające stężenie estradiolu (działanie możliwe dzięki ciągłemu ich podawaniu. Niebezpieczeństwem terapii jest skłonność do osteoporozy, stąd zalecana jest suplementacja wapnia i ćwiczenia fizyczne);
• progestageny – hamują działanie estrogenów przez zatrzymanie jajeczkowania, miesiączki i zmian zachodzących w macicy w czasie cyklu menstruacyjnego. Efektem ubocznym są krwawienia z dróg rodnych i powstawanie obrzęków;
• dwuskładnikowa tabletka antykoncepcyjna – oprócz zaniku miesiączku i przemian jej towarzyszących powoduje zmniejszanie ognisk chorobowych endometriozy;
• danazol – wpływa hamująco na owulację, ale także posiada właściwości androgenne;
• inhibitory aromatazy – znacznie bardziej niż powyższe substancje obniża stężenia estrogenów, ponieważ dodatkowo hamuje ich tworzenie się z tkanki tłuszczowej.

Nie ma jednoznacznych badań potwierdzających korzystny wpływ leczenia hormonalnego po zabiegu operacyjnym. Ale w ciężkiej postaci choroby zalecana jest farmakoterapia pooperacyjna, oparta na analogach gonadoliberyn lub stosowanie wkładek wewnątrzmacicznych.

Endometrioza a tabletki antykoncepcyjne

Najczęściej jednak terapię rozpoczyna się od przyjmowania dwuskładnikowej tabletki antykoncepcyjnej. Wyjątkiem są bardzo młode dziewczęta oraz kobiety w wieku okołomenopauzalnym. Zaleca się stosowanie jej w sposób ciągły, bez robienia przerw, przez okres 10-12 miesięcy. Jeżeli po trzech miesiącach ciągłego przyjmowania tabletki antykoncepcyjnej ból nie mija, należy zmienić schemat leczenia i wykorzystać inne leki hormonalne.

Antykoncepcja przy endometriozie ma na celu zarówno zmniejszyć ból miesiączkowy, jak i niemiesiączkowy, a także zredukować objętość torbieli endometrialnych. Około 10% kobiet może skarżyć się na nieregularne krwawienia w trakcie leczenia za pomocą tabletki antykoncepcyjnej, jednak z reguły jest ona dobrze tolerowana. Niestety skłonność do endometriozy i powstawania torbieli czy zrostów pozostaje, dlatego w kilka miesięcy po odstawieniu tabletek choroba często powraca.

Podsumowując, nie ma jednego schematu leczenia endometriozy, ponieważ nieznana jest jej przyczyna. Wszystkie stosowane metody leczenia, zarówno farmakologiczne, jak i chirurgiczne, stanowią jedynie leczenie objawowe. Sposób leczenia endometriozy zależy od oczekiwań kobiety. Jeżeli przede wszystkim chce pozbyć się dolegliwości bólowych, terapią pierwszego rzutu jest dwuskładnikowa tabletka antykoncepcyjna w połączeniu z niesteroidowymi lekami przeciwbólowymi (ibuprofen, diklofenak). Taki sposób terapii jest dobrze tolerowany przez większość pacjentek i cechuje się najmniejszym ryzykiem i efektami ubocznymi ze wszystkich aktualnie dostępnych leków hormonalnych.

Techniki wspomaganego rozrodu w endometriozie

Wszystkie formy leczenia endometriozy stanowią tylko leczenie objawowe, które nie eliminuje przyczyn endometriozy. Dlatego bardzo szybko po zakończeniu leczenia choroba powraca. Wiele kobiet, które z powodu endometriozy pozostają niepłodne, poddają się technikom wspomaganego rozrodu.

Należy do nich m.in.:

• IUI (inseminacja),
• IVF (zapłodnienie in vitro),
• ICSI (docytoplazmatyczne wstrzykiwanie plemników).

W przypadku nieskuteczności terapii chirurgicznej, leczeniem endometriozy drugiego rzutu, które można zaproponować pacjentce, jest inseminacja. Polega ona na wprowadzeniu po dróg rodnych kobiety nasienia męskiego, najczęściej po uprzedniej kontrolowanej stymulacji jajeczkowania. Wyróżnia się kilka typów inseminacji, m.in.: inseminację dopochwową, doszyjkową i domaciczną. Każda kolejna zmniejsza drogę, jaką musi przebyć plemnik do komórki jajowej.

Pacjentki z endometriozą nie są jednak idealnymi kandydatkami do tej procedury. Wynika to z faktu, iż w przypadku niedrożnych jajowodów komórka jajowa i tak nie ma szans na połączenie się z plemnikiem i na ostateczne zagnieżdżenie się w jamie macicy. Zabieg ten może być wykonywany tylko po uprzednim upewnieniu się, że przynajmniej jeden z jajowodów jest drożny. Najprostszą metoda jest wykonanie badania obrazowego jakim jest histerosalpingografia. Najlepszymi pacjentkami dla inseminacji są kobiety z niepłodnością idiopatyczną (o nieokreślonej przyczynie) oraz te, których partner ma zmniejszoną wartość nasienia lub zaburzenia ejakulacji (niepłodność męska).

Zapłodnienie ustrojowe a endometrioza

Rekomendacje dotyczące leczenia niepłodności sugerują, że kobietom do 35. roku życia po 6 nieudanych cyklach inseminacji zaleca się program zapłodnienia pozaustrojowego, a po 35. roku życia – już po 3 cyklach.

Kolejną procedurą, którą proponuje się parze starającej się o dziecko, jest zapłodnienie pozaustrojowe. W przypadku endometriozy I i II stopnia kwalifikowane są te pary, które mają udokumentowane staranie się o dziecko minimum przez 3 lata. Od tej reguły odchodzi się, gdy pacjentka ma więcej niż 35 lat. Kobieta z endometriozą III i IV stopnia z niefunkcjonującymi jajowodami od razu kierowana jest do procedury zapłodnienia pozaustrojowego.

Przed IVF (zapłodnienie in vitro) pacjentkę również poddaje się stymulacji jajeczkowania, komórkę jajową pobiera się w krótkim znieczuleniu dożylnym za pomocą igły aspiracyjnej przez pochwę, pod kontrolą ultrasonografu. Jednocześnie mężczyzna oddaje nasienie. W sytuacji słabych wyników nasienia wykonuje się biopsję jądra lub najądrza w celu ich pobrania.

Do zapłodnienia dochodzi w przygotowanym naczyniu, normalne plemniki nie mają zwykle trudności w pokonaniu osłonek komórki jajowej. Gdy parametry nasienia jednoznacznie wskazują na ciężkie zaburzenia, przeprowadza się wariant zapłodnienia in vitro – ICSI. ICSI to docytoplazmatyczne wstrzyknięcie plemnika do komórki jajowej. W następnej kolejności zarodki przenosi się do jamy macicy. Transfer ten ma miejsce w 2.,3. lub 5. dniu po zapłodnieniu. Wszystkim kobietom zaleca się suplementację progesteronu, zarówno naturalnego jak i dydrogesteronu, aż do wykonania testu ciążowego. Test najlepiej wykonywać 10 dni po transferze zarodka.

Sprawdź również: Endometrioza a PCOS

Rokowanie w endometriozie

Endometrioza jest chorobą ciężką do wyleczenia, mającą zdolność do częstego nawracania i zaostrzeń. Stanowi dokuczliwy problem, zarówno dla kobiet, jak i prowadzących je lekarzy. Jej powikłania mogą komplikować plany rozrodcze pacjentek i być powodem poważniejszych problemów zdrowotnych. Warto dodać, że endometrioza predysponuje do wystąpienia raka jajnika.

Wypowiedź ginekologa na temat endometriozy