Co na gorączkę u dziecka – jaki lek szybko ją zbije i obniży?

Gorączka u dziecka – jest za wysoka?

Wysoka gorączka u dziecka pojawia się najczęściej w wyniku zakażeń górnych dróg oddechowych. Wysoka temperatura jest wówczas charakterystyczna dla infekcji bakteryjnych (ropne). Podwyższona temperatura to efekt zaburzenia równowagi ośrodka termoregulacji w podwzgórzu. Gorączka u dziecka obserwowana jest również w przebiegu odczynu poszczepiennego, w trakcie ząbkowania lub na skutek przegrzania organizmu. Normalna temperatura u dziecka to 36–37 stopni Celsjusza.

Co to znaczy, że gorączka u niemowlaka czy rocznego dziecka jest za wysoka? Gorączka 38,1–39 stopni Celsjusza kwalifikuje się już do leczenia. Wysoka gorączka jest wtedy, kiedy termometr wskazuje powyżej 39 stopni Celsjusza (o stanie podgorączkowym u dziecka mówimy wówczas, gdy mierzona pod pachą temperatura oscyluje pomiędzy 37 a 38 stopniami Celsjusza).

Przeczytaj też: Gorączka u dziecka bez innych objawów

Częstym zjawiskiem jest gorączka u dziecka bez innych objawów. Ta budzi największy lęk u rodziców. Obok infekcji gardła i migdałków, ucha, zatok i skrzeli są jest angina (ropne zapalenie gardła i migdałków) zapalenie zatok, zapalenie ucha środkowego. Gorączka może być też objawem groźnych stanów dla zdrowia dziecka, np. zapalenie opon mózgowych.

Innymi przyczynami wzrostu temperatury może być mononukleoza, szkarlatyna, odra, ospa (wiatrówka), różyczka. Przy części tych chorób, obok gorączki pojawia się wysypka na skórze. Często przy gorączce u dziecka występują poty, dreszcze i bóle głowy. Objawom tym nierzadko towarzyszy odwodnienie, ale mogą pojawić się również niezwykle groźne drgawki gorączkowe, udar cieplny, zaburzenia świadomości czy śpiączka. Ponadto zarówno u małych, jak i u starszych dzieci stan ogólny może ulegać gwałtownym zmianom. W niektórych przypadkach gorączki niezbędne niezbędne jest zastosowanie leków na gorączkę dla dziecka bez recepty.

Przeczytaj też: Gorączka u dziecka bez innych objawów

Jak szybko zbić gorączkę u dziecka?

Kiedy dziecko ma gorączkę, dla rodziców priorytetem jest to, aby dowiedzieć się, co jest przyczyną gorączki i jak szybko obniżyć gorączkę u dziecka. Z pomocą przyjdą domowe sposoby, ale także leki. Gorączka u niemowlaka jest bardziej niebezpieczna niż u dorosłych (zwłaszcza że ich układ termoregulacyjny często nie jest jeszcze do końca sprawny), dlatego nie należy jej bagatelizować.

Długo trwająca gorączka u dziecka może upośledzić pracę wielu narządów wewnętrznych, głównie układu nerwowego i układu krążenia. W sytuacji, gdy dziecko ma wysoką gorączkę (powyżej 38–38,5 stopni Celsjusza) należy zastosować odpowiednie leki obniżające temperaturę (o obliczenie i podanie prawidłowej dawki leku dostosowanej do masy ciała dziecka warto poprosić lekarza lub farmaceutę).

U niemowląt i małych dzieci uzasadnione jest podawanie leków na gorączkę w czopkach (nie stosować ich przy biegunce). Wygodną i polecaną formą są również syropy na gorączkę oraz zawiesiny doustne. Gdy dziecko gorączkuje, należy je obserwować, ponadto często mierzyć mu temperaturę ciała oraz zadbać o odpowiednią podaż płynów (woda, soki), aby się nie odwodniło.

Naturalne i bezpieczne leki na gorączkę u dziecka

Wśród preparatów bezpiecznych dla dzieci powyżej 6. roku życia, dostępnych w aptekach bez recepty, znajdziemy również syropy zawierające wyciągi z surowców roślinnych, których substancje czynne wykazują działanie przeciwgorączkowe. Nie powinno się ich jednak stosować przy bardzo wysokiej gorączce.

Kwiatostan lipy (Tiliae inflorescentia) to popularny środek o łagodnym działaniu. Suchy ekstrakt z kwiatostanu lipy jest składnikiem syropu stosowanego w celu obniżenia podwyższonej temperatury ciała dziecka, które ukończyło 1 rok życia. Lipa to surowiec, który zwiększa wydzielanie potu na skutek uwrażliwienia gruczołów potowych zlokalizowanych na skórze. Wykorzystywany jest więc często jako lek napotny i przeciwgorączkowy.

Kwiat bzu (Sambuci flos) – ten surowiec pozyskiwany z bzu czarnego działa napotnie i przeciwgorączkowo. Wchodzi w skład syropu stosowanego pomocniczo w podwyższonej temperaturze ciała towarzyszącej przeziębieniom.

Kora wierzby (Salicis cortex) zawiera substancje czynne o działaniu przeciwgorączkowym. Jej wyciąg płynny jest składnikiem syropu dla dzieci, który – z uwagi na małą zawartość kwasu acetylosalicylowego – przy zwykłym stosowaniu nie powinien stanowić zagrożenia dla zdrowia.

Paracetamol dla dzieci – na gorączkę u niemowlaka

W zwalczaniu objawów przeziębienia i grypy u dziecka najczęściej stosowanym oraz najbezpieczniejszym lekiem jest paracetamol (paracetamolum, acetaminofen), pochodna aniliny o działaniu przeciwbólowym i przeciwgorączkowym. W zwykle stosowanych dawkach jest to lek dobrze tolerowany przez dzieci. Paracetamol dla dzieci występuje w zawiesinach i syropach smakowych oraz w postaci czopków doodbytniczych. Na zlecenie lekarza bywa z powodzeniem stosowany także u niemowląt, a nawet noworodków. Jako lek przeciwgorączkowy dla dzieci powyżej 3. miesiąca życia paracetamol podawany jest najczęściej w dawce 10–15 mg/kg masy ciała (nie częściej jednak niż co 4–6 godzin i nie więcej niż 50–65 mg/kg masy ciała na dobę).

Gdy dziecko ma gorączkę paracetamol może powodować stosunkowo łagodne działania niepożądane w postaci skórnych reakcji alergicznych (najczęściej wysypki) oraz zaburzeń ze strony układu pokarmowego (nudności i wymioty). Paracetamolu nie należy podawać noworodkom i niemowlętom do 3. miesiąca życia. Paracetamol wchodzi w skład wielu preparatów złożonych, dostępnych bez recepty. Z uwagi na ryzyko działań niepożądanych i przedawkowania (głównie działanie hepatotoksyczne) nie wolno podawać dzieciom kilku takich leków jednocześnie.

Domowe sposoby na gorączkę

Domowe sposoby na gorączkę to obok leków równie skuteczny sposób na to, jak szybko zbić gorączkę u małego dziecka. Stosowanie leków przeciwgorączkowych dla dzieci nie zawsze jest niezbędne. Pomogą kąpiele chłodzące (początkowo temperatura wody powinna być tylko o 1 stopień Celsjusza niższa od temperatury ciała dziecka).

Na wysoką temperaturę u niemowlaka pomocne będą zimne okłady na czoło, które mogą przynieść ulgę w stanach podgorączkowych i gorączce. Można również zaopatrzyć się w gotowe plastry chłodzące dostępne w aptekach bez recepty. Są to hydrożelowe plastry nasączone m.in. wodą oczyszczoną, mentolem i olejkami (rycynowy, eukaliptusowy, lawendowy), przeznaczone do szybkiego schłodzenia czoła, karku lub skroni dziecka. Nie leczą wysokiej temperatury u dziecka, dlatego powinny być raczej stosowane pomocniczo, wraz z lekami przeciwgorączkowymi i/lub przeciwbólowymi, w celu poprawy samopoczucia chorego dziecka, chociażby przez umożliwienie mu spokojnego snu. Wykazują szybkie działanie, które utrzymuje się nawet 6–8 godzin, a ponadto nie trzeba ich wcześniej schładzać i przechowywać w lodówce.

Inne leki na gorączkę – ibuprofen i Aspiryna

Do leków przeciwgorączkowych dla dzieci zalicza się niesteroidowe leki przeciwzapalne. NLPZ oprócz działania przeciwbólowego i przeciwgorączkowego wykazują również działanie przeciwzapalne. Lekiem z tej grupy, najczęściej stosowanym w zwalczaniu gorączki u dzieci jest ibuprofen.

Ibuprofen dla dzieci (Ibuprofenum) – spośród wszystkich NLPZ niesie ze sobą najmniejsze ryzyko wystąpienia ciężkich działań niepożądanych w postaci zaburzeń żołądkowo-jelitowych, dlatego ma duże znaczenie jako dostępny bez recepty lek na gorączkę i na ból.

Na gorączkę u małych dzieci zastosowanie znajdują najczęściej zawiesiny i syropy z ibuprofenem (100 mg w 5 ml syropu), a także czopki doodbytnicze (0,06 g i 0,125 g). Dzieciom powyżej 6. roku życia lek ten można podać w postaci kapsułek miękkich (0,2 g), które należy przyjmować doustnie, podczas lub po posiłku, popijając dużą ilością wody. W zależności od wieku dopuszczalne maksymalne dawki dobowe ibuprofenu są różne, dlatego należy dokładnie sprawdzić dawkowanie w ulotce dołączonej do leku.

Głównym przeciwwskazaniem do stosowania ibuprofenu u dzieci jest występowanie reakcji alergicznych oraz innych objawów nadwrażliwości na tę substancję czynną lub inne niesteroidowe leki przeciwzapalne. Nie jest tak bezpieczny jak paracetamol, dlatego nie poleca się jego stosowania u dzieci chorujących na astmę, niewydolność nerek czy chorobę wrzodową oraz mających zaburzenia krzepnięcia krwi.

Co na gorączkę dla starszego dziecka?

W sprzedaży dostępne są również leki z kwasem acetylosalicylowym, jednakże z uwagi na wywoływanie przez tę substancję czynną niebezpiecznych działań niepożądanych, preparaty te nie powinny być stosowane u niemowląt i dzieci, które nie ukończyły jeszcze 12. roku życia.

Kwas acetylosalicylowy (Acidum acetylsalicylicum, ASA) to popularna aspiryna, którą stosuje się w stanach bólowych i gorączkowych najczęściej towarzyszących infekcjom wirusowym, ale wyłącznie u dzieci powyżej 12 roku życia. Nie zaleca się podawania aspiryny małym dzieciom (do 12 roku życia) z infekcjami wirusowymi, ponieważ lek ten może wywoływać tzw. zespół Reye’a, czyli wysoce niebezpieczne, często śmiertelne uszkodzenie wątroby z encefalopatią.

Bardzo silny lek na gorączkę dla dziecka to metamizol. Jedynym wskazaniem do stosowania metamizolu sodowego (Metamizolum atrium, Pyralginum). To lek na gorączkę u rocznego i starszego. Wskazanie to ciężka, zagrażająca życiu gorączka, gdy inne leki przeciwgorączkowe nie przynoszą pożądanego efektu lub są przeciwwskazane do zastosowania u małego pacjenta. Jest on podawany przez możliwie krótki czas, wyłącznie w postaci wstrzyknięć domięśniowych lub dożylnych, w dawkach obliczonych w oparciu o masę ciała dziecka.