Wosk carnauba E903 – właściwości, zastosowanie, szkodliwość

Wosk carnauba – co to jest i jakie ma właściwości?

Wosk carnauba (inaczej wosk karnauba, wosk brazylijski) jest naturalnym woskiem roślinnym produkowanym z liści palmy Copernicia cerifera. Drzewa te rosną na terenie północno-wschodniej Brazylii, w Ameryce Łacińskiej, na Sri Lance oraz w niektórych rejonów Afryki. Jednak tylko drzewa carnauba z Brazylii dają wosk. Gromadzi się on na liściach palmy, które mają około 1 metra długości. Liście są ścinane od września do marca. Wosk usuwa się z ich powierzchni, a następnie topi, filtruje i chłodzi. Z jednego drzewa w ciągu roku uzyskuje się około 100 g wosku. Wytwarza się go najczęściej w postaci żółto-brązowych płatków. Jest dostępny sprzedawany jako ciało stałe, choć dostępny jest też wosk carnauba w płynie.

W skład wosku carnauba wchodzą głównie estry alifatyczne (estry woskowe), estry alfa-hydroksylowe oraz alifatyczne diestry cynamonowe. Znajdują się w nim także wolne kwasy, wolne alkohole, węglowodory i żywice. Przeciętny skład najlepszej jakości wosku carnauba to: 40 proc. estrów alifatycznych, 21 proc. diestrów kwasu 4-hydroksy-cynamonowego, 13 proc. estrów kwasu omega-hydroksy-karboksylowego oraz 12 proc. wolnych alkoholi.

Wosk naturalny carnauba jest najtwardszy i ma najwyższą temperaturę topnienia spośród wszystkich wosków roślinnych. Temperatura, w której zachodzi rozpuszczalność wosku carnauba to 80–86^oC.

Wosk carnauba – zastosowanie – do samochodu, drewna, skóry

Wosk carnauba jest substancją polerującą i nadającą połysk. Wykorzystuje się go w kosmetykach, w niektórych lekach, a przede wszystkim w produkcji różnego rodzaju past polerujących. Niektóre zastosowania wosku carnauba to:

• woski polerujące do karoserii samochodów, skór, mebli, podłóg itp.,
• powłoki lekarstw ułatwiające połknięcie tabletki,
• obróbka i impregnacja wyrobów skórzanych,
• wyrób świec,
• powlekanie nici dentystycznych,
• powlekanie papieru,
• powlekanie jednorazowych talerzy i kubków,
• produkcja wzmocnionych tworzyw sztucznych.

Wosk carnauba w żywności – E903

Wosk carnauba w jedzeniu jest dopuszczony jako dodatek do żywności jedynie jako substancja glazurująca. Oznaczany jest symbolem E903. Jego rolą jest nadanie połysku produktom spożywczym. W większości produktów jego ilość nie może przekroczyć 200 mg/kg, w polewach cukierniczych – 500 mg/kg, natomiast w gumach do żucia – 1200 mg/kg.

Wosk carnauba jest używany do nadawania połysku i polerowania świeżych owoców cytrusowych – pomarańczy, grejpfrutów, mandarynek, cytryn oraz awokado, melonów, bananów, jabłek, gruszek, brzoskwiń i ananasów. Niektóre warzywa również są woskowane. Najczęściej są to ogórki i pomidory. Wosk carnauba może też służyć jako powłoka ziaren kawy i orzechów.

Produkty spożywcze, w których może znaleźć się wosk carnauba E903 to:

• cukierki,
• żelki,
• słodycze w polewie,
• wyroby cukiernicze z polewą, np. pączki, ciasta, torty,
• czekolada.

Wosk carnauba może być używany jako wegetariański substytut żelatyny do zagęszczania.

Wosk carnauba w kosmetyce

Zastosowanie wosku carnauba w kosmetyce wynika z jego właściwości zmiękczających i kojących. Ponadto uczulenie na wosk carnauba jest bardzo rzadkie. Z tego powodu jest stosowany w kosmetykach jako środek utwardzający i zagęszczający. Wosk carnauba jest używany w produkcji szminek, pomadek ochronnych i balsamów do ust, eyelinerów, tuszów do rzęs, podkładów do twarzy, cieni do powiek, produktów do pielęgnacji skóry i włosów. Bywa też składnikiem dezodorantów.

Wosk carnauba w kosmetykach do pielęgnacji na powierzchni skóry i włosów tworzy powłokę ochronną, nadaje połysk i gładkość. W kosmetykach kolorowych nadaje im odpowiednią teksturę, ułatwia komfortowe nakładanie i rozsmarowywanie. Jest też dobrym nośnikiem barwników.

Szkodliwość wosku carnauba – czy jest zdrowy?

Wosk carnauba jest substancją całkowicie bezpieczną dla zdrowia. Według opinii EFSA (European Food Safety Authority) z 2012 roku nie ma żadnych obaw o szkodliwość wosku carnauba. Nie jest on genotoksyczny ani rakotwórczy. Nie wykazuje przewlekłej toksyczności, nie wpływa negatywnie na rozwój płodu. Przyjmowanie wosku carnauba z żywnością nie powoduje skutków ubocznych.

Większość spożywanego w Europie wosku carnauba pochodzi z owoców oraz słodyczy. Średnie spożycie wśród dorosłych Europejczyków wynosi od 0,7 do 3,0 mg/kg masy ciała dziennie. Wśród dzieci jest ono wyższe i wynosi nawet 8,1 mg/kg masy ciała dziennie.

Z powodu braku dowodów naukowych dotyczących ewentualnej szkodliwości wosku carnauba wartość ADI (dopuszczalne dzienne spożycie, czyli ilość substancji, którą można spożywać codziennie przez całe życie bez zagrożenia dla zdrowia) nie została ustalona.