Syrop glukozowo-fruktozowy – czym jest, w jakich produktach występuje, czy jest szkodliwy?

Co to jest syrop glukozowo-fruktozowy?

Syrop glukozowo-fruktozowy nazywany również wysokofruktozowym (ang. High Fructose Corn Syrup, HFCS) jest obecny w przemyśle spożywczym od lat 70. XX wieku. Jego produkcja i sprzedaż rozpoczęła się w Stanach Zjednoczonych, ale dziś jest znany na całym świecie.

Czym konkretnie jest syrop glukozowo-fruktozowy? To produkt, który powstaje ze skrobi kukurydzianej (ewentualnie pszennej), dlatego określa się go również jako wysokofruktozowy syrop kukurydziany.

Syrop wysokofruktozowy cieszy się bardzo dużą popularnością w przemyśle spożywczym i można spotkać go w wielu wysokoprzetworzonych produktach. Dlaczego? Wynika to przede wszystkim z tego, że stosowanie syropu glukozowo-fruktozowego jest łatwiejsze i tańsze niż sacharozy.

Czym charakteryzuje się syrop glukozowo-fruktozowy?

Jakie są cechy syropu glukozowo-fruktozowego? Jest to produkt, który ma postać płynną i nie ulega krystalizacji. Co więcej, odznacza się niską lepkością. To wszystko sprawiło, że obecnie jest tak chętnie wykorzystywany przy produkcji żywności.

Fakt, że syrop glukozowo-fruktozowy jest płynny i nie ulega krystalizacji, ułatwia jego dawkowanie. Z kolei niska lepkość umożliwia jego bezproblemowe rozlewanie, dzięki czemu transport do zakładów produkcyjnych jest prostszy.

Co więcej, dodatek syropu glukozowo-fruktozowego do produktu zapewnia stabilność mikrobiologiczną, zmniejsza wysychanie, a także podkreśla kolor i zapach (np. napojów bezalkoholowych).

Jak się robi syrop glukozowo-fruktozowy?

Jak powstaje syrop glukozowo-fruktozowy? Wytwarza się go ze skrobi pszennej lub kukurydzianej, którą poddaje się kwaśnej lub enzymatycznej hydrolizie.

Podczas pierwszego etapu produkcji powstaje syrop wysokoglukozowy. Następnie poddaje się go odpowiednim procesom technologicznym, aby glukoza została przekształcona we fruktozę.

Kolejne etapy produkcji syropu wysokofruktozowego to oczyszczanie i zagęszczanie. W wyniku tych procesów powstaje syrop, który zawiera wolną fruktozę i glukozę w pożądanych proporcjach.

Gdzie znajdziemy syrop glukozowo-fruktozowy?

Syrop glukozowo-fruktozowy wykorzystuje się w różnych gałęziach przemysłu spożywczego. Ten, który zawiera 42% fruktozy (czyli HFCS-42) dodaje się do:

• wsadów owocowych;
• owoców kandyzowanych;
• wyrobów piekarniczych;
• zalew do śledzi i ogórków;
• ketchupów;
• zup;
• dżemów.

Zawierają go również niektóre fermentowane napoje mleczne, desery mleczne, lody i serki twarogowe. Z kolei syrop o zawartości 55% fruktozy dodaje się do napojów alkoholowych i bezalkoholowych.

Czy syrop glukozowo-fruktozowy jest szkodliwy?

Syrop glukozowo-fruktozowy zawiera cukry proste, które spożywane w nadmiarze przyczyniają się do rozwoju otyłości, a także różnych chorób.

Spożywanie syropu glukozowo-fruktozowego a otyłość

Często mówi się o tym, że spożywanie nadmiernych ilości cukrów prostych to szybka droga do nadwagi i otyłości. To tłumaczy, dlaczego w profilaktyce i leczeniu nadmiernej masy ciała nie ma miejsca na syrop glukozowo-fruktozowy. W końcu w syropie glukozowo-fruktozowym są same cukry proste! Zawiera on około 42% fruktozy, 55% glukozy i 3% mieszaniny innych cukrów.

Połączenie glukozy i fruktozy przyczynia się do przyrostu ilości tkanki tłuszczowej w organizmie. Spożywanie produktów o wysokiej zawartości fruktozy i glukozy sprzyja nasileniu szlaków metabolicznych odpowiedzialnych za proces tworzenia tkanki tłuszczowej, a także insulinooporności.

Co więcej, syrop glukozowo-fruktozowy to źródło tzw. pustych kalorii. Zawiera jedynie cukry proste, a jednocześnie nie dostarcza żadnych cennych składników mineralnych.

Wpływ syropu wysokofruktozowego na gospodarkę węglowodanową

Regularne spożywanie produktów spożywczych będących źródłem cukrów dodanych przyczynia się do zaburzeń gospodarki węglowodanowej. Włączenie do diety tych, które zawierają syrop glukozowo-fruktozowy zwiększa ryzyko insulinooporości i cukrzycy typu 2.

Syrop glukozowo-fruktozowy a ciśnienie tętnicze krwi i poziom cholesterolu frakcji LDL we krwi

Syrop wysokofruktozowy jest źródłem cukrów prostych, więc kojarzy się przede wszystkim z większym ryzykiem otyłości, insulinooporności czy cukrzycy typu 2. Jednak warto mieć na uwadze, że regularne spożywanie produktów z jego dodatkiem może przyczynić się również do rozwoju nadciśnienia tętniczego czy zaburzeń lipidowych.

Nadmiar fruktozy może przyczyniać się również do innych chorób np. niealkoholowego stłuszczenia wątroby.

Jak ograniczyć spożycie syropu glukozowo-fruktozowego?

Jak ograniczyć syrop glukozowo-fruktozowy skoro jest tak często używany do produkcji żywności? Oto kilka praktycznych wskazówek:

• szukaj soków owocowych, zamiast napojów owocowych;
• rób domowe jogurty owocowe – wystarczy, że dodasz świeże owoce (i inne zdrowe dodatki np. nasiona chia, posiekane orzechy lub migdały) do jogurtu naturalnego;
• wybieraj świeże lub mrożone owoce, zamiast kandyzowanych;
• sprawdzaj na opakowaniach produktów mlecznych (np. deserów mlecznych) czy nie zawierają syropu glukozowo-fruktozowego;
• używaj domowych dressingów (np. na bazie jogurtu naturalnego lub oleju roślinnego), zamiast ketchupu i wysokoprzetworzonych sosów;

Nadmiar fruktozy i glukozy w diecie może odbić się negatywnie na zdrowiu. Nie zawsze widać to od razu. Czasami skutki nadmiernego spożycia cukrów prostych wychodzą dopiero po latach. Jeśli nie chcesz narażać się na choroby układu sercowo-naczyniowego, cukrzycę typu 2 czy choroby wątroby postaraj się czytać skład kupowanych produktów i unikaj tych z dodatkiem syropu glukozowo-fruktozowego.