Skutki nadmiaru soli w diecie

Sól – rola sodu w organizmie

Sól to, z chemicznego punktu widzenia, chlorek sodu. Przyprawa ta jest więc źródłem ważnych pierwiastków potrzebnych do sprawnego funkcjonowaniu ustroju. Kluczową rolę odgrywa tutaj sód. Jest składnikiem mineralnym występującym w organizmie głównie w płynach pozakomórkowych, w tym w osoczu krwi. Do funkcji, jakie pełni, możemy zaliczyć:

• utrzymywanie równowagi kwasowo-zasadowej – jest pierwiastkiem zasadotwórczym;
• uczestnictwo w transporcie aktywnych składników pokarmowych, takich jak witaminy czy aminokwasy;
• utrzymywanie sprawności nerwów i mięśni;
• zabezpieczanie organizmu przed nadmierną utratą wody – sód zatrzymuje wodę w ustroju;
• regulowanie ciśnienia osmotycznego w płynach ustrojowych.

Sód jest pierwiastkiem kluczowym dla zachowania życia. Jego niedobór prowadzi do szybkiego odwodnienia. Współcześnie częściej jednak mamy do czynienia z problemem nadmiaru sodu w diecie. Sól jest bowiem powszechnie stosowana w procesach technologicznych i stanowi składnik wielu produktów spożywczych.

Nadmiar soli a zatrzymanie wody w organizmie

Sód jest minerałem zatrzymującym wodę w organizmie. Zaledwie 8 gramów tego pierwiastka zatrzymuje 1 litr wody. Jest to mechanizm bardzo istotny z punktu widzenia zachowania życia. Nie pozwala bowiem na szybkie odwodnienie organizmu.

Przekroczenie w codziennej diecie zalecanych dawek sodu prowadzi jednak do poważnych zaburzeń pracy układu sercowo-naczyniowego. Przede wszystkim podnosi ciśnienie tętnicze krwi. Dlatego też nadmierne spożycie soli uznawane jest za podstawowy czynnik ryzyka rozwoju nadciśnienia. Warto tutaj pamiętać, że choroby układu sercowo-naczyniowego to przyczyna ponad połowy zgonów Polaków.

Zatrzymanie i nadmiar wody w organizmie, które jest przyczyną obrzęków, również wiąże się z wysoką konsumpcją produktów bogatych w sód. Problem obrzęków szczególnie często dotyczy kobiet, które są na nie narażone w związku z wahaniami hormonalnymi towarzyszącymi cyklowi. Jeśli panie dodatkowo konsumują dużą ilość soli, spożywając równocześnie niewiele płynów, problem nadmiaru wody w organizmie będzie jeszcze bardziej uciążliwy. Ograniczenie ilości sodu w diecie pomoże więc nie tylko obniżyć ryzyko nadciśnienia i innych chorób układu sercowo-naczyniowego, ale również korzystnie wpłynie na gospodarkę wodną organizmu, a przez to także na sylwetkę.

Skutki nadmiaru sodu w diecie

Zbyt wysokie spożycie soli prowadzi nie tylko do wzrostu poziomu ciśnienia tętniczego i nasilenia obrzęków. Jest także poważnym czynnikiem ryzyka innych chorób i problemów zdrowotnych, takich jak:

• udar mózgu;
• włóknienie mięśnia sercowego;
• zwiększenie masy lewej komory serca;
• nowotwór żołądka;
• zakażenie Helicobacter pylori;
• osteoporoza;
• kamica nerkowa.

Nadmiar soli w diecie może także sprzyjać rozwojowi nadwagi i otyłości. Dużą ostrożność powinny zachować osoby starsze, gdyż są one szczególnie narażone na występowanie niekorzystnych konsekwencji nadmiernej ilości sodu w diecie. Do grupy wysokiego ryzyka należą także kobiety po okresie menopauzy.

Zjawisko hipernatremii, czyli nadmiaru sodu, nie musi być warunkowane tylko wysokim spożyciem soli. Może także wynikać z występowania poważnych chorób, takich jak przewlekłe kłębuszkowe zapalenie nerek, niewydolność nerek czy nadczynność kory nadnerczy.

Co zawiera najwięcej soli?

Aby obniżyć ryzyko nadciśnienia, nowotworu żołądka czy ograniczyć zatrzymanie wody w organizmie, należy zmniejszyć spożycie pokarmów będących źródłem sodu. Warto pamiętać, że nie należy równocześnie całkowicie usuwać ich z diety ze względy na istotną rolę tego pierwiastka dla prawidłowego funkcjonowania ustroju. Światowa Organizacja Zdrowia zaleca, by spożycie soli nie przekraczało 5 gramów na dobę. Jest to ilość odpowiadająca łyżeczce od herbaty. Dotyczy to zarówno soli dodawanej jako przyprawa oraz tej zawartej w gotowych produktach.

Szczególnie wysoką jej zawartością odznacza się żywność przetworzona, taka jak:

• chipsy;
• paluszki;
• hamburgery, pizze, tortille, czyli pokarmy typu fast food;
• konserwy mięsne, rybne, warzywne;
• wędliny i inne przetwory mięsne typu pasztety, kiełbasy.

Aby ograniczyć spożycie sodu, należy także zrezygnować z wód wysokozmineralizowanych i, oczywiście, dodawać mniejsze jej ilości do przyrządzanych potraw.

Wypowiedź lekarza na temat skutków nadmiaru soli w diecie