Potrawy smażone – dlaczego są niezdrowe?

Smażenie – częsta przyczyna niestrawności i bólu brzucha

Obecność odpowiednich ilości tłuszczu w codziennej diecie jest niezwykle istotna dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Tłuszcze są bowiem skoncentrowanym źródłem energii, nośnikiem witamin i niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych.

Tłuszcze spożywane są pod różnymi postaciami. Przyjmujemy je w formie widocznej (oleje do smażenia, sosy do sałatek, masło, margaryna, majonez), a także niewidocznej – razem z serami, mięsem czy wyrobami cukierniczymi.

Sam proces smażenia może odbywać się bez dodatku tłuszczu – w tym celu stosowane są specjalne patelnie teflonowe. Najczęściej jednak do przyrządzanych w ten sposób potraw dodajemy olej lub oliwę.

Potrawy smażone powszechnie uznawane są za ciężkostrawne. Częste ich spożywanie wywołuje dyskomfort opisywany jako uczucie ciężkości na żołądku, któremu towarzyszy silne odbijanie.

Typowe są również objawy niestrawności, takie jak ból brzucha i bolesne skurcze jelit, oraz dolegliwości gastryczne. Jedzenie potraw smażonych może być przyczyną zgagi oraz nadkwasoty. Przygotowywane w ten sposób posiłki zaostrzają ponadto przebieg choroby wrzodowej i choroby refluksowej przełyku.

Dlaczego smażenie jest szkodliwe dla zdrowia?

Smażenie znacząco poprawia walory smakowe potraw, pozytywnie wpływa także na ich wygląd i aromat, dlatego, mimo zastrzeżeń specjalistów od zdrowego żywienia, pozostaje powszechnie stosowanym zabiegiem kulinarnym.

Jedną z głównych wad stosowania takiej techniki gotowania jest pochłanianie przez smażone produkty znacznych ilości tłuszczu. Zastrzeżenia wśród dietetyków wywołują także niekorzystne zmiany zachodzące w tłuszczach podczas ich ogrzewania. Smażenie i pieczenie prowadzi do niebezpiecznych dla zdrowia przemian tych związków – utleniania, polimeryzacji, hydrolizy, cyklizacji. Procesy te znacznie obniżają wartość żywieniową produktów.

Powstające nadtlenki mają właściwości wolnych rodników – mogą uszkadzać komórki, enzymy, przyczyniać się do rozwoju miażdżycy naczyń krwionośnych i powstawania nowotworów.

Smażenie dostarcza dużo kalorii i utrudnia odchudzanie

Smażenie powoduje, że przygotowywane produkty tracą cenne witaminy rozpuszczalne w tłuszczach (witaminy A, D, E, K), gdyż te są wrażliwe na działanie wysokiej temperatury.

W trakcie smażenia, zwłaszcza na smalcu i oleju, wzrasta kaloryczność przygotowanej potrawy (zwiększa się ilość tłuszczu w produkcie, a obniża poziom wody). Dlatego z niskokalorycznego produktu możemy otrzymać wysokoenergetyczny posiłek. Jego kaloryczność może wzrosnąć nawet kilkakrotnie.

Przyzwyczajenie i brak świadomości na temat kaloryczności wykorzystywanych składników powoduje, że nasza codzienna dieta często obfituje w wyroby o wysokiej zawartości tłuszczu. Smażone mięso, majonez, sosy, frytki – wszystkie tłuste pokarmy są wysokokaloryczne.

Ich nadmierne spożycie prowadzi do wzrostu masy ciała i przyczynia się do powstania niekorzystnego profilu lipidowego (wzrasta poziom trójglicerydów i tak zwanego złego cholesterolu).

Wspomniane produkty spożywcze nie mają nic wspólnego z zasadami zdrowego żywienia. Spożywane incydentalnie nie powinny być szkodliwe, jednak jedzone regularnie doprowadzą do:

• nadwagi,
• stłuszczenia wątroby,
• hipercholesterolemii.

Jak smażyć?

Najlepszym rozwiązaniem byłoby wyeliminowanie lub ograniczenie smażenia potraw. Rezygnacja z niego wskazana jest zwłaszcza osobom cierpiącym z powodu chorób układu pokarmowego. Jeżeli jednak całkowite wykluczenie smażenia nie jest możliwe, warto postarać się, by proces ten był dla naszego zdrowia jak najmniej szkodliwy.

Aby zwiększyć wartość odżywczą potrawy, do smażenia należy wybierać odpowiednie rodzaje tłuszczu o określonej jakości. Najlepsze są oleje roślinne. Smażenie powinno być możliwie krótkie i, co istotne, jednorazowe (tak zwane odsmażanie jest wyjątkowo szkodliwe). Jedynie w taki sposób dostarczymy do organizmu zdrowych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT) i witamin.

Warto pamiętać, że sięgając po dobrej jakości tłuszcz roślinny, możemy nie tylko zwiększyć wartość odżywczą smażonego produktu, ale dodatkowo obniżyć potencjalną szkodliwość procesu smażenia. Ważne jest jednak, aby używać jedynie świeżego tłuszczu, a po przygotowaniu odsączać potrawę na serwetce lub papierowym ręczniku.

Skuteczne i zdrowe odchudzanie zakłada eliminację smażenia, szczególnie z użyciem olejów. Dieta redukcyjna powinna ograniczyć podaż tłuszczów do minimum.

Alternatywą dla smażenia jest duszenie potraw lub gotowanie na parze. Dobrym rozwiązaniem jest grillowanie, zwłaszcza kiedy zamiast tradycyjnych, tuczących mięs wykorzystamy ryby czy warzywa.