Piperyna – co to jest, właściwości, działanie, jak stosować

Co to jest piperyna?

Piperyna należy do naturalnych alkaloidów, wtórnych metabolitów wytwarzanych przez rośliny, których rolą jest najczęściej ochrona przed szkodnikami i chorobami. Piperyna jako substancja czysta ma postać żółtych kryształków i nie rozpuszcza się w wodzie. Związek ten występuje w owocach pieprzu, czyli Piper nigrum lub Piper longum. Pozyskuje się ją jako ekstrakt z czarnego pieprzu lub na drodze syntezy chemicznej. Piperyna w pieprzu aż w 98 proc. odpowiada za jego ostry, piekący smak, czyli za najbardziej cenione kulinarnie właściwości pieprzu. Jest wyczuwalna już w stężeniu 5 mg/kg produktu. Pobudza receptory bólu, co odczuwamy jako ostrość, gdyż w rzeczywistości człowiek nie posiada receptorów smaku ostrego, a jedynie słonego, słodkiego, kwaśnego, gorzkiego i umami. Działanie piperyny na receptory bólowe powoduje lepsze ukrwienie tkanek, zwiększone wydzielanie soku żołądkowego, poprawę trawienia i zwiększone wydalanie moczu. Piperyna na wątrobę działa stymulująco.

Zawartość piperyny w pieprzu wynosi od 3 do 8 g/100 g całych ziaren. W przyprawie tej dostępnej w handlu jej ilość jest zmienna, zależna od rodzaju pieprzu i obecności zanieczyszczeń w postaci łusek i szypułek. Polska Norma określa minimalną ilość piperyny w pieprzu jako przyprawie na poziomie 4 proc. wagowych.

W czym występuje piperyna?

• W pieprzu czarnym – od 4,4 do 7,5 proc.,
• w pieprzu białym – od 3,9 do 6,1 proc.,
• w pieprzu zielonym – od 4,34 do 7,2 proc.,
• w pieprzu kolorowym – od 3,78 do 5,5 proc.

Piperyna w pieprzu cayenne jest praktycznie nieobecna, gdyż przyprawa ta to w rzeczywistości zmielone ostre papryczki.

To też może Cię zainteresować: Zielony mocz – przyczyny

Lecznicze właściwości piperyny

W azjatyckiej medycynie ludowej piperyna od tysięcy lat była znana jako substancja przeciwzapalna, przeciwgorączkowa, nasenna, przeciwlękowa, używana w leczeniu padaczki i podawana przy zatruciach jadem węża.

Obecnie nauka potwierdziła fakt leczniczych właściwości piperyny. Wiadomo, że jest to substancja biologicznie czynna o działaniu antyoksydacyjnym, przeciwnowotworowym, przeciwbakteryjnym, przeciwzapalnym, immunomodulującym oraz wpływającym na biodostępność leków. W badaniach na szczurach wykazano, że podawanie zwierzętom piperyny jednocześnie z różnego rodzaju szkodliwymi substancjami niweluje ich negatywne działanie. Stwierdzono także obniżenie markerów stresu oksydacyjnego i zwiększone wytwarzanie antyutleniaczy.

Na wielu modelach zwierzęcych, a także na komórkach ludzkich udowodniono przeciwzapalne działanie piperyny oraz jej pozytywny wpływ na procesy odpornościowe i zwalczanie infekcji bakteryjnych. Badania na zwierzętach oraz ludzkich liniach komórkowych sugerują, że piperyna podawana w dawce 50 mg/kg masy ciała może być skuteczna w leczeniu niektórych nowotworów, a ponadto nie jest ona toksyczna dla zdrowych komórek.

Zdrowotne działanie piperyny

Zastosowanie piperyny w lecznictwie ma podstawy naukowe. W badaniach wykazano pozytywne działanie piperyny. Stwierdzono, że piperyna:

• obniża ciśnienie krwi, gdy występuje nadciśnienie,
• wspomaga leczenie nefropatii cukrzycowej i pracę nerek,
• może być pomocna w leczeniu raka prostaty, gruczolaka okrężnicy, raka wątrobowokomórkowego Hep G2, raka nabłonka płaskiego jamy ustnej,
• zwiększa biodostępność polifenoli (korzystnych dla zdrowia przeciwutleniaczy),
• ma działanie antydrgawkowe,
• odwraca zmiany spowodowane stresem w podobnym stopniu jak antydepresanty,
• ma działanie neuroprotekcyjne, dlatego może być wykorzystywana w walce z chorobą Alzheimera i Parkinsona
• zwiększa wchłanianie selenu, witaminy B, beta-karotenu i koenzymu Q10,
• działa przeciwbakteryjnie,
• pomaga w namnażaniu melanocytów skóry u osób z bielactwem nabytym.

Piperyna na odchudzanie

Piperyna z pieprzu czarnego oraz preparaty z piperyną mogą być pomocne podczas odchudzania. Ze względu na swój ostry smak piperyna podnosi nieco temperaturę komórek ciała, a to delikatnie przyspiesza tempo przemiany materii. Naukowcy z Uniwersytetu Sejong w Seulu wykazali, że piperyna hamuje powstawanie nowych komórek tłuszczowych. Takie efekty stosowania piperyny są związane z wpływem tego związku na ekspresję genów w tkance tłuszczowej, dokładniej genów odpowiedzialnych za tworzenie nowych komórek tłuszczowych.

Trzeba przy tym pamiętać, że nowe komórki tłuszczowe wytwarzają się do okresu dojrzewania, a w wieku dorosłym tycie odbywa się poprzez „wypełnianie” już istniejących komórek tłuszczowych. Badanie opublikowane w lutym 2018 roku na łamach „Nutrition and Metabolism” wykazało, że kurkumina z piperyną przyspiesza utratę tkanki tłuszczowej podczas stosowania diety odchudzającej. Stwierdzono również obniżenie we krwi poziomu cytokin prozapalnych, będących markerami otyłości. Dawkowanie piperyny wynosiło 50 mg/kg spożytej żywności, a kurkuminy – 1 g/kg spożytej żywności.

Pamiętajmy, że piperyna na cellulit i odchudzanie nie stanowi cudownego rozwiązania. Konieczna jest modyfikacja stylu życia.

Suplementy z piperyną

Piperyna w tabletkach najczęściej występuje w połączaniu z kurkuminą, zapewne w efekcie prowadzonych od około 20 lat badań nad działaniem tego zestawu. Jak stosować piperynę? Producenci zwykle zalecają przyjmowanie suplementu podczas posiłku. Dawkowanie piperyny jest zależne od preparatu. Zalecana dzienna dawka to 5 mg piperyny.

Piperyna z apteki jest najczęściej używana jako środek wspomagający odchudzanie. Inne zastosowanie piperyny to wspomaganie procesów trawiennych. Przeciwwskazaniami do stosowania suplementów są: uczulenie na pieprz, karmienie piersią, podrażnienia śluzówki przewodu pokarmowego, wrzody żołądka. Ze względu na brak badań nie powinno się stosować piperyny w ciąży.

Skutki uboczne piperyny związane z toksycznością czy rakotwórczością nie zostały nigdy wykazane. Jest to substancja bezpieczna.