Dieta wrzodowa – jaka dieta przy wrzodach?

Choroba wrzodowa – przyczyny i objawy wrzodów na żołądku i dwunastnicy

Choroba wrzodowa polega na powstawaniu wrzodów trawiennych w obrębie żołądka i/lub dwunastnicy. Wrzód jest ubytkiem w błonie śluzowej, wraz z którym pojawia się martwica oraz naciek zapalny. Wrzody żołądka lub dwunastnicy są efektem zakłócenia równowagi między ilością czynników drażniących, takich jak kwas solny czy pepsyna, oraz tych o działaniu ochronnym. Najczęstsze przyczyny choroby wrzodowej to:

• zakażenie bakterią Helicobacter pylori,
• nadużywanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych, np. aspiryny, różnego rodzaju środków przeciwbólowych dostępnych powszechnie bez recepty,
• ciągły, przewlekły stres,
• czynniki genetyczne, np. grupa krwi 0,
• używki, np. nadmierne ilości alkoholu, kawy, palenie papierosów,
• błędy w codziennej diecie, np. nieregularne posiłki, nadużywanie ostrych przypraw (odpowiednia dieta wrzodowa ma duże znaczenie w leczeniu choroby).

Charakterystycznymi objawami wrzodów żołądka i dwunastnicy są: niestrawność, zgaga, ból w jamie brzusznej, nudności, wymioty, ciągłe zmęczenie, osłabienie oraz znaczny spadek masy ciała w dość krótkim czasie. Bardzo istotne jest, aby jak najszybciej zareagować jeśli tego typu dolegliwości zostaną dostrzeżone. Nieleczona choroba wrzodowa może bowiem doprowadzić nawet do krwotoku wewnętrznego następującego najczęściej na skutek perforacji wrzodu. Jest to stan niebezpieczny dla zdrowia, a nawet zagrażający życiu.

Dieta przy wrzodach – zasady

Leczenie choroby wrzodowej to na ogół połączenie terapii lekami, które np. mają za zadanie hamować wytwarzanie kwasu solnego w żołądku, z właściwą dietą wrzodową. Przy zdiagnozowanej chorobie wrzodowej konieczne jest dokonanie zmian w stylu życia oraz w codziennym jadłospisie. Dieta na wrzody żołądka nie jest bardzo restrykcyjna. Wymaga jednak systematyczności oraz konsekwencji, gdyż wszelkiego rodzaju odstępstwa mogą spowodować nasilenie nieprzyjemnych dolegliwości trawiennych. Jakie są podstawowe zasady diety przy chorobie wrzodowej?

Posiłki należy spożywać regularnie, co 3–4 godziny, a ostatni nie później niż 2–3 godziny przed snem. Małe porcje spożywane częściej chronią przed obciążaniem żołądka i wydzielaniem przez niego zbyt dużych ilości soku żołądkowego. Konieczne jest unikanie potraw smażonych, marynowanych, ostro przyprawionych oraz wędzonych, gdyż sprzyjają one nadmiernej produkcji kwasu solnego, a także podrażniają i niszczą śluzówkę żołądka.

Dieta dla wrzodowców musi być lekkostrawna, z uwagi na to, że spożywane pokarmy nie mogą zbyt długo zalegać w żołądku, a więc muszą szybko ulegać strawieniu. Zalecane techniki kulinarne to: gotowanie, pieczenie bez tłuszczu, duszenie bez obsmażania. Dieta na wrzody zakłada rezygnację ze smażenia w tłuszczu oraz tradycyjnego pieczenia.

Dieta wrzodowa – co można jeść – produkty zalecane

Dieta w chorobie wrzodowej żołądka wymaga spożywania produktów o niskiej zawartości błonnika pokarmowego oraz tłuszczu, z uwagi na ich szybsze trawienie w przewodzie pokarmowym, a także stosowania łagodnych przypraw. Zalecane produkty w diecie wrzodowej to: pszenne, czerstwe pieczywo, drobne kasze (np. manna, wiejska, kukurydziana), biały ryż, drobne i jasne makarony, mąka pszenna. Można sięgać także po chude mięsa oraz wyroby mięsne (np. kurczak, indyk, cielęcina, królik, wędliny z kurczaka lub indyka) oraz chude ryby (np. dorsz, mintaj).

W jadłospisie diety wrzodowej może pojawić się mleko i produkty mleczne o niskiej zawartości tłuszczu, np. kefir, jogurt, maślanka, chudy twaróg, a także jaja gotowane na miękko lub twardo, w koszulce, omlety czy jajecznica na parze. Zaleca się jedzenie warzyw bez skórki (np. marchwi, dyni, kalafiora czy cukinii), najlepiej w postaci ugotowanej. Owoce przy wrzodach powinny być dojrzałe, bez skórki i pestek. Także wskazane są głównie w formie gotowanej, ale także przecierów, musów.

Dieta przy wrzodach na żołądku dopuszcza spożywanie niewielkich ilości tłuszczów, głównie roślinnych (np. oleje roślinne, oliwa z oliwek), a z tłuszczów zwierzęcych tylko masło. Możliwe jest korzystanie z delikatnych przypraw i ziół, takich jak koperek czy natka pietruszki. Należy pić wodę mineralną, słabą herbatę, kawę zbożową oraz napary ziołowe. Na deser warto sięgnąć po kisiele, galaretki owocowe i budynie.

Przy wrzodach na żołądku lub dwunastnicy można jeść także czyste zupy na wywarach z jarzyn, ewentualnie zabielane jogurtem lub zawiesiną z mąki i wody.

Dieta w chorobie wrzodowej – czego unikać?

Dieta na żołądek objęty chorobą wrzodową musi całkowicie wykluczać lub ograniczać do minimalnych ilości produkty obfitujące w błonnik pokarmowy z uwagi na jego dłuższy czas trawienia i nadmierne obciążanie pracy żołądka. Poza tym dieta przy wrzodach wymaga eliminacji pokarmów kwaśnych, ostrych oraz tłustych, które prowadzą do nasilenia produkcji soków żołądkowych oraz uszkodzenia śluzówki chroniącej przed szkodliwymi czynnikami. Z codziennej diety należy zatem usunąć produkty, takie jak świeże pieczywo, pieczywo razowe, pełnoziarniste, gruboziarniste kasze (np. gryczana, pęczak), brązowy ryż, pełnoziarniste makarony), a także tłuste mięsa i wyroby mięsne oraz podrobowe (np. wieprzowina, baranina, pasztety, parówki), tłuste ryby i ryby wędzone, konserwy rybne (np. makrela, łosoś, śledź w pomidorach).

Dieta w chorobie wrzodowej zakłada eliminację mleka i produktów mlecznych o wysokiej zawartości tłuszczu, np. śmietany czy sera żółtego, jaj smażonych na tłuszczu, jaj gotowanych i podawanych z majonezem. Na samopoczucie niekorzystnie może wpłynąć spożywanie warzyw kapustnych, strączkowych i konserwowych, a także niedojrzałych, surowych owoców ze skórką. Nieprzyjemne objawy wrzodów na żołądku nasili jedzenie produktów obfitujących w tłuszcze pochodzenia zwierzęcego, dań typu fast food oraz zup na wywarach mięsnych zabielanych śmietaną lub z dodatkiem tłustych zasmażek.

Z jadłospisu diety przy wrzodach żołądka należy wykluczyć ostre przyprawy, takie jak chilli, ostra papryka, ocet, musztarda, chrzan, napoje gazowane, mocną kawę i herbatę alkohol, nektary, jak również słodycze, słone przekąski, wyroby cukiernicze.

Dieta w chorobie wrzodowej – komentarz specjalisty