Dieta w kamicy fosforanowo-wapniowej

Czym jest kamica nerkowa?

Kamica nerkowa polega na tworzeniu się w nerkach złogów z substancji chemicznych. Do wytrącania się kamieni dochodzi w sytuacji, gdy w moczu przekroczony zostanie próg rozpuszczalności dla związków, które w warunkach prawidłowych się w nim rozpuszczają. Kamica nerkowa dotyczy około 5% populacji, przy czym dwukrotnie częściej występuje u mężczyzn.
U wielu osób choroba przebiega bezobjawowo z okresowymi silnymi dolegliwościami w okolicy lędźwiowej, określanymi jako kolka nerkowa. W 50% przypadków kamica ma przebieg nawrotowy. Wczesne rozpoznanie przyczyny i swoiste leczenie w istotny sposób poprawia rokowania, zwłaszcza w przypadku kamicy nawrotowej.
Do czynników sprzyjających powstawaniu kamieni nerkowych należą: zwiększone wydalanie z moczem substancji tworzących kamienie: wapnia, kwasu szczawiowego, fosforanów, moczanów, cystyny, zmiana odczynu moczu, niedobór związków ograniczających krystalizację składników moczu np. magnezu, cytrynianów, zbyt mała ilość płynów w diecie lub nadmierna ich utrata, przewlekłe zakażenie układu moczowego. W etiopatogenezie kamicy nerkowej postuluje się również wpływ uwarunkowań genetycznych.
Kamienie występujące w drogach moczowych można podzielić na:

• szczawianowo-wapniowe,
• fosforanowo-wapniowe,
• z kwasu moczowego,
• struwitowe (fosforanowo-magnezowo-amonowe),
• cysty nowe.

Znaczenie diety w kamicy nerkowej

Postępowanie dietetyczne stanowi bardzo istotny element zarówno w profilaktyce jak i leczeniu kamicy nerkowej. Lekarz ustala przyczynę powstania kamicy nerkowej, jej rodzaj oraz postępowanie dietetyczne.
W leczeniu oraz zapobieganiu kamicy ważną rolę odgrywają:

• dopasowanie diety do rodzaju kamicy nerkowej i specyficznych zaburzeń metabolicznych,
• płyny – pacjenci z kamicą nerkową powinni spożywać duże ilości płynów, dzięki czemu zmniejsza się stężenie składników moczu, co zapobiega ich wytrącaniu w postaci kryształków. Wypijanie dostatecznej ilości płynów znacznie zmniejsza ryzyko wystąpienia lub nawrotu kamicy nerkowej. Zalecane płyny to woda stołowa, wody mineralne, woda przegotowana, napar z brzozy, słaba herbata. Ważne są płyny podawane przed snem, które rozcieńczają mocz w godzinach nocnych.
• ograniczenie spożycia soli kuchennej – promotorem kamicy szczawianowo-wapniowej jest sód, gdyż zwiększa on wydalanie wapnia i moczanu sodu. Istotne więc jest ograniczenie soli kuchennej, przetworów z dodatkiem soli i zawierających glutaminian sodu, a także produktów bogatych w kwas szczawiowy. W niektórych przypadkach należy zwrócić uwagę na podaż wapnia, fosforu, magnezu
  i białka. Powstawianiu kamicy może również sprzyjać dieta bogata w białko zwierzęce,
• zwiększenie spożycia potasu – zbyt mała ilość potasu w diecie wpływa na zwiększenie wydalania wapnia z moczem oraz przypuszczalnie zmniejsza ilość wydalanych cytrynianów,
• dostosowanie ilości spożywanego białka zwierzęcego do zapotrzebowania organizmu – wysokie spożycie białka prowadzi do zakwaszenia moczu i sprzyja zwiększonemu wydalaniu kwasu moczowego, kwasu szczawiowego i wapnia, obniżenia wydalania cytrynianów. Podaż białka w diecie powinna wynosić 0,8-1,0 g na kg masy ciała,
• brak drastycznych ograniczeń odnośnie podaży wapnia – znaczne ograniczenie spożycia wapnia może prowadzić do wtórnego nadmiernego wydalania z moczem kwasu szczawiowego i utraty masy kostnej, z której wapń będzie pobierany do wyrównania braków.

Konkretne i szczegółowe zalecenia dietetyczne powinny być dostosowane do rodzaju kamicy.

Czytaj również: Kwas fosforowy (E338) – co to jest? Właściwości, zastosowanie, szkodliwość

Czym jest kamica fosforanowo-wapniowa?

Głównym składnikiem złogów w tym rodzaju kamicy jest fosforan wapnia. Powstaje w moczu o odczynie zasadowym, który wynika z zakażenia niektórymi bakteriami, rozkładającymi mocznik na amoniak i dwutlenek węgla. Wzrost stężenia amoniaku prowadzi do alkalizacji moczu.

Dieta w kamicy fosforanowo-wapniowej

• W diecie należy ograniczyć sól oraz produkty bogate w fosforany, wapń i szczawiany, jak: mleko i przetwory mleczne, jaja, rośliny strączkowe, konserwy rybne,
• zwiększyć należy podaż magnezu, cytrynianów i wypijanych płynów,
• wskazane jest podawanie w dużych ilościach produktów zakwaszających, m.in. mięsa, wędlin, ryb, produktów zbożowych.

Produkty zalecane w kamicy fosforanowo-wapniowej

• Duża ilość płynów,
• mięso (zwłaszcza drób), ryby,
• pieczywo, gruboziarniste kasze, makarony,
• śliwki, borówki, żurawina, rodzynki ( ze względu na zawartość kwasu benzoesowego),
• soki i owoce cytrusowe,
• miód,
• masło.

Produkty zalecane w ograniczonych ilościach

• Ziemniaki, seler, kalafior, rzodkiewki, marchew,
• pozostałe owoce, orzechy,
• mleko, jaja.

Produkty przeciwwskazane w kamicy fosforanowo-wapniowej

• Alkaliczne wody mineralne,
• nasiona roślin strączkowych,
• szpinak, szczaw, rabarbar,
• czekolada mleczna i gorzka, kakao w proszku,
• mocna herbata, kawa naturalna,
• przetwory solone,
• przyprawy ostre oraz z glutaminianem sodu.