Atopowe zapalenie skóry wymaga odpowiedniego odżywiania, gdyż jest ważną składową leczenia. Prowadzona terapia to tzw. dieta eliminacyjna, która polega na wykluczaniu z diety wszystkich produktów potencjalnie uczulających. Dzięki temu uzyskujemy doraźny efekt braku objawów, natomiast przy długofalowym stosowaniu możemy osiągnąć „odczulenie” na dany alergen.
Atopowe zapalenie skóry – dieta eliminacyjna u dzieci i dorosłych
Spis treści
Atopowe zapalenie skóry – czym jest?
Atopowe zapalenie skóry (AZS) jest to przewlekła, zapalna i nawracająca choroba skóry, która zazwyczaj rozpoczyna się w okresie wczesnego dzieciństwa. Typowym objawem dla omawianej dermatozy jest nasilony świąd skóry. Zmiany skórne mają typową lokalizację i uzależnione są od wieku chorego. W przypadku AZS u niemowląt zmiany występują głównie na policzkach i owłosionej skórze głowy, z kolei u dzieci – w zgięciach kolan, łokci, nadgarstków, a także na skórze karku.
Atopowe zapalenie skóry u dzieci – dieta
Skóra atopowa u dorosłych i dzieci wymaga odpowiedniej pielęgnacji, do której wykorzystuje się produkty hipoalergiczne i emolienty. Niezbędny jest także właściwy sposób odżywiania. Głównym alergenem powodującym egzemę atopową we wczesnym dzieciństwie są białka mleka krowiego. Wyróżnia się ponad 20 białek, które znajdują się w mleku. Najczęstszą przyczyną alergii jest β-laktoglobulina i kazeina. Jeśli alergia dotyczy tej drugiej, z diety należy wykluczyć również mleko innych gatunków zwierząt, np. kóz czy owiec.
Kolejnym silnym alergenem jest białko jaja kurzego. W leczeniu alergii na jaja zaleca się dietę eliminacyjną. Niezależnie od tego, czy alergia występuje w odpowiedzi na obecność białek, które występują we frakcji białka czy żółtka, należy wyeliminować całe jaja. Ponadto trzeba uważać na produkty, które w swoim składzie zawierają dodatek jaj – są to nie tylko produkty żywnościowe, ale również różnego rodzaju emulsje pielęgnacyjne czy farmaceutyki.
Potencjalnie alergizująca może być również pszenica. U części dzieci z atopowym zapaleniem skóry obserwuje się podwyższony poziom antygenów przeciwko gliadynie – białku występującemu w pszenicy.
Silnymi alergenami są również orzechy, szczególnie orzeszki ziemne. Alergia na orzechy może zacząć się już we wczesnym dzieciństwie i trwać przez całe życie. Częściej występuje u dzieci, z kolei u osób dorosłych może przybierać znacznie groźniejszą postać i być przyczyną wstrząsu anafilaktycznego.
W związku z powyższym, jeśli u dziecka z AZS stwierdzono alergię na dany produkt, należy bezwzględnie zastosować dietę eliminacyjną.
Zobacz też: Migdały – właściwości, zastosowanie
Dieta przy atopowym zapaleniu skóry u dorosłych
W przypadku AZS dieta dla dorosłych, podobnie jak u dzieci, powinna wykluczać produkty, na które stwierdzono alergię.
Dodatkowo istnieją pewne doniesienia wskazujące na korzystny wpływ witaminy D oraz zawartego w rybach kwasu dokozaheksaenowego (DHA) na stan skóry.
Witamina D odrywa istotną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu układu immunologicznego. Wykazano również, że przyjmowanie witaminy D w ilości 1600 UI (jednostek narodowych) przez okres co najmniej 60 dni może zmniejszać nasilenie zmian chorobowych u osób z atopowym zapaleniem skóry. Z kolei DHA, należący do kwasów z rodziny omega-3, wykazuje działanie przeciwzapalne.
Dodatkowo warto zwrócić uwagę na dietę antyhistaminową. U chorych na egzemę atopową często stwierdza się podwyższony poziom histaminy. Warto w tym przypadku rozważyć wykluczenie lub ograniczenie produktów bogatych w histaminę lub wpływających na jej uwalnianie z komórek.
Atopowe zapalenie skóry – dieta matki karmiącej
W przypadku wystąpienia AZS i przy stwierdzeniu alergii u dziecka, kobieta powinna zastosować dietę eliminacyjną wykluczającą dany alergen.
W przypadku uczulenia na białko mleka krowiego powinno się wyeliminować:
- mleko i wszystkie produkty mleczne (maślanki, kefiry, jogurty, sery, śmietanę, masło),
- lody,
- budynie,
- pieczywo (szczególnie kajzerki),
- margaryny z dodatkiem mleka,
- wędliny,
- gotowe sosy,
- żywność typu „fast food”.
Eliminując z diety nabiał należy pamiętać o uzupełnieniu wapnia z innych produktów. Dobrym źródłem tego makroskładnika są napoje mleczne fortyfikowane wapniem, mak, amarantus, sezam, wody wapniono-magnezowe i migdały.
Czytaj również: Mleko ryżowe – właściwości, przepis, z czym podawać, czy jest zdrowe?
Atopowe zapalenie skóry – czego unikać?
Dieta przy AZS u dorosłych i dzieci powinna opierać się na zidentyfikowaniu i eliminacji alergenów pokarmowych, gdyż może prowadzić to do znacznej poprawy stanu skóry. Zanim jednak wykluczy się z diety jakiekolwiek produkty, należy wykonać podstawowe testy alergiczne, które potwierdzą uczulenie na dany składnik oraz dokonać próby prowokacji pokarmem.
W przypadku zastosowania diety antyhistaminowej zaleca się eliminowanie lub znaczne ograniczenie:
- wędlin,
- serów dojrzewających,
- czerwonego wina,
- produktów poddanych fermentacji,
- konserw rybnych.
Powyższe produkty są bogate w histaminę. Z kolei produktami stymulującymi wytwarzanie histaminy są:
- pomidory,
- truskawki,
- czekolada,
- orzechy ziemne,
- suszone owoce.
Atopowe zapalenie skóry – jadłospis
Liczne przepisy dla chorych na AZS można znaleźć na stronach internetowych poświęconych temu schorzeniu lub stronach dietetycznych.
Dieta przy atopowym zapaleniu skóry u osób ze zdiagnozowaną alergią na białko mleka krowiego może wyglądać następująco:
| śniadanie | II śniadanie | obiad | kolacja | |
|---|---|---|---|---|
| Dzień 1 | kanapki z chleba żytniego z pastą z awokado i jajka | koktajl owocowy na mleku migdałowym | kurczak duszony w warzywach, podawany z ziemniakami gotowanymi w mundurkach | jaglanka na mleku migdałowym z bananem i siemieniem lnianym |
| Dzień 2 | sałatka z wędzonym łososiem, roszponką, rzodkiewką i migdałami | jogurt kokosowy z pomarańczą | polędwiczki wieprzowe w sosie paprykowym, podawane z kaszą gryczaną | kanapki z pastą tahini i ogórkiem |
| Dzień 3 | wytrawna owsianka z cukinią i marchewką | sałatka owocowa posypana sezamem i migdałami | dorsz po włosku z fasolką szparagową i ryżem | płatki ryżowe na mleku kokosowym/migdałowym z orzechami włoskimi i siemieniem lnianym |
| Dzień 1 | |
| śniadanie | kanapki z chleba żytniego z pastą z awokado i jajka |
| II śniadanie | koktajl owocowy na mleku migdałowym |
| obiad | kurczak duszony w warzywach, podawany z ziemniakami gotowanymi w mundurkach |
| kolacja | jaglanka na mleku migdałowym z bananem i siemieniem lnianym |
| Dzień 2 | |
| śniadanie | sałatka z wędzonym łososiem, roszponką, rzodkiewką i migdałami |
| II śniadanie | jogurt kokosowy z pomarańczą |
| obiad | polędwiczki wieprzowe w sosie paprykowym, podawane z kaszą gryczaną |
| kolacja | kanapki z pastą tahini i ogórkiem |
| Dzień 3 | |
| śniadanie | wytrawna owsianka z cukinią i marchewką |
| II śniadanie | sałatka owocowa posypana sezamem i migdałami |
| obiad | dorsz po włosku z fasolką szparagową i ryżem |
| kolacja | płatki ryżowe na mleku kokosowym/migdałowym z orzechami włoskimi i siemieniem lnianym |
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- Kamińska B., Plata-Nazar K., Atopowe zapalenie skóry u dzieci. Program ALERNI. Forum Medycyny Rodzinnej, 2009, 5, 3: 367–371.
- Silny W. i wsp., Atopowe zapalenie skóry – współczesne poglądy na patomechanizm oraz metody postępowania diagnostyczno-leczniczego. Stanowisko grupy specjalistów Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego. Post. Dermatol. Alergol., 2010, 37, 5: 365–383.
- Gałecka M., Szachta P., Alergia czy nietolerancja histaminy – podobieństwo kliniczne odmiennych typów nadwrażliwości pokarmowej. Dermatologia Prakt., 2014, 1.
- Włodarek D. i wsp., Dietoterapia. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2014.
- Salehi T. i wsp., The study of egg allergy in children with atopic dermatitis. World Allergy Organ. J., 2009, 2 (7): 123–127.
- Amestejani M. i wsp., Vitamin D supplementation in the treatment of atopic dermatitis: a clinical trial study. J. Drugs Dermatol., 2012, 11, 3: 327–330.
Opublikowano: 13.09.2019; aktualizacja: 13.09.2019
Oceń:
4.6
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Anita Ciemiecka
Dietetyczka
Dyplomowany dietetyk. Uczestniczka wielu konferencji naukowych i szkoleń z zakresu dietetyki i psychodietetyki. Uczestniczyła w realizacji projektu naukowego Wojewódzki program zapobiegania niedożywieniu, nadwadze i otyłości poprzez poprawę żywienia u dzieci z klas 1–3 szkół podstawowych. Na co dzień pomaga zmieniać nawyki żywieniowe u osób borykających się z nadwagą, otyłością, chorobami dietozależnymi, które poprzez właściwe żywienie pragną podnieść jakość swojego życia. Współpracuje również z osobami aktywnymi fizycznie. Jej głównym założeniem w pracy z pacjentem jest trwałe ukształtowanie prawidłowych nawyków żywieniowych. Indywidualne konsultacje dietetyczne prowadzi na terenie Płocka, Sierpca oraz online. Prywatnie miłośniczka kawy i warzyw. W wolnych chwilach poszukiwaczka kulinarnych rewolucji.
323
Komentarze i opinie (0)