Choroby skóry to w dzisiejszych czasach problem dość powszechny. Mają różne podłoże i objawy. W niektórych przypadkach zapalenia skóry, dieta odgrywa istotną rolę w terapii schorzenia. Choćby w przypadku łuszczycy wykazano powiązania między sposobem żywienia a przebiegiem choroby. Stosowanie diety niskokalorycznej zmniejsza występowanie objawów.
Dieta przy zapaleniach skóry
Trądzik pospolity a dieta
Jest to najczęściej występująca, przewlekła choroba skóry, która charakteryzuje się obecnością grudek i zaskórniaków. Może występować w każdym wieku, ale najczęściej dotyka osób w wieku 17-25 lat. Przeważnie po 30 roku życia dochodzi do ograniczenia rozprzestrzeniania się choroby. Częściej dotyczy ona chłopców i mężczyzn – są oni bardziej narażeni na cięższą postać tej choroby. Trądzik młodzieńczy jest chorobą gruczołów łojowych skóry, a zmiany skórne przeważnie są umiejscowione na skórze twarzy, ramion i tułowia. Leczenie trądziku odbywa się za pomocą wielu metod – stosowanie preparatów przeciwbakteryjnych, antybiotyków, preparatów złuszczających naskórek – jednak często nie przynoszą one do końca satysfakcjonujących efektów.
Wpływ żywienia na występowanie trądziku pospolitego nie jest do końca znany. Trądzik częściej występuje w społeczeństwach wysoko rozwiniętych, aniżeli w społecznościach wiejskich, co pokazywałoby, że negatywnie na rozwój choroby wpływa żywność wysoce przetworzona. Niektóre badania pokazują, że znaczenie tutaj odgrywa indeks glikemiczny produktów. Produkty, które mają wysoki indeks glikemiczny (np. produkty mączne, cukier, słodycze) mogą w końcowym efekcie pobudzać wydzielanie gruczołów łojowych. Niektóre dane mówią o negatywnym działaniu produktów mlecznych, tłuszczów, czekolady, co może przemawiać za zaleceniem ograniczenia spożycia tych produktów przez chorych. Można spotkać także zalecenia stosowania witaminy A oraz nienasyconych kwasów tłuszczowych n-3, ponieważ mają one właściwości przeciwzapalne.
To też może Cię zainteresować: Łuszcząca się skóra – czy zawsze oznacza łuszczycę?
Łuszczyca a dieta
Łuszczyca jest to przewlekła choroba zapalna, która charakteryzuje się występowaniem łuszczących się wykwitów. Występuje niezależnie od wieku, najczęściej u ludzi młodych – pierwsze objawy pojawiają się między 15 a 30 rokiem życia. Łuszczyca jest uwarunkowana genetycznie, ale mechanizm jej dziedziczenia nie jest znany. Wystąpienie objawów i przebieg choroby może zależeć od wielu czynników, jak np. podrażnienia mechaniczne i chemiczne, stresy, infekcje, leki. Leczenie łuszczycy polega głównie na leczeniu miejscowym, które polega na stosowaniu leków złuszczających.
W tym przypadku wykazano powiązania między sposobem żywienia a przebiegiem łuszczycy. Stosowanie diety niskokalorycznej zmniejsza występowanie objawów, co może mieć związek z niskim spożyciem kwasu arachidonowego. Warto u chorych zwiększyć spożycie nienasyconych kwasów tłuszczowych n-3, ponieważ wykazują działanie przeciwzapalne, a więc częściej spożywać ryby morskie, które są obfitym źródłem tych kwasów. W leczeniu łuszczycy ważną rolę odgrywa także witamina D. Poza tym żywienie powinno być bogate w warzywa i owoce, które są źródłem antyoksydantów. Należy także wyeliminować palenie papierosów i spożywanie alkoholu.
Przeczytaj też: Pękająca skóra na palcach – jak temu zaradzić?
Atopowe zapalenie skóry a dieta
Atopowe zapalenie skóry jest przewlekłą, nawrotową chorobą zapaln, której towarzyszy nasilony świąd. Obserwuje się zwiększenie liczby zachorowań wśród mieszkańców krajów wysoko rozwiniętych.W Polsce AZS występuje u 4,7% dzieci między 3 a 18 rokiem życia i 1,4% dorosłych, jednakże w dużych miastach odsetek ten jest co najmniej dwukrotnie większy. Czynniki które nasilają przebieg choroby to: podłoże genetyczne, alergeny, zanieczyszczenie środowiska, klimat, status socjoekonomiczny, infekcje, czynniki psychiczne.
Podstawą leczenia atopowego zapalenia skóry jest przywrócenie zaburzonych funkcji bariery skórnej poprzez odpowiednie nawilżenie i natłuszczenie naskórka. Codzienne kąpiele w letniej wodzie i stosowanie preparatów natłuszczających zapewniają prawidłowe nawodnienie naskórka i chronią przed jego pękaniem. Należy także unikać czynników zaostrzających tj. drażniących materiałów syntetycznych i wełny, mydła, gorącej wody, środków chemicznych, detergentów, żywności (mleko krowie, jaja kurze, gluten, soja, orzechy itp.). Stosuje się także fototerapię i leczenie farmakologiczne.
Alergeny pokarmowe odgrywają ważną rolę w atopowym zapaleniu skóry, ponieważ mogą sprzyjać rozwinięciu lub nasileniu procesu chorobowego. Najczęstsze alergeny pokarmowe to:
- białka mleka krowiego,
- białka jaja kurzego,
- pszenica,
- soja,
- orzeszki ziemne,
- orzechy,
- kakao,
- ryby,
- skorupiaki,
- owoce (szczególnie cytrusowe),
- konserwanty, barwniki, dodatki wzmacniające smak.
U chorych na atopowe zapalenie skóry stosuje się tzw. dietę eliminacyjną, która polega na czasowym usunięciu szkodliwego pokarmu z jadłospisu osoby chorej. Trzeba jednak pamiętać, aby jednocześnie do żywienia wprowadzić takie pokarmy, które pokryją zapotrzebowanie na poszczególne składniki odżywcze, aby nie wystąpiły niedobory.
Dieta eliminacyjna musi być indywidualnie dobrana do danego pacjenta, musi uwzględniać rodzaj szkodliwego pokarmu i stan zaawansowania choroby oraz pokrywać zapotrzebowanie organizmu w zależności od wieku, płci na energię i wszystkie składniki odżywcze. Ma to na celu prawidłowe funkcjonowanie organizmu, a w przypadku dzieci prawidłowy ich rozwój. Po wprowadzeniu takiej diety stan pacjenta powinien ulec poprawie, a objawy ustąpić lub ulec złagodzeniu.
Eliminacja alergenów pokarmowych
Najlepszym sposobem zapobiegania alergii u niemowląt jest wyłączne lub pełne karmienie piersią przez 4-6 miesięcy życia dziecka. Jeśli nie jest to możliwe, dieta takiego niemowlęcia powinna opierać się na preparatach mlekozastępczych o udokumentowanej, zmniejszonej alergenowości. Należy też w odpowiednim momencie zacząć rozszerzać dietę dziecka – zawsze po jednym produkcie, zaczynając od małych ilości. Jeżeli jednak dziecko wykaże alergię, to w przypadku karmienia piersią – matka powinna wprowadzić dietę eliminacyjną – bezmleczną i bez jaj kurzych z suplementacją wapnia i witaminy D. W okresie ustalania diagnozy, dietę wprowadza się na 2-4 tygodnie, gdyż może się okazać, że zmiany skórne wcale nie są spowodowane dietą matki. W przypadku potwierdzenia alergii należy w dalszym ciągu stosować dietę bezmleczną u dziecka i u matki. Jeśli dziecko jest karmione sztucznie – to dieta eliminacyjna oparta jest na mieszankach mlekozastępczych.
Substancje konserwujące
Substancje konserwujące i poprawiające właściwości organoleptyczne pożywienia zaostrzają atopowe zapalenie skóry, dlatego w codziennej diecie osób chorych powinno być ich jak najmniej. Z kolei korzystny wpływ wywierają probiotyki, które obniżają procesy zapalne u chorych na AZS. Po zastosowaniu probiotyku zawierającego korzystne dla układu pokarmowego bakterie następuje zmniejszenie nasilenia zmian skórnych i świądu. Także kwasy omega-3 i witamina D działają przeciwzapalnie.
Alergeny pokarmowe to jednak jeden z czynników, który może nasilać objawy choroby. Nie można zakładać, że nasilające się zmiany skórne w przebiegu AZS są na pewno spowodowane alergią pokarmową i eliminować pacjentowi z diety kolejne produkty, gdyż w ten sposób można doprowadzić do poważnych niedoborów składników odżywczych w organizmie, co też może zaostrzać zmiany skórne, a w przypadku dzieci spowodować nieprawidłowy przyrost masy ciała i wzrostu.
Małgorzata Andrzejczak
Dietetyk
Wraz z Agnieszką Ludwiszewską prowadzi poradnię dietetyczną tuDietetyk. Jej celem jest niesienie pomocy osobom z problemami żywieniowymi. Plany żywienia, które przygotowuje, są zgodne z zasadami prawidłowego odżywiania i zapewniają sukces w drodze po zdrowie oraz wymarzoną sylwetkę. Duży nacisk kładzie na edukację żywieniową pacjentów, co pomaga w utrzymaniu osiągniętych rezultatów oraz zmiany stylu życia. Oferuje poradnictwo żywieniowe w każdym zakresie. Oferta poradni skierowana jest do wszystkich osób, które poszukują fachowych porad żywieniowych w zakresie odchudzania i chorób dietozależnych.
Komentarze i opinie (3)
opublikowany 23.06.2021
opublikowany 23.06.2021
opublikowany 06.08.2021