Dieta na choroby wątroby

Leczenie chorób wątroby przy pomocy diety

Leczenie chorób wątroby w dużej mierze opiera się na modyfikacji żywienia. Jest to obok farmakoterapii jeden z głównych warunków by przywrócić temu narządowi pełna wydolność. Podawanie leków jest najczęściej leczeniem polegającym na zahamowaniu mechanizmu powstawania schorzenia. Z kolei odpowiednia dieta wpływa na szybkość regeneracji komórek wątroby.

Najczęstsze choroby wątroby, które wymagają wdrożenia leczenia dietetycznego to:

• stłuszczenie wątroby,
• przewlekłe zapalenia wywołane różnymi czynnikami,
• uszkodzenia wywołane toksynami,
• marskość wątroby,
• choroba Wilsona,
• hemochromatoza (zaburzania przemian żelaza i miedzi).

Każda z tych jednostek chorobowych prowadzi do niszczenia komórek wątrobowych i ich niewydolności. Przyczyną zapalenia wątroby (ostrego lub przelękłego) oraz uszkodzeń wątroby może być toksyczne działanie leków, alkoholu, wirusów, bakterii, trujących grzybów i innych związków chemicznych. Stłuszczenie wątroby jest to stan gdzie w komórkach narządu dochodzi do odkładnia się cząsteczek tłuszczu, a przyczyną często jest niewłaściwe żywienie z współwystępującą otyłością, cukrzycą czy hiperlipidemią.

Dieta na wątrobę

Dieta wątrobowa powinna być ustalona indywidualnie dla każdego pacjenta w zależności od występujących zaburzeń w przemianach metabolicznych, a nie typowo od rodzaju jednostki chorobowej. Dlatego najważniejszym kryterium doboru diety na chorą wątrobę jest stopień wyrównania i niewydolności tego narządu, ustalenie czy występuje niedożywienie białkowo-energetyczne oraz żółtaczka. Biorąc pod uwagę powyższe wskaźniki, możliwe jest ustalenie racjonalnej diety na choroby wątroby.

Dieta wątrobowa powinna spełniać następujące funkcje:

• dostarczać niezbędnych składników odżywczych, aby przemiany kataboliczne (rozkładu) i anaboliczne (syntezy) pozostały w równowadze, a jeśli występują niedobry któregoś z składników odżywczych, żywienie musi zapewnić właściwą ich ilość;
• dostarczać związków biologicznie czynnych, które korzystnie wpływają na regenerację wątroby oraz poprawią jego czynność.

Najczęściej zgłaszane przez pacjentów objawy choroby wątroby to:

• zaburzenia apetytu,
• wzdęcia,
• problemy trawienne – niestrawność (dyspepsja),
• uczucie pełności w podbrzuszu.

W przypadku zaburzeń łaknienia, konieczne jest dostarczenie produktów żywnościowych o wysokiej wartości odżywczej. Ustalając jadłospis na choroby wątroby, należy bacznie obserwować stan zdrowia i odpowiednio modyfikować żywienie, najlepiej pod okiem dietetyka. Świadomość żywieniowa pacjenta jest niezmiernie ważna, ponieważ zwiększa wyrobienie przekonania o konieczności spożywania potraw, które wspierają leczenie wątroby

Najlepsza dieta na choroby wątroby

Jeśli jedną z przyczyn wystąpienia stłuszczenia wątroby, zapalenia czy zaburzeń było niewłaściwe odżywianie i alkohol, koniecznie należy wyeliminować te czynniki. Czyli podstawową zasadą diety jest całkowite wykluczenie produktów działających toksycznie.

Sama dieta wątrobowa w okresie wyrównania choroby, powinna być urozmaicona i składać się w produktów spożywczych jak najmniej przetworzonych, naturalnych i nieobciążających wątrobę, dodatkowo smacznych, aby pobudzić łaknienie osoby chorej, zwykle niedożywionej.

Żywienie w chorobach wątroby modyfikuje się głownie pod względem zawartości białka, tłuszczu, witamin. Ilość dostarczanej energii z pożywieniem powinna być adekwatna do zapotrzebowania chorego, a u osób niedożywionych zwiększona. Jednak w przypadku, kiedy osoba chora odczuwa brak apetytu, nie należy zmuszać jej do przyjmowania kolejnych racji żywieniowych.

• Podaż białka powinna być zwiększona, ale musi być to białko pełnowartościowe przynajmniej w połowie pochodzące z produktów zwierzęcych (chude mięso, mleko, jogurty, kefiry, białko jajka). Duża ilość protein stymuluje regenerację wątroby. Przyjmuje się, że właściwa ilość to około 1,3–1,5g / kg należnej masy ciała.
• Tłuszcze powinny być ograniczone do 30% całej racji pokarmowej i nie należy przekraczać ilości 1g na kg masy ciała. Są nośnikiem witamin i nienasyconych kwasów tłuszczowych, czyli składników regenerujących wątrobę. Chorzy dobrze tolerują tłuszcze o wysokiej strawności, czyli pochodzące z masła, dobrych jakościowo margaryn miękkich, mleku, śmietanki, oleju. Bezwzględnie należy wykluczyć: smalec, słonina, tłuste mięsa wieprzowe, baranina. Zbyt duży dodatek tłuszczu może stanowić przyczynę biegunek tłuszczowych, wzdęć.
• Jeśli pojawiają się problemy z wydzielaniem żółci, tolerancja tłuszczów dostarczanych wraz z posiłkiem może drastycznie się zmniejszyć. Wówczas powinna być zmniejszona i rozdzielona w porównywalnych ilościach przez cały dzień.
• Węglowodany w diecie na ogół chorzy dobrze tolerują, ale zdarzają się przypadki upośledzonej tolerancji glukozy. Węglowodany proste pochodzące z cukru, dżemów, miodu, słodyczy nie powinny przekraczać ilości 50gram na dobę, gdyż mogą nasilać się stłuszczenie wątroby, podstawą są węglowodany złożone, które działają regenerująco.
• Wykluczamy z jadłospisu produkty wzdymające (warzywa kapustne, strączkowe, cebule, szparagi, ograniczamy też śliwki, gruszki, czereśnie, seler, buraki).
• Korzystnie wpływają warzywa gotowane, przecierane, świeże soki, przeciery na przykład z surowej marchewki.
• Witaminy i składniki mineralne powinny być na takim poziomie jak dla osoby zdrowej ze szczególnym uwzględnieniem wapnia, cynku, witamin z grupy B oraz witaminy A, C, K.
• Zaleca się unikanie mocnej kawy i herbaty.
• Cała modyfikacja żywienia w diecie wątrobowej polega na stosowaniu zaleceń diety łatwostrawnej, dostosowując indywidualnie ilość określonych produktów w zależności od przebiegu choroby.

Leki i zioła na wątrobę

Dla regeneracji oraz poprawy funkcjonowania wątroby polecane są zioła na wątrobę oraz leki i suplementy zawierające substancje bioaktywne pochodzące z ziół. Wyciągi z roślin zielarskich oraz suplementy na wątrobę mają potwierdzone działanie lecznicze.

• Związkami bardzo ważnymi w leczeniu chorób wątroby są fosfolipidy – składniki błon w komórkach wątroby. Produkty zawierające fosfolipidy regenerują wątrobę, chronią przed włóknieniem tkanek, zapobiegają marskości. Cholina jest fosfolipidom, który organizm syntetyzuje, lecz konieczne jest dostarczanie go także z dietą, najwięcej znajduje się w żółtku jajka, soi, orzeszkach ziemnych, wątrobie. Fosfolipidy hamują odkładanie cholesterolu w naczyniach krwionośnych pęcherzyka żółciowego, odkładania tłuszczu w wątrobie.
• Z kolei sylimaryna jest flawonoidem o szerokim działaniu – regenerującym wątrobę, przeciwzapalnym i chroniącym przed marskością. Związek ten znaleźć można w ostropeście plamistym.
• Wyciągi z nasion ostropestu plamistego wykazują zdolność do podnoszenia poziomu glutationu w organizmie, który niszczy wolne rodniki, regeneruje komórki. Roślina ta posiada szerokie spektrum działania w chorobach wątroby, polecana jest przy rekonwalescencji oraz profilaktycznie u osób szczególnie narażonych na uszkodzenia wątroby.
• Równie popularny na choroby wątroby jest karczoch zwyczajny, warzywo, które jest prebiotykiem – zawiera inulinę, oraz liczne związki przeciwutleniające w tym cynarynę o silnych właściwościach pobudzających czynności wydzielnicze wątroby (produkcję żółci), ponadto usprawnia przepływ żółci, działa odtruwająco, moczopędnie, usuwa toksyny. Badania wykazały, że obniża poziom cholesterolu we krwi.
• Żółciopędnie i rozkurczowo na drogi żółciowe działa ziele dziurawca, poprzez obecność flawonoidów, podobną funkcję pełni cykoria, dodatkowo działa przeciwbakteryjnie. Napary z dziurawca polecane są szczególnie po tłustym posiłku, aby wspomóc trawienie.
• Ziołami o potwierdzonym korzystnym działaniu na wątrobę oraz funkcjonowanie przewodu pokarmowego są mniszek lekarski, babka szerokolistna, koper włoski.