Dieta jednoskładnikowa – jak monodieta wpływa na zdrowie?

Zasady diety jednoskładnikowej

Dieta jednoskładnikowa to model żywienia oparty na konsumpcji zwykle jednego produktu spożywczego (czasami pod różnymi postaciami), odznaczającego się rzekomymi właściwościami odchudzającymi.

Czas trwania monodiet różni się w zależności od ich rodzaju. Najczęściej stosuje się je około 7 dni. Twórcy tego typu planów odchudzających ich skuteczność przypisują wysokiej wartości odżywczej składnika głównego diety oraz zawartych w nim substancji, które mają przyspieszać spalanie tkanki tłuszczowej.

Za dodatkową zaletę monodiety uznają możliwość oczyszczenia organizmu z toksyn i poprawę tempa przemiany materii.

Istnieje wiele rodzajów diet jednoskładnikowych. Przykładem monodiet są:

• dieta grejpfrutowa,
• dieta kapuściana,
• dieta ryżowa,
• dieta jogurtowa,
• dieta arbuzowa,
• dieta bananowa,
• dieta ogórkowa,
• dieta ananasowa.

Wszystkie wymienione modele żywienia cechuje niska energetyczność. Oznacza to, że dostarczają bardzo małej ilości kilokalorii w ciągu doby. W efekcie w pierwszych dniach stosowania diety można zanotować szybki spadek masy ciała. Warto jednak zastanowić się, jakie będą dalsze konsekwencje tego pozornego sukcesu odchudzania.

Jak monodieta wpływa na zdrowie?

Niska wartość kaloryczna jadłospisów monodiety powoduje, że w ciągu kilku pierwszych dni stosowania diety notujemy spadek masy ciała, zwykle rzędu od jednego do kilku kilogramów. Należy jednak pamiętać, że jest to przede wszystkim utrata wody, która wiąże się z obniżeniem rezerw glikogenu (czyli węglowodanów) w mięśniach i wątrobie.

Efekt ten nie wynika więc z redukcji tkanki tłuszczowej, a to właśnie obniżenie jej poziomu uznajemy za podstawowy wyznacznik skutecznego odchudzania. Przekłada się on bowiem na pożądany efekt wizualny w postaci zmniejszenia obwodów ciała oraz na redukcję ryzyka występowania poważnych chorób, takich jak cukrzyca typu 2 czy miażdżyca.

Dodatkowo stosowanie monodiet prowadzi do ubytku beztłuszczowej masy ciała (tkanki mięśniowej), co w przyszłości wręcz gwarantuje efekt jo-jo. Należy również pamiętać, że są to diety niedoborowe, czyli takie, które nie pokrywają zapotrzebowania na wszystkie niezbędne składniki pokarmowe. Konsekwencją długotrwałego ich stosowania może być zatem nie tylko brak sukcesu w redukcji masy ciała, ale również poważne problemy zdrowotne.

Jakie są wady diety jednoskładnikowej?

Do wad diet monodiety zaliczamy:

• zwolnienie tempa przemian metabolicznych;
• możliwe niedobory pokarmowe;
• obniżenie samopoczucia w trakcie stosowania diety;
• możliwość występowania zawrotów głowy, osłabień, omdleń w trakcie ich trwania;
• częste efekty jo-jo;
• monotonię jadłospisu.

Co więcej, niektóre z wymienionych wcześniej diet mogą być skrajnie niebezpieczne dla zdrowia. Przykładem niech będzie dieta grejpfrutowa. Grejpfruty to owoce zawierające substancje wchodzące w interakcje z niektórymi lekami (np. na nadciśnienie, na obniżenie poziomu cholesterolu), co może powodować wzrost stężenia substancji aktywnych we krwi nawet o kilkaset procent.

Patrząc na monodiety okiem dietetyka, trudno jest znaleźć jakiekolwiek ich zalety. Prawidłowo skomponowana dieta odchudzająca ma bowiem nie tylko gwarantować spadek masy ciała, ale i uczyć prawidłowych nawyków żywieniowych, które pozwalają uchronić pacjenta przed efektem jo-jo.

Monodieta a odchudzanie

Diety jednoskładnikowe przynoszą krótkoterminowe efekty. W wyniku ich stosowania masa ciała spada na skutek utraty wody. Nie przekłada się to na oczekiwany przez pacjenta efekt wizualny. Stosowane długoterminowo, powodują utratę tkanki mięśniowej, co wywołuje spadek tempa przemian metabolicznych, a w rezultacie brak postępów w spalaniu tkanki tłuszczowej. Ich bardzo niska wartość kaloryczna odczytywana jest przez organizm jako klasyczna głodówka, na skutek której ustrój z dużą ostrożnością i powoli rozporządza zapasami energii.

Warto pamiętać, że takim zapasem energii jest właśnie tkanka tłuszczowa. Monodiety uniemożliwiają w praktyce zdrową, racjonalną aktywność fizyczną, co powinno być dodatkowym argumentem, by nie stosować ich w procesach odchudzania.

Należy pamiętać, że skuteczność diety redukcyjnej mierzy się nie tylko efektami, jakie niesie za sobą jej stosowanie, ale również możliwością utrzymania prawidłowej masy ciała po jej zakończeniu.