Dieta aspirynowa – co jeść, a jakie produkty są zabronione w diecie niskosalicylowej?

Triada aspirynowa – objawy uczulenia na salicylany

Salicylany są to związki organiczne stanowiące sole lub estry kwasy salicylowego. Naturalnie występują w świecie roślinnym. Salicylany w diecie człowieka występują przede wszystkim w takich produktach, jak warzywa, owoce, zioła, ale też napoje. Związki te charakteryzują się licznymi właściwościami prozdrowotnymi – wykazują działanie przeciwzapalne, przeciwbólowe, przeciwbakteryjne. Obniżają ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych oraz nowotworowych. Niekiedy bywają w związku tym nazywane witaminą S.

Mimo wielu zalet, u pewnych grup osób salicylany mogą powodować reakcje nadwrażliwości. Może ona mieć zarówno charakter odpowiedzi immunologicznej, a zatem alergii pokarmowej, jak i niealergicznej nietolerancji. Uczulenie na salicylany oraz inne reakcje z nadwrażliwości, mogą objawiać się w różnoraki sposób. Do najbardziej charakterystycznych manifestacji tego problemu zaliczamy tzw. triadę aspirynową. Jest ona zespołem objawów obejmującym: przewlekłe zapalenie zatok przynosowych, astmę oskrzelową oraz nietolerancję aspiryny i innych leków przeciwzapalnych. Pokrzywka aspirynowa może być kolejną konsekwencją nieimmunologicznej wrażliwości na salicylany.

Zobacz też: Najlepsze wiosenne warzywa i zioła na odchudzanie

W obu przypadkach reakcji na tę grupę związków zalecana jest dieta eliminacyjna. Polega ona na wykluczeniu lub maksymalnym ograniczeniu ich spożycia wraz pokarmami w codziennym menu. Nie ma możliwości określenia uniwersalnego dopuszczalnego poziomu spożycia salicylanów w diecie aspirynowej. Jest to kwestia bardzo indywidualna, a papierkiem lakmusowym skuteczności jadłospisu jest ustąpienie u pacjenta objawów. Dieta przy uczuleniu na salicylany lub w niealergicznej nadwrażliwości wymaga niekiedy całkowitej, restrykcyjnej eliminacji tych związków. Należy mieć świadomość obecności salicylanów w lekach i kosmetykach.

Zobacz też: Migdały – właściwości, zastosowanie

Produkty bogate w salicylany – w czym są salicylany?

Dieta apirynowa to dieta eliminacyjna. Alergia na kwas salicylowy oraz nadwrażliwość na salicylany wymaga zatem usunięcia lub znacznego ograniczenia salicylanów w żywności Związki te naturalnie występują w owocach, warzywach, ziołach, przyprawach, orzechach, napojach bezalkoholowych i alkoholowych. Do produktów o wysokiej ich zawartości salicylanów należą:

• jabłka, jeżyny, wiśnie, rodzynki, winogrona, porzeczki, nektarynki, pomarańcze, brzoskwinie, morele, śliwki, suszone śliwki, maliny, truskawki;
• brokuły, cykoria, ogórki, pomidory, rzodkiew, kukurydza, szpinak, oliwki;
• migdały, orzeszki ziemne, orzechy brazylijskie, orzechy makadamia, pistacje, orzechy włoskie, kokos;
• kawa, herbata, napoje typu cola, napar z mięty;
• alkohole z wyłączeniem wódki i dżinu;
• mięta, tymianek, rozmaryn, estragon, koper, szałwia, bazylia, majeranek, nasiona sezamu i selera;
• anyż, cynamon, pieprz turecki, kminek, curry, kozieradka, gałka muszkatołowa, papryka, kurkuma, musztarda;
• miód, cukierki miętowe, przeciery pomidorowe, produkty drożdżowe;
• żywność wysoko przetworzona.

Salicylany w żywności pełnią rolę mediatora infekcji bakteryjnych i wirusowych. Ich działanie prowadzi do inicjacji reakcji obronnych chroniących roślinę przed zagrożeniami. Warto zaznaczyć, że ich ilość wraz ze stopniem dojrzałości owoców maleje. Podobnie na zawartość salicylanów wpływa gotowanie. Dieta bez salicylanów wymaga bezwzględnej eliminacji pokarmów przetworzonych, takich jak koncentraty, sosy. Na diecie aspirynowej należy także unikać suszonych owoców i zakazanych płynów. Warto dodać, że dieta ubogo salicylanowa powinna być komponowana z produktów roślinnych ekologicznych. Słodycze w diecie aspirynowej nie mogą natomiast zawierać sztucznych barwników i aromatów. Należy w związku z tym unikać pokarmów typu cukierki, lizaki, galaretki czy kisiele.

Przeczytaj też: Warzywa i owoce na odchudzanie – które jeść, a których unikać?

Dieta aspirynowa – co można jeść – produkty niskosalicylanowe

Dieta niskosalicylanowa mimo pozornie wielu ograniczeń może być urozmaicona i smaczna. Komponując ją, należy opierać się głównie o produkty, które zawierają śladową ilość tych związków. Do produktów dozwolonych na diecie aspirynowej zalicza się:

• zielona i biała kapusta, fasolka z puszki bez soli i cukru, ziemniaki obrane ze skórki, niektóre rodzaje sałat;
• banany, gruszki – obrane ze skórki, granat, mango, papaja;
• gryka, proso, owies, ryż, pszenica, orkisz, żyto;
• mak;
• cukier, syrop klonowy;
• mięso, drób, jaja – wyjątek stanowią wątróbka i krewetki;
• oleje roślinne (słonecznikowy i sojowy) i masło;
• mleko, sery (wyjątek stanowi gatunek sera Blue veined), jogurt naturalny;
• sól, sos sojowy, szafran;
• woda, kawa bezkofeinowa, mleko sojowe, mleko ryżowe, domowy sok gruszkowy;
• tofu, kakao.

W diecie aspirynowej wymieniona żywność powinna stanowić podstawę codziennego menu. W zależności od indywidualnej tolerancji pacjenta na różne poziomy salicylanów można je uzupełniać o pokarmy o niskiej zawartości kwasu salicylowego i jego pochodnych, takie jak: brukselka, świeży szczypiorek, koperek, pietruszka, czosnek, pory, czerwoną kapustę, szalotkę, suszony żółty groch, szparagi, buraki, kalafior, cebulę, ziemniaki ze skórką, dynię, kukurydzę, rzepę, mrożony szpinak, zieloną fasolkę szparagową świeżą, kabaczki. W jadłospisie diety aspirynowej można także korzystać z zielonych obranych jabłek, świeżych fig, cytryn, mango, jabłek czerwonych bez skórki, rabarbaru, marakui, kaki, orzechów nerkowca, słonecznika, orzechów laskowych, masła klarowanego, świeżych liści kolendry siewnej, czosnku, octu słodowego. Przepisy w diecie aspirynowej powinny być komponowane z produktów wysokiej jakości, nieprzetworzonych i pochodzących z upraw ekologicznych.

Czytaj również: Dieta na przytycie – co jeść, żeby przytyć?

Dieta aspirynowa – przykładowy jadłospis diety bez salicylanów

Szacuje się, że średnie dzienne spożycie salicylanów w populacji Polski wynosi około 4,07 mg. Aby prawidłowo skomponować jadłospis dla osoby prezentującej nadwrażliwość na te związki należy zapoznać się dokładnie ich zawartością w poszczególnych produktach spożywczych. Dodatkowo dieta salicylanowa powinna być kompletna i dostarczać wszystkich niezbędnych makro- i mikroskładników zgodnie z indywidualnym zapotrzebowaniem. Nie uznaje się jej za wyjątkowo restrykcyjną. Dieta aspirynowa u dzieci z kolei, co warto zaznaczyć powinna być komponowana szczególnie starannie. Jest to bowiem grupa wiekowa wrażliwa na niedobory pokarmowe.

Przykładowy jadłospis menu niskosalicylanowego może wyglądać następująco;

• Śniadanie: owsianka na mleku krowim lub sojowym z bananem, makiem i syropem klonowym, kawa bezkofeinowa bez cukru.
• II śniadanie: chleb orkiszowy z masłem, sałatą lodową, samodzielnie przygotowaną wędliną z piersi z indyka, papryka, woda niegazowana mineralna.
• Obiad: pieczone udko z kurczaka, ziemniaki, gotowane buraki i fasolka szparagowa, kompot gruszkowy.
• Podwieczorek: koktajl z mango z jogurtem naturalnym.
• Kolacja: pasta z wędzonej makreli z jajkiem ( makrela wędzona tradycyjnie bez dodatku przypraw) i świeżym szczypiorkiem, chleb orkiszowy, woda mineralna niegazowana.

Dieta eliminująca lub ograniczająca salicylany w ramach dozwolonych produktów powinna również uwzględniać pokarmy preferowane przez pacjentów. Ułatwia to jej wprowadzenie oraz długofalowe przestrzeganie zasad diety aspirynowej.