Swędzenie skóry w ciąży

Co wywołuje swędzenie skóry?

Swędzenie skóry w ciąży to dolegliwość, której przyczyna jest bardzo zróżnicowana. Może być ona wyrazem choroby dotykającej samą skórę, choroby ogólnoustrojowej lub fizjologicznych zmian w organizmie kobiety ciężarnej. Świąd skóry może wynikać m.in. z chorób skóry, które występują powszechnie w populacji (i mogą towarzyszyć ciąży). Zalicza się tu m.in. choroby:

• alergiczne i o podłożu immunologicznym m.in.: liszaj płaski, wyprysk atopowy, pokrzywka, atopowe zapalenie skóry;
• łuszczycę;
• bakteryjne, wirusowe i grzybicze w tym: grzybice, zakażenia opryszczkowe, półpasiec;
• pasożytnicze – świerzb, wszawica;
• dermatozę konstytucyjne m.in.: obniżone natłuszczanie skóry, xerosis;
• nowotworowe.

Swędzenie skóry może mieć związek z chorobami ogólnoustrojowymi bądź zaburzeniami funkcjonowania poszczególnych narządów. Świąd często towarzyszy chorobom nerek, szczególnie przewlekłej niewydolności nerek, chorobom wątroby przebiegającym z cholestazą, zaburzeniom endokrynologicznym, schorzeniom układu nerwowego czy zaburzeniom psychicznym.

Przeczytaj również: Świerzb, objawy, przyczyny, leczenie

Swędzenie skóry w ciąży – przyczyny

Skóra w okresie ciąży zmienia się. Jest to uwarunkowane wahaniami hormonów, powiększaniem się masy ciała oraz retencją wody w organizmie. Konsekwencją tego jest m.in. napinanie się i wysuszanie skóry, co prowadzi do jej swędzenia i podrażnień. Świąd skóry nie mający związku z chorobą ma zwykle charakter napadowy. Jest on nieco silniejszy w okresie nocnym i obejmuje m.in. okolicę brzucha, podbrzusze, okolicę pachwin oraz ud.

Konsekwencją zmian w obrębie skóry jest też większa tendencja do uczuleń różnymi kremami i preparatami, które z powodzeniem były stosowane przed okresem ciąży.

Specyficznych chorób, które są charakterystyczne wyłącznie dla ciąży, są to m.in.:

• cholestaza ciążowa;
• wielopostaciowa osutka ciężarnych;
• progesteronowe autoimmunologiczne zapalenie skóry ciężarnych;
• grudkowe zapalenie skóry ciężarnych;
• liszajec opryszczkowy;
• świerzbiączki ciążowe.

Zobacz też: Alergia w ciąży – jak leczyć?

Wewnątrzwątrobowa cholestaza ciężarnych

Chorobą, której najbardziej typowym objawem jest swędzenie skóry w ciąży jest wewnątrzwątrobowa cholestaza ciężarnych. Dotyka ona do 4 proc. ciężarnych w populacji polskiej. Przyczyna choroby nie została do końca wyjaśniona. W jej przebiegu dochodzi do wewnątrzwątrobowego zastoju żółci. Objawy pojawiają się głównie w III trymestrze ciąży.

Głównym symptomem jest świąd szczególnie w obrębie dłoni i stóp, ale może obejmować całe ciało. Nasila się on w nocy. W okresie do 4 tygodni u ciężarnej pojawia się też żółtaczka o umiarkowanym nasileniu. Dodatkowo mogą występować również nudności, wymioty oraz poczucie silniejszego znużenia.

Choroba ma zwykle łagodny przebieg i nie powoduje trwałego uszkodzenia wątroby. Może być jednak wyrazem występowania innych chorób wątroby u kobiety. Ponadto w przypadku wewnątrzwątrobowej cholestazy ciężarnych konieczny jest intensywny nadzór lekarski. Jest to spowodowane zaobserwowanym wzrostem ryzyka porodu przedwczesnego oraz sporadycznego wewnątrzmacicznego obumarcia płodu.

Czytaj również: Rumień wielopostaciowy – co to jest? Przyczyny, objawy, leczenie, profilaktyka

Inne zmiany skórne w ciąży

Ciąża to szczególny okres, w którym dochodzi do szeregu zmian fizjologicznych w obrębie praktycznie wszystkich układów organizmu. Oprócz świądu do zmian skórnych mogących wystąpić w okresie ciąży należą m.in.:

• rozstępy;
• zmiany barwnikowe pod postacią m.in: ciemnienia skóry sromu, brązowych plam na twarzy czy tzw. kresy brunatnej między pępkiem a spojeniem łonowym;
• zmiany naczyniowe w postaci tzw. pajączków naczyniowych, szczególnie w obrębie twarzy, szyi oraz ramion;
• rumienie dłoni;
• osłabienie paznokci.

Należy pamiętać, że zmiany te ustępują po porodzie. Ponadto nie stwierdzono by zwiększały one ryzyko powstania zmian o charakterze nowotworowym.

Sposoby na swędzenie skóry w ciąży

Skóra w okresie ciąży wymaga szczególnej opieki. Z uwagi na nadmierne napinanie i wysuszanie się skóry, konieczne jest stosowanie kremów, balsamów czy oliwek nawilżających. Należy jednak pamiętać o tym, że niektóre z nich, stosowane z powodzeniem przed ciążą, mogą w jej trakcie powodować podrażnienia i wysuszenia skóry, nasilając świąd. Nie należy drapać skóry, gdyż mogą się wówczas tworzyć ubytki w skórze tzw. przeczosy. Właściwy będzie wybór kosmetyków hipoalergicznych.

Podczas ciąży należy zrezygnować z kąpieli z płynami i mydłami, które mogą wywoływać dodatkowe podrażnienia. Dobrym rozwiązaniem mogą być tworzone właśnie z myślą o ciężarnych delikatniejsze preparaty m.in. w postaci żeli do higieny intymnej, które jednocześnie zapewnią ochronę przed infekcjami intymnymi.

W przypadku świądu skóry, szczególnie o dużym nasileniu, bądź obejmującym dużą powierzchnię ciała, najistotniejszym działaniem jest konsultacja z lekarzem. Wówczas w przypadku wykrycia konkretnego schorzenia, właśnie leczenie choroby podstawowej pozwoli w najlepszy sposób zlikwidować dolegliwości skórne. W przypadku świądu spowodowanego uczuleniem, lekarz może zalecić miejscowo preparaty łagodzące uczucie swędzenia oraz rozważyć niektóre preparaty z grupy leków przeciwhistaminowych.