Kresa biała – czym jest? Rozstęp a przepuklina kresy białej

Kresa biała – co to jest?

Na wstępie warto wyjaśnić sobie, czym tak właściwie jest kresa biała. Kresa biała (linea alba) to splot włókien kolagenowych, które budują powięź mięśniową w obrębie przedniej ściany brzucha. Struktura ta ma szerokość około 1 - 2 centymetrów i znajduje w płaszczyźnie pośrodkowej przedniej ściany brzucha, pomiędzy mięśniami prostymi brzucha. Największą szerokość osiąga w okolicy pępka. Kresa biała utrzymuje mięśnie proste brzucha w odpowiedniej odległości od siebie i ciągnie się od mostka (a dokładniej od wyrostka mieczykowatego mostka) aż do spojenia łonowego.

Co to jest rozstęp kresy białej?

Rozstęp kresy białej, to nic innego niż rozejście się włókien kresy białej, znajdujących się pomiędzy mięśniami prostymi brzucha. Za rozstęp kresy białej uznajemy rozejście, które przekracza 2,5 centymetra i znajduje się 3 centymetry powyżej pępka. Do rozstępu kresy białej dochodzi wtedy, gdy mamy do czynienia ze zmniejszeniem wytrzymałości włókien, z których zbudowana jest kresa biała. Rozstęp kresy białej jest również nazywany rozejściem się mięśni prostych brzucha.

Rozstęp kresy białej w ciąży

Ciąża predysponuje do rozejścia włókien kresy białej. Problem ten może dotyczyć nawet 66% kobiet w III trymestrze ciąży. W ciąży dochodzi do wzmożonego wydzielania hormonów takich, jak relaksyna i elastyna, co ma na celu rozluźnienie połączeń w obrębie miednicy, celem przygotowania organizmu kobiety do porodu. Jednak hormony te wpływają również na rozluźnienie włókien kolagenowych w obrębie kresy białej, co predysponuje do jej rozstępu. Kolejną przyczyną rozstępu kresy białej jest napieranie rosnącej macicy, prowadzące do wydłużania się włókien kolagenowych.

Najważniejsze czynniki ryzyka wystąpienia rozstępu kresy białej to:

● otyłość – w przebiegu otyłości dochodzi do zwiększenia ciśnienia, jakie panuje wewnątrz jamy brzusznej, co wpływa na rozciąganie włókien kresy białej;
● ciąża mnoga, krótki odstęp pomiędzy kolejnymi ciążami;
● wielowodzie – czyli duża ilość wód płodowych;
● liczne ciąże w wywiadzie;
● duża masa płodu;
● wiek kobiety ciężarnej – rozstęp kresy białej dotyka częściej kobiety powyżej 35 roku życia, co może wiązać się z osłabieniem mięśni i włókien kolagenowych;
● wysiłek fizyczny związany z dźwiganiem.

Czytaj również: Fizjoterapia uroginekologiczna – dla kogo jest przeznaczona i na czym polega?

Test na obecność rozstępu kresy białej

Aby stwierdzić obecność rozstępu kresy białej można wykonać pewien test. W celu jego przeprowadzenia należy poprosić pacjenta o przyjęcie pozycji leżącej oraz zgięcie kończyn dolnych w stawach kolanowych i stawach biodrowych. Stopy powinny znajdować się na podłodze. Następnie konieczne jest napięcie mięśni prostych brzucha. Napięcie to można uzyskać poprzez poproszenie pacjenta o uniesienie głowy, barków i łopatek. Gdy pacjent przyjmuje tę pozycję, możliwe jest palpacyjne wyczucie rozstępu poprzez zbadanie dłonią okolicy pośrodkowej brzucha, gdzie zlokalizowana jest kresa biała. Rozejście uwidacznia się wówczas, jako zagłębienie zlokalizowane zgodnie z przebiegiem kresy białej. Diagnozą oraz terapią rozstępu kresy białej zajmuje się fizjoterapeuta uroginekologiczny.

Rozstęp kresy białej – objawy

Charakterystycznym objawem rozstępu kresy białej jest przyjmowanie przez brzuch kształtu stożkowatego. Typowym objawem jest również wyczuwanie pętli jelitowych na powierzchni skóry w obrębie rozstępu. U szczupłych osób możliwe jest z kolei zaobserwowanie zagłębienia na powierzchni skóry, które układa się zgodnie z przebiegiem kresy białej. Co więcej, po obfitym posiłku może wystąpić znaczne uwypuklenie brzucha.

Rozstęp kresy białej w ciąży – profilaktyka w ciąży

W jaki sposób zapobiegać pojawieniu się rozstępu kresy białej? Jakie metody można zastosować?

Najlepsze metody profilaktyki i leczenia tego zjawiska to:

● stosowanie pasów przylepnych, czyli tak zwany kinesiotaping – metoda ta ogranicza dalsze rozchodzenie się włókien kresy białej;
● unikanie dźwigania i wykonywania ćwiczeń angażujących mięśnie proste brzucha takich, jak na przykład podnoszenie wyprostowanych kończyn dolnych z podłogi.

Po porodzie, kobiecie z rozstępem kresy białej zalecane jest:

● wykonywanie ćwiczeń terapeutycznych, najlepiej w porozumieniu z fizjoterapeutą;
● unikanie klasycznych ćwiczeń angażujących mięśnie proste;
● unikanie spożywania pokarmów wzdymających;
● unikanie pozycji takich, jak klęk podparty, czy jazda na rowerze górskim - pozycje te nasilają nacisk narządów jamy brzusznej na jej przednią ścianę.

Rozstęp kresy białej, a przepuklina

Należy odróżnić rozstęp kresy białej od przepukliny kresy białej. W przebiegu przepukliny kresy białej może dojść do przemieszczenia się elementów znajdujących się w jamie brzusznej poza jej obręb (mogą to być pętle jelitowe lub tkanka tłuszczowa okrywająca jelita). Każda przepuklina ma swoje wrota. Wrota przepukliny to miejsce, w którym dochodzi do przemieszczania się zawartości jamy brzusznej (na przykład fragmentów narządów, całych narządów, czy tkanki tłuszczowej) poza jej obręb.

Przepuklina kresy białej – lokalizacja

Wrota przepukliny kresy białej znajdują się w odcinku pośrodkowym przedniej ściany brzucha, pomiędzy mostkiem, a pępkiem, a więc w okolicy nadbrzusza. Właśnie w tym miejscu układ włókien przedniej i tylnej ściany pochewki mięśnia prostego brzucha jest nieco mniej zwarty, co predysponuje do pojawienia się przepukliny. Przepuklina kresy białej często nazywana jest również przepukliną nadbrzuszną. Częstość jej występowania określa się na około 2-3%, przy czym częściej występuje u płci męskiej.

Przepuklina kresy białej – objawy

Podstawowym objawem, który można zauważyć u pacjentów z przepukliną kresy białej jest obecność uwypuklenia w okolicy pośrodkowej ciała, nad pępkiem. Uwypuklenie to pojawia się typowo po wysiłku fizycznym lub po silnym kaszlu. Przepuklina ta nie musi dawać dolegliwości bólowych, jednak czasami pacjenci zgłaszają pobolewanie i dyskomfort w okolicy nadbrzusza.

Przepuklina kresy białej – powikłania

Nie warto bagatelizować pojawienia się objawów związanych z obecnością przepukliny kresy białej, ponieważ może to wiązać się z wystąpieniem poważnych powikłań. Jednym z nich jest uwięźnięcie przepukliny. Stan ten polega na tak zwanym zakleszczeniu zawartości przepukliny, którą typowo stanowi pętla jelitowa.

Uwięźnięcie przepukliny wiąże się z zatrzymaniem pasażu treści jelitowej i z wystąpieniem objawów niedrożności przewodu pokarmowego, do których należy:

● wzdęcie brzucha;
● wymioty i nudności;
● zatrzymanie gazów i stolca;
● bóle brzucha.

Uwięźnięcie przepukliny może wiązać się z martwicą ściany jelita - zaciśnięta naczynia krwionośne są przyczyną wystąpienia niedokrwienia jelit. Takie powikłanie przepukliny uznawane jest za stan ostry i wymaga hospitalizacji i niezwłocznego wykonania operacji.

Przepuklina kresy białej – operacja

Skutecznym sposobem leczenia przepukliny kresy białej jest operacja. Jednak nie zawsze jest ona konieczna. Jeśli przepuklina jest mała, nie ogranicza codziennej aktywności fizycznej i nie daje objawów, to lekarz może zalecić okresową obserwację. Warto nadmienić, że specjalistą, który najczęściej zajmuje się leczeniem przepuklin jest chirurg.

Każdego roku w naszym kraju przeprowadza się około 2500 operacji przepukliny kresy białej i są to zazwyczaj tak zwane operacje jednego dnia, co oznacza, że dłuższa hospitalizacja nie jest konieczna. Rodzaj operacji zależy przede wszystkim od wielkości przepukliny. Odpowiednią technikę operacji dobiera lekarz chirurg po zbadaniu pacjenta, wykonaniu niezbędnych badań oraz omówieniu dostępnych metod leczenia. Obecnie wykonuje się operacje z użyciem siatki ze specjalnego tworzywa lub też operacje polegające na prostym zszyciu przepukliny z użyciem szwów. Operacje z użyciem siatki charakteryzują się większą skutecznością – udowodniono, że metoda ta cechuje się mniejszym ryzykiem nawrotu przepukliny, niż proste zeszycie za pomocą szwów.

Warto mieć świadomość, że rozstęp kresy białej i jej przepuklina to odrębne stany kliniczne. W przypadku rozstępu mięśni prostych brzucha, wskazane są przede wszystkim ćwiczenia z fzjoterapeutą, z kolei podstawą leczenia przepukliny kresy białej jest operacja.