Wirusy Coxsackie – objawy zakażenia i leczenie u dzieci i dorosłych

Jak można się zarazić wirusami Coxsackie?

Wirusy Coxsackie są niewielkimi patogenami należącymi do rodziny Picornaviridae. Powodują one wiele chorób, obejmujących szeroki zakres narządów. Do zakażenia dochodzi zwykle w okresie jesiennym lub letnim.

Wirus przenosi się przede wszystkim drogą kropelkową, ale do infekcji może także dojść wskutek wypicia zanieczyszczonej wody i kontaktu z kałem nosiciela, gdyż ze względu na odporność na czynniki chemiczne, są one w stanie przetrwać w ściekach i kanalizacji. Najczęściej chorują dzieci do 5. roku życia, ponieważ ich układ immunologiczny nie jest jeszcze w pełni rozwinięty i nie zapewnia dostatecznej ochrony przed infekcjami.

Wirusy Coxsackie klasyfikuje się jako dwie podgrupy: A oraz B.

Wirusy należące do pierwszej z nich wywołują zwykle choroby układu oddechowego oraz serca. Natomiast te, które zalicza się do drugiej podgrupy, odpowiadają przede wszystkim za infekcje w układzie nerwowym.

Zobacz też: Czym są retrowirusy?

Objawy zakażenia Coxsackie A

Większość osób z infekcją wirusem Coxsackie typu A przechodzi ją bezobjawowo. W pozostałych przypadkach pojawia się nagle:

• wysoka gorączka, z towarzyszącymi dreszczami i bólami mięśniowymi,
• infekcja gardła, która rozpoczyna się bólem,
• owrzodzenia na migdałkach i podniebieniu miękkim.

W innych przypadkach zapalenie gardła występuje jako bolesne, czerwone zmiany pęcherzowe w gardle, na języku, dziąsłach i podniebieniu. Jednocześnie pęcherze występują także na dłoniach i stopach, a choroba nazywana jest „zespołem ręki, stopy i ust”.

Wszystkim tym objawom czasami towarzyszy biegunka lub wymioty. W najgorszych przypadkach infekcja kończy się zapaleniem mięśnia sercowego, co powoduje groźne zaburzenia rytmu serca, niedomykalność zastawek serca i problemy z krążeniem.

Objawy zakażenia Coxsackie B

Infekcja typem B wirusa Coxsackie najczęściej powoduje zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, często przebiegające dodatkowo z zapaleniem rdzenia kręgowego. Choroba rozpoczyna się łagodnie, od gorączki i bólu mięśni. Często dołączają się wymioty, następnie senność i bardzo charakterystyczne objawy oponowe. Należy do nich m.in.:

• sztywność karku, czyli utrudnione przygięcie głowy do klatki piersiowej,
• objaw Brudzińskiego – przy próbie przygięcia głowy do klatki piersiowej następuje zgięcie kończyn w stawach kolanowych i biodrowych,
• podwójne widzenie,
• porażenie mięśni.

Poza tym Coxsackie typu B są przyczyną zapalenia jąder, które objawia się bólem promieniującym do pachwiny i krocza, a także powiększeniem, stwardnieniem i obrzękiem narządu. Co więcej, uważa się, że wirusy te mogą również powodować zapalenie trzustki.

Jak rozpoznać infekcję Coxsackie?

Podejrzenie infekcji wirusem Coxsackie stawia się często na podstawie objawów klinicznych. Są one jednak mało charakterystyczne, dlatego dla pewności wykonuje się badania laboratoryjne.

Jedną ze skutecznych metod diagnostycznych jest test immunoenzymatyczny ELISA, za którego pomocą można wykazać obecność przeciwciał jakie powstały w organizmie wskutek zakażenia. Badanie to przeprowadza się poprzez analizę surowicy lub osocza chorego.

W przypadku występowania objawów sugerujących zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych należy wykonać punkcję lędźwiową i pobrać płyn mózgowo-rdzeniowy do oznaczenia przeciwciał. Bardziej miarodajną metodą jest przeprowadzenie analizy PCR, czyli polimerazowej reakcji łańcuchowej. Dzięki niej możliwe jest powielenie materiału genetycznego wirusa i wykrycie nawet pojedynczych cząsteczek obecnych w organizmie.

Czytaj również: Choroba kociego pazura – co to jest? Przyczyny, objawy, diagnostyka, leczenie

Zakażenie wirusami Coxsackie – leczenie

Większość infekcji Coxsackie ustępuje samoistnie po kilku dniach. W celu szybszego pozbycia się uciążliwej choroby oraz profilaktyki przed możliwymi objawami niepożądanymi wirusa i nadkażeniami bakteryjnymi zaleca się przyjmowanie leków przeciwwirusowych.

Bardzo skuteczny w walce z infekcją jest pranobeks inozyny (preparat Neosine), który pobudza odpowiedź odpornościową osoby chorej. Wyróżnia się trzy etapy owej odpowiedzi:

• indukcyjna (rozpoznanie cząsteczki wirusa),
• efektorowa (eliminacja),
• pamięci immunologicznej (możliwość ponownego rozpoznania obcej cząsteczki).

Pranobeks inozyny bierze udział w każdym z etapów tej odpowiedzi. Stymuluje dojrzewanie i różnicowanie komórek układu immunologicznego, głównie limfocytów T, które rozpoznają cząsteczki wirusa i umożliwiają ich dalszą eliminację.

Odbywa się ona poprzez produkcję swoistych przeciwciał przeciw wirusowi, a także niszczenie komórek już zainfekowanych. Oba te procesy są również zintensyfikowane dzięki pranobeksowi inozyny.

Neosine hamuje także bezpośrednio namnażanie materiału genetycznego wirusa. Lek dostępny jest w formie syropu lub tabletek bez recepty.